Morgunblaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Mat á umhverfísáhrifum Fljótsdalsvirkjunar
Meirihluti umhverfisnefndar
fylgjandi umhverfismati
KATRÍN Fjeldsted, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, kvaðst á Alþingi
í gær fylgjandi þingsályktunartil-
lögu þingmanna Vinstrihreyfingar-
innar - græns framboðs um að láta
fara fram mat á umhverfísáhrifum
fyrirhugaðrar Fljótsdalsvirkjunar,
þrátt fyrir að virkjunarleyfi hafi
verið veitt. Össur Skarphéðinsson,
þingmaður Samfylkingarinnar,
benti í kjölfarið á að með því hefði
myndast meirihluti innan um-
hverfisnefndar Alþingis um að
slíkt umhverfismat færi fram. Það
væri mikill sigur fyrir umhverfis-
verndarsinna innan þings sem ut-
an. Kolbrún Halldórsdóttir, þing-
maður Vinstrihreyfmgarinn-
ar-græns framboðs, mælti fyrir
þingsályktunartillögu flokkssystk-
ina sinna um umhverfismat á
Fljótsdalsvirkjun og þakkaði
mættu Club Lannung frá Kaup-
mannahöfn í úrslitum á sunnu-
dag.
Sif Konráðsdóttir lögmaður,
sem vann að skipulagningu
keppninnar, sagði hana hafa
gengið mjög vel. „Það var troð-
fullt út úr dyrum í dómssal
Hæstaréttar þegar úrslitin fóru
fram,“ sagði Sif. Hún taldi lfldegt
að hátt í 200 manns hefði þá
fylgst með.
Islenska liðið komst ekki í und-
Katrínu sérstaklega fyrir stuðn-
inginn.
„Akvörðun um að fara í þetta um-
hverfismat, jafnvel þótt lög kveði
ekki á um það, tel ég að yrði rós í
hnappagat nýkjörinnar ríkisstjórn-
ar,“ sagði Katrín m.a. og benti auk
þess á að slík ákvörðun myndi
einnig undirstrika vilja ríkisstjóm-
arinnar til þess að hafa umhverfís-
sjónarmið að leiðarljósi. „Þess
vegna tek ég undir þessa þingsá-
lyktunartillögu," sagði hún enn-
fremur.
Kolbrún Halldórsdóttir, þakkaði
stuðninginn, og benti á að greini-
lega ríkti ekki sátt um þessi mál í
herbúðum ríkisstjómarinnar. „í
þeim töluðum orðum gengur fram
hjá mér fonnaður umhverfisnefnd-
ar, háttvirtur þingmaður Ólafur
Öm Haraldsson, sem hefur nýverið
anúrslit í keppninni en stóð sig
þó með miklum sóma. Vörn liðs-
ins, sem skipuð var Jóhönnu
Bryndísi Bjarnadóttur og Telmu
Halldórsdóttur, mætti sænska
sigurliðinu í fyrstu umferð og
hafði betur í málflutningnum.
í fjölmiðlum gefið yfirlýsingar um
að hann telji að Fljótsdalsvirkjun
eigi að fara í lögformlegt umhverfis-
mat.“
Sigur fyrir umhverfis-
verndarsinna
Össur Skarphéðinsson, tók fram
eins og fyrr var getið, að meirihluti
hefði myndast innan umhverfis-
nefndar Alþingis, með því að fram
fari lögformlegt umhverfismat á
Fljótsdalsvirkjun. „Það liggur fyrir
að háttvirtur þingmaður Olafur Órn
Haraldsson formaður nefndarinnar
hefur gefið yfirlýsingu um það í fjöl-
miðlum að hann styðji slíkt mat. Sá
sem hér stendur gerir það líka og
einnig háttvirtur þingmaður Þór-
unn Sveinbjarnardóttir, sem er
þingmaður Samfylkingarinnnar í
nefndinni. Og nú hefur komið fram
Svíarnir höfðu hins vegar skilað
betri greinargerð og náðu betri
samanlögðum árangri.
