Morgunblaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
PRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 1999 11
FRETTIR
Flóttamenn frá Kosovo horfa til framtíðar hérlendis
Morgunblaðið/RAX
ÞAÐ var glatt á hjalla í Hvaleyrarskóla í Hafnarfirði í gær þar sem
Kosovo-Albanarnir sem þar eru búsettir stunda fslenskunám.
Vilja búa
á Islandi
FRIÐARSAMKOMULAG Atl-
antshafsbandalagsins og Jú-
góslavíustjórnar og koma alþjóð-
legra friðargæslusveita til Kosovo
virðist ekki hafa áhrif á framtíðará-
form þeirra flóttamanna sem hing-
að hafa komið undanfarna mánuði,
en í samtali við Morgunblaðið segja
nokkrir þeh-ra að þeir vilji búa
áfram hér á Islandi. Nokkur hund-
ruð Albanar hafa þegar haldið til
Kosovo frá Makedóníu þrátt fyrir
að hermenn NATO og Frelsishers
Kosovo hafí ráðið þeim frá því á
þessari stundu.
Selim Poroshica var í fyrri flótta-
mannahópnum sem kom hingað til
lands frá Kosovo í apríl sl. Hann
kom hingað ásamt eiginkonu sinni,
Fexhrie, og fóður, Ali. I samtali við
Morgunblaðið í gær sagði Selim að
hann hefði tekið þá ákvörðun fyrir
sig og fjölskyldu sína að verða
áfram búsettur hér á Islandi. „Eg
hef fundið sálarfrið hér á Islandi og
tók ákvörðun um að búa hér alltaf,“
sagði Selim. Hann sagðist þó vilja
heimsækja fóðurlandið en hann
vissi ekki hvenær af því gæti orðið.
Afram óvissa um
ástandið í Kosovo
Selim lýsti yfir ánægju sinni með
friðarsamninginn en bætti við að
þrátt fyrir hann væri framhaldið
óráðið. Hann sagði að móðir Fex-
hrie væri í Pristina og þau hefðu
heyrt í henni fyrir skömmu. Hún
sagði að mikil gleði hefði gripið um
sig þar þegar friðarsamkomulagið
var undirritað, en fólk væri ekki
ennþá óhult. Vopnaðir óeinkennis-
klæddir serbneskir lögreglumenn
væru enn á götunum og fólki staf-
aði hætta af þeim. Fólk væri því
enn hrætt og óttaslegið, þrátt fyrir
innreið erlendra friðargæslusveita.
Selim sagðist aðspurður trúa því
að friður kæmist á en jafnframt
væri framundan gífurleg vinna við
að byggja upp það sem hefði verið
eyðilagt. „A þessari stundu trúi ég
því svona 50Ú30% að friður komist
á í alvöru. En miðað við hvað
serbneski herinn hefur skemmt
mikið efast ég um að það taki
minna en 15-20 ár að byggja það
upp aftur.“ Selim er farinn að
vinna, en hann er prentari að
mennt, og stundar nám í íslensku á
morgnana eins og aðrir í hópnum.
Vill láta vita að
hún sé á lífi
Zymrie Beciri er 39 ára eigin-
kona Gani Beciri og eru þau búsett
á Reyðarfirði. Þau komu hingað til
lands með síðari hópnum sem kom
fyrir rúmum mánuði og dvaldi fyrst
í stað á Eiðum. Aðspurð um fram-
tíðina segist hún framvegis vilja
búa hér.
„Eg vil alltaf búa hér á Islandi,
en kannski seinna, þegar ástandið í
Kosovo verður komið í lag á ný, get
ég farið þangað að heimsækja fjöl-
skyldu mína,“ sagði Zymrie. Að-
spurð sagðist Zymrie trúa því að
friður myndi komast á í Kosovo og
íbúar þar gætu farið að lifa eðlilegu
lífi á ný, en það myndi taka tíma.
Hún sagði að sér og fjölskyldu sinni
líkaði mjög vel á íslandi og hún
hlakkaði til að fara að stunda vinnu
hér, en hún og eiginmaður hennar
eiga þrjú börn.
Nafíje Tora er 27 ára mágkona
Zymrie og býr einnig á Reyðarfirði.
Hún sagði í samtali við Morgun-
blaðið að sig langaði til að búa
áfram á Islandi. Þó vildi hún fara til
Kosovo að hitta systur sínar og fjöl-
skyldur þeirra og einnig til þess að
láta vita að hún og fjölskylda henn-
ar væru á lífi, en enginn af skyld-
fólki þeirra og vinum vissu hvar
þau væru. Aðspurð sagðist hún
telja að það tæki langan tíma að
koma á raunverulegum friði og ró í
Kosovo.
Að sögn Óskars Jónssonar,
svæðisfulltrúa Rauða krossins á
Austurlandi, hefur gengið vel að
koma fjölskyldunum fyrir í íbúðum
sínum á Reyðarfirði. Flestir stunda
íslenskunám en tvö börn eru hjá
dagmömmu og tvö á leikskóla. Þá
séu margir að hefja vinnu við ýmis
störf á Reyðarfirði og Eskifirði.
Tekur langan tíma
að koma á friði
Á Dalvík hafa allar fjölskyldurn-
ar einnig flutt inn í íbúðir, að sögn
Elínar Rósu Ragnarsdóttur, starfs-
manns Dalvíkurdeildar Rauða
kross Islands. Fjölskyldunum hef-
ur verið tekið vel af Dalvíkurbúum
og hafa stuðningsfjölskyldur þein’a
verið duglegar að kynna þeim Is-
land og lífið hér. Þá stundar hópur-
inn Islenskunám.
I samtali við Morgunblaðið sagð-
ist hinn 34 ára fimm barna faðir
Vesel Veselaj ekki geta hugsað sér
eins og stendur að snúa aftur til
Kosovo með fjölskyldu sína. „Ef við
fórum aftur heim þá vitum við ekki
hvað bíður okkar. Þar hefur allt
verið eyðilagt og það yrði erfitt að
byggja allt upp aftur. Hér er gott
að vera og við höfum það fínt,“
sagði Vesel og 27 ára bróðir hans,
Sabit, tók undh'.
Vesel sagðist ekki trúa því að
friður kæmist á ef sami forseti og
sama stjórn yrði áfram við völd. Til
þess að ná raunverulegum friði
yrðu nýjar persónur að stjórna
landinu.
Sabit bróðir Vesel sagðist vera
ánægður með að friðarsamningur
hefði verið gerður en hann hefði
samt sem áður ekki í hyggju að
flytja aftur til Kosovo. Hér hefði
hann byrjað nýtt líf, hér væri gott
fólk og hann vildi reyna að fá vinnu
hér, en hann er endurskoðandi að
mennt. Hann sagðist vera þakklát-
ur íslensku þjóðinni og ríkisstjórn-
inni fyrir stuðning þeirx-a við sig og
samlanda sína.
Stríðið
snerist um
völd en ekki
um fólk
GORAN Kristófer Micic er af
serbneskum uppruna en hefur
búið hérlendis sl. 10 ár. f samtali
við Morgun-
blaðið sagðist
hann ánægður
með að samn-
ingar hefðu
náðst uin frið í
Júgóslavíu.
Stríðið hefði þó
ekki skilað
neinu fyrir
neinn, það
hefði einungis
leitt til eyðileggingar. "Ég vor-
kenni bæði Serbum og Albönum
sem hafa misst ættingja sína og
heimili og þeim Albönum sem
hafa hrakist á brott frá heimii-
um sínum. Það hefur enginn
fengið neitt út úr stríðinu og
Serbía er gersamlega ónýtt land
eftir það. Það verða allir að
byrja upp á nýtt við að byggja
upp þetta land," sagði hann.
Óvissa um framhaldið
Goran sagði aðspurður að
þrátt fyrir að friðarsamningar
hefðu náðst fælist nokkur óvissa
í samningunum um framhaldið.
Serbneskt fólk óttist nú um ör-
yggi sitt og erfitt sé fyrir al-
bönsku flóttamennina að koma
aftur til Kosovo vegna þeirrar
eyðileggingar sem þar hefur átt
sér stað. Hann sagði sorglegast
að stríðið hefði ekki snúist um
fólk heldur um völd. "Vestur-
lönd vildu ná meiri völdum á
Balkanskaga og fóru þar af leið-
andi út í þessar aðgerðir. Þetta
stríð hefur ekki leitt neitt gott
af sér. Það hefur snúist um völd
en ekki um fólk og það er hræði-
legt."
Beðið um
rannsókn á
dyravarða-
þjónustu
DÓMSMÁLARÁÐUNEYTIÐ hef-
ur beðið embætti ríkissaksóknara
að rannsaka starfsemi fyrirtækis-
ins Magnum-Security, sem rekið
hefur dyravarðaþjónustu undanfar-
in þrjú ár. Að sögn Björns Frið-
finnssonar ráðuneytisstjóra í dóms-
málaráðuneytinu var farið fram á
rannsóknina í kjölfar frétta um
meintar líkamsárásir dyi'avarða
fyi’irtækisins á gesti skemmtistaða.
Liggur fyrir ein kæra þess efnis hjá
lögreglunni í Keflavík sem varðar
áverka sem ungur piltur hlaut á ný-
ársdansleik í Stapanum um síðast-
liðin áramót.
Völundur Þorbjörnsson forstjóri
Magnum-Security telur ekki
grundvöll fyrir umræddri kæru þar
sem hann segir að pilturinn hafi
ekki hlotið áverka sína af völdum
harðræðis dyravarða heldur í áflog-
um innandyra við aðra gesti á ný-
ársdansleiknum.
Dómsmálaráðuneytið hefur að
gefnu tilefni sent íjölmiðlum og lög-
reglustjórum lista yfir öryggisþjón-
ustufyrirtæki, sem leyfi hafa til
reksturs öryggisþjónustu í atvinnu-
skyni. Á þeim lista er Magnum-
Security ekki getið. Völundur segir
að það merki ekki að fyrirtæki sitt
starfi í leyfisleysi, enda starfi fyrir-
tækið ekki sem öryggisþjónustu-
fyrirtæki heldur við dyravarðaþjón-
ustu, sem háð sé leyfi lögreglu-
stjóra í því umdæmi sem um ræðir
hverju sinni.
Þyrla
flytur
skúra úr
Viðey
BANDARÍSK herflutningaþyrla
af Chinook-gerð flutti á sunnu-
daginn tvo vinnuskúra frá Viðey
og upp í Elliðaárdal, en verkefn-
ið var hluti af þyrluverkefninu
Norðurnágranni '99, sem stend-
ur til 18. júní.
Að sögn Ragnars Siguijóns-
sonar, ráðsmanns í Viðey, fékk
hann þessa hugmynd í fyrra-
haust er honum var falið það
verkefni að koma skúrunum af
eyjunni. Hann sagði að Árbæjar-
safn hefði fengið skúrana lánaða
hjá Landsvirkjun meðan á forn-
leifaruppgreftri stóð fyrir
nokkrum árum, en þeir hefðu
staðið ónotaðir í a.m.k. 5 til 6 ár
og því væri mikill léttir að losna
við þá nú.
Ragnar sagði að upphaflega
hefði verið ráðgert að flytja
skúrana síðastliðinn föstudag,
en vegna veðurs hefði ekki ver-
ið ráðist í verkefnið fyrr en á
sunnudaginn. Hann sagði að
flutningarnir hefðu gengið mjög
vel, og alls hefðu 17 manns tek-
ið þátt í þeim, þar af sex her-
menn.
Að sögn Ragnars kostaði
þetta ekki neitt, en leyfílegt er
að nota þessa þjónustu svo lengi
sem hún tekur ekki vinnu frá
Morgunblaðið/Kristinn
BANDARISK herþyrla af Chinook-gerð flutti tvo vinnuskúra í eigu Landsvirkjunar
frá Viðey og upp í EHiðaárdal á sunnudaginn.
neinum öðrum og svo væri í
þessu tilfelli.
Þyrluverkefnið Norðurná-
granni '99 er samstarfsverkefni
varnarmálaskrifstofu utanríkis-
ráðuneytisins og Varnarliðsins.
Fjórar flutningaþyrlur af Chin-
ook-gerð, sem munu taka þátt í
heræfingunni Norðurvíkingi '99,
sem hefst 19. júní, hafa siðan á
miðvikudaginn verið nýttar til
borgaralegra flutningaverkefna
víðs vegar um landið og var
flutningurinn á skúrunum eitt af
fjölmörgum verkefnum.