Morgunblaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 1999 45.
„Til ljómandi hamingju liggi þín
spor, þitt líf verði fagurt sem eilíft
vor.“
Þessi orð, sem amma Stína skrif-
aði oft sem kveðju á ævinni, lýsa vel
viðhorfi hennar til lífsins. A vorin
vaknar náttúran af dvala og fer að
búa sig undir árið sem framundan
er. Vorið er tími tilhlökkunar, von-
ar og framkvæmda og sá sem lifir
eilífu vori er starfsamur og bjart-
sýnn. Þannig reyndi amma Stína að
lifa sínu lífi, hún var óvenjulega já-
kvæð og skemmtileg kona. Hún
kunni þá list að gleðjast yfir nýjum
verkefnum og hlakka til að takast á
við þau og sigrast á þeim. Jafn-
framt vissi hún, að hin sanna lífs-
hamingja felst ekki í því að hafa
náð ákveðnu takmarki heldur í því
að njóta leiðarinnar að takmarkinu.
Leiðin var henni mikilvægari en
takmarkið, vorið mikilvægara en
sumarið.
Amma Stína leitaði sér sífellt að
nýjum skapandi verkefnum sem
hún sinnti af lifandi áhuga. Öll
handavinna, saumaskapur, hekl og
prjón lék í höndunum á henni, auk
þess sem hún á tímabili batt inn
bækur og óf falleg teppi í vefstól
sem stóð lengi uppi í hornherberg-
inu á Öldugötu 18. Hún var stöðugt
að laga og breyta í íbúðinni hjá sér,
hvort sem það var að veggfóðra
ganginn eða bara raða húsgögnun-
um á annan veg og alltaf var við-
kvæðið á eftir: „Aldrei hefur það nú
verið svona gott!“ Hún hafði gott
auga íyrir tískunni, var alltaf
smekklega klædd og hafði lag á því
að gefa klæðnaðinum persónulegt
yfirbragð með einhverju smáræði
sem hún hafði breytt án þess að
kosta miklu til. Hún hefði sennilega
orðið einhvers konar listrænn hönn-
uður ef hún hefði fæðst nokkrum
áratugum seinna. Oft var leitað til
hennar ef einhver þurfti ráðlegg-
inga við á þessu sviði og brást hún
ætíð við af miklum _ áhuga og réð
viðkomandi heilt. Á sumrin átti
garðurinn á Öldugötu 18 hug henn-
ar allan. Verkefnin í garðinum voru
endalaus, enda er hann nokkuð stór
og hún var jafnframt með góðan
grænmetisgarð. Við áttum oft
skemmtilegar stundir saman í garð-
inum, sérstaklega við að setja niður
kartöflur á vorin. Þá var plógurinn
góði sem afi hafði sjálfur smíðað og
betri var en allir aðrir, vegna þess
að hann hafði áttstrent handfang
sem fór svo vel í hendi, tekinn fram
og gerði allan gæfumuninn. Eg sé
hana fyrir mér dásama verkfærið
og fulla af eldmóði ganga til verks.
Á eftir kom kaffi og rjómavöfflur,
sem hún var alltaf óþreytandi að
laga fyrir gesti sína og bragðaðist
sérstaklega vel undir vegg í efri
garðinum.
Það var alltaf líf og fjör í kringum
ömmu Stínu og margar ógleyman-
legar stundir tengjast söngnum.
Hún var mjög söngelsk og kunni
alla texta utan að, ekki bara fyrsta
erindið heldur öll! Ég man eftir
heimsóknum á Öldugötuna, þar sem
allt Islenska söngvasafnið var tekið
og spilað og sungið í gegn eins og
það lagði sig. Hún var ekki bara
amma heldur líka góð vinkona og
við skemmtum okkur oft vel saman.
Þegai