Jóhanna Bryndís Bjarnadóttir
var ánægð með skipulagningu
keppninnar og sagðist sátt við
úrslitin í samtali við Morgunblað-
að háttvirtur þingmaður Katrín
Fjeldsted styður þetta einnig og
liggur auðvitað fyrir að háttvirtur
þingmaður Kolbrún Halldórsdóttir,
sem er flutningsmaður hér, er
þessu líka sammála. Þar með er það
Ijóst að allar forsendur eru fyrir því
að afgreiða á þessu þingi frá um-
hverfisnefnd tillöguna um að ekki
verði ráðist í Fljótsdalsvirkjun
nema að undangengnu lögformlegu
umhverfismati. Þetta er mikill sigur
fyrir umhverfisvemdarsinna innan
þings sem utan.“
Fyrir utan þá sem hér hafa verið
nefndir eru í umhverfisnefnd Al-
þingis Kristján Pálsson, Sjálfstæð-
isflokki, Drífa Hjartardóttir, Sjálf-
stæðisflokki, Ásta Möller, Sjálf-
stæðisflokki og ísólfur Gylfi Pálma-
son, Framsóknarflokki.
Hvar standa þau.
ið. „Þetta var rosalega skemmti-
legt og lærdómsríkt,“ sagði Jó-
hanna. Hún sagði nokkurt tóma-
rúm skapast nú að lokinni keppni
enda hefði allur frítími farið í
undirbúning fyrir hana að und-
anförnu.
Jón Baldvin
Hannibalsson
maður mánað-
arins í Wash-
ington Times
JÓN Baldvin Hannibalsson, sendi-
herra Islands í Bandaríkjunum, var
valinn maður maímánaðar í blaðinu
Washington Times. I fréttatOkynn-
ingu frá sendiráði Islands í Washing-
ton segir að blaðið hafi það fyrir sið
að velja mann mánaðarins úr hópi
þeirra sem láta eitthvað að sér kveða
í höfuðborginni og birta af viðkom-
andi mynd ásamt stuttum texta.
I fréttatilkynningunni er haft eftir
James Morrison, starfsmanni rit-
stjórnar Washington Times, að
tvennt ráði mestu um valið á Jóni
Baldvini. Sendiherrann hafi með
virkri þátttöku og málflutningi á ráð-
stefnum vakið athygli á landi sínu og
þjóð og . sendiherrafrúin hafi sem
gestgjafi vakið áhuga menningar-
sinnaðs fólks á Islandi.
I svipmyndinni af Jóni Baldvini
kemur ýmislegt fram. Hann segist
meðal annars mest langa til að hitta
Leif heppna, sem hafi komið til Am-
eríku þúsund árum á undan honum.
Helstu fyrirmynd sína segir Jón
Baldvin vera Nelson Mandela. Eftir-
lætis bækur sendiherrans eru Biblí-
an og Sjálfstætt fólk. Tóm-
stundagaman sitt segir Jón Baldvin
vera skriftir og draumur hans sé að
skrifa eitt ljóð sem lifði að eilífu. Jón
Baldvin lýsir sjálfum sér sem lang-
hlaupara, grönnum útlits og með
hóflegt skopskyn fyrir sjálfum sér.
Um kosti og galla segir Jón að hans
helsti kostur sé að hafa kvænst Bryn-
dísi en lösturinn sé hins vegar að sofa
á leiðinlegum fundum. Hann segir að
eftirlætis sumarleyfisstaðurinn séu
Homstrandir og eftirlætis drykkur-
inn sé ískalt staup af brennivíni með
hákarli.
Alþingi
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst kl.
10.30 í dag. Eftirfarandi mál verða á
dagskrá:
1. Verkaskipting hins opinbera og
einkaaðila. Frh. fyrri umr.
2. Mat á umhverfisáhrifum fyrir-
hugaðrar Fljótsdalsvirkjunar. Frh.
fyrri umr.
3. Stjórnarskipunarlög. 2. umr.
4. Vörugjald af ökutækjum, elds-
neyti og fl. 1. umr.
Sænskt lið bar sigur úr býtum í Norrænu málflutningskeppninni
Sómi að ís-
lensku kepp-
endunum
CLUB Brinnen-Bodström frá
Stokkhólmi bar sigur úr býtum í
Norrænu málflutningskeppninni
sem fram fór í húsakynnum Hér-
aðsdóms Reykjavíkur og Hæsta-
réttar um helgina. 12 lið laga-
nema frá öllum Norðurlöndunum
Dómarar fylgdust grannt með málflutningnum.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Staða vinnslu á landi
og sjó verði skoðuð
ÁRNI M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra sagði í utandagskrárum-
ræðum á Alþingi í gær að hann teldi
eðlilegt að samkeppnisstaða land-
vinnslu og sjóvinnslu yrði skoðuð í
þeim tilgangi að athuga hvort þar
væri „eitthvað sem þyrfti að laga“,
eins og hann orðaði það. Utandag-
skrárumræðan snerist um stöðu fisk-
vinnslunnar og kom m.a. fram í máli
margra þingmanna, bæði stjórnar-
þingmanna og stjórnarandstæðinga,
að samkeppnisskilyrði milli vinnslu
aflans í landi og vinnslu hans á sjó
væru mjög mismunandi, sjóvinnsl-
unni í hag. Kristinn H. Gunnarsson,
þingmaður Framsóknarflokks, benti
til að mynda á að landvinnslan
greiddi fasteignaskatta en ekki
vinnslan á sjó. Þá væri hráefnisverð
fyrir vinnslu á sjó allt annað og lægra
en fyrir vinnslu í landi. Eftir rúmlega
hálftíma umræðu um þessi mál og
önnur sagði sjávarútvegsráðherra
eftirfarandi: „Ég tel miðað við það
sem fram hefur komið eðlilegt að
skoða samkeppnisstöðu vinnslunnar í
landi og í vinnsluskipunum og sjá
hvort þar er eitthvað sem þarf að laga
til að staðan verði ekki ójöfn.“
Karl V. Matthíasson, þingmaður
Samfylkingarinnar, hóf umræðuna í
gær og benti m.a. á að vinnsla aflans
hefði í stórauknum mæli færst út á
sjó og þar með um leið minnkað á
landi. „Þegar þessi mál koma til um-
ræðu verður ekki hjá því vikist að
spyrja, hvort ekki sé tími til þess
kominn að fiskverkafólkið taki þátt í
stjórnun og stefnumótun fvrirtækj-
anna sem það vinnur hjá,“ sagði
hann. „Ég er sannfærður um að fisk-
vinnslan á íslandi væri mun öflugri í
fullvinnslu hráefnis ef fólkið við færi-
bandið og á gólfinu hefði haft eitt-
hvað um framleiðsluna og þróun
hennar að segja síðustu áratugina.
Þegar grannt er skoðað er réttur
fiskverkafólks á íslandi mjög lítill;
launin lág og atvinnuöryggið fer
þverrandi, samt er þetta sú stétt
fólks sem hefur ásamt sjómönnum
skapað hvað mestan auð og velsæld
fyrir íslenska þjóð og ríki.“
í lok framsögu sinnar spurði Karl
sjávarútvegsráðherra að því hvaða
nýjar leiðir hann teldi færar til að
styrkja byggðirnar í landinu, hvern-
ig velja bæri þá aðila sem ættu að fá
úthlutun úr þeim 1.500 tonna kvóta
sem tekinn hefði verið frá fyrir
byggðir í bráðum vanda og að lokum
hvort ráðherra myndi beita sér fyrir
því að meiri aflaheimildir yrðu til
ráðstöfunar í þessu sama skyni á
næsta fiskveiðiári.
Ekki við hæfi að setja
nefndinni verkefni
Sjávarútvegsráðherra, Árni M.
Mathiesen, benti á að eins og fram
hefði komið í fjölmiðlum yrði á næsG
unni skipuð nefnd til að endurskoða
fiskveiðistjórnunarkerfið. „Og eins og
fram kemur í stefnuyfirlýsingu ríkis-
stjómarinnar verður það m.a. gert út
frá sjónarmiðum byggðanna," sagði
ráðherra og bætti við að hann teldi
ekki við hæfi að setja nefndinni verk-
efni í umræðum á Alþingi. „Ég hef
[hins vegar] sagt að þessi nefnd verð-
ur að nálgast málið með opnum huga
en ég vil ekki leggja neitt fram í um-
ræðunni sem hugsanlega gæti þvælst
fyrir henni.“ Ráðherra sagði því
næst, varðandi úthlutun 1.500 tonna
fiskveiðikvótans, sem áður var getið
um, að úthlutunin væri í höndum
stjómar Byggðastofnunar. „Ég ætla
mér ekki að fara að segja stjóm
Byggðastofnunar fyrir verkum um
það hvemig henni beri að úthluta
þessum heimildum," sagði hann.
Að síðustu tók ráðhema fram að
hann teldi ólíklegt að umræddar
fiskveiðiheimildir yrðu auknar á
næsta fiskveiðiári. „Ekki er gert ráð
fyrir að breyting verði á stjórn fisk-
veiða fyrir nýtt fiskveiðiár þannig að
ég tel mjög ólíklegt að heimildirnar
verði auknar á næsta fiskveiðiári.
Endurskoðun á lögum um stjórn
fiskveiða verður þó vonandi lokið áð-
ur en þarnæsta fiskveiðiár tekur
gildi og er auðvitað hugsanlegt að út
úr þeirri vinnu [...] komi tillögur um
að þetta magn af kvóta sem Byggða-
stofnun hefur til ráðstöfunar verði
aukið. Ég skal ekkert segja til um
það fyrirfram.“
Nefndin hafi hagsmuni
fólksins að leiðarljósi
„Ég held það liggi fyrir okkur hér
í þinginu að skoða alvarlega stöðu
landsbyggðarinnar og þar með
vandamál fiskvinnslufólks,“ sagði
Ami Steinar Jóhannsson, þingmaður
Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs, meðal annars í umræðun-
um í gær og beindi auk þess þeim
orðum til sjávarútvegsráðherra að
hagsmunir fólksins í byggðunum
yrðu hafðir að leiðarljósi við endur-
skoðun fiskveiðistjómunarlaganna.
Einar K. Guðfinnsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, tók m.a. fram að
mikilvægt væri að rekstrarskilyrði
fiskvinnslunnar væru sem tryggust
og öruggust. „Þess vegna er auðvit-
að mjög sérkennilegt til þess að vita
að jafnvel hér á Alþingi em til full-
trúar stjórnmálaflokka sem hafa
verið að tala fyrir því að auka ennþá
álögurnar á íslenskan sjávarútveg,
sem auðvitað myndi hafa það í för
með sér að íslenskur sjávarútvegur
ætti verra með að keppa á alþjóðleg-
um mörkuðum og verra með að skila
þeirri rekstrarafkomu sem hann
þarf að gera til þess nákvæmlega að
treysta rekstrargundvöllinn og
treysta stöðu fískvinnslufólksins úti
um landið,“ sagði hann.
Einar Oddur Kristjánsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokks, gagnrýndi
hins vegar fiskveiðiráðgjöfína í ræðu
sinni og fullyrti að firðir og flóar þar
sem hann þekkti best til, allt frá
Húnaflóa til Breiðafjarðar, væru yf-
irfullir af fiski. „Þessi fiskur er mjög
holdgrannur og hold hans fer versn-
andi, nýting aflans versnar. Samt er
það þannig að Hafrannsóknastofnun,
sem er okkar ráðgjafi, er algjörlega
fyrirmunað að gera sér grein fyrir
því í hvaða stöðu þetta er. Þessu
verður að linna, því við verðum að
veiða meiri fisk, miklu meiri fisk, og
við verðum að snúa okkur að því
strax að leiðrétta þessa villu.“
Margir þingmenn sem til máls tóku
virtust áhyggjufullir yfir stöðu land-
vinnslunnar og töldu m.a. rétt <ið
tengja kvótann við byggðarlögin. „Ég
held að stjómvöld hljóti nú að fara að
skilja að það verður að gera róttækar
breytingar í kvótamálum, þannig að
kvótinn verði tengdur byggðarlögum
að hluta, og að sá kvóti verði ekki
fluttur á brott nema þá með stjóm-
valdsaðgerðum,“ sagði Sigríður Jó-
hannesdóttir, þingmaður Samfylking-
arinnar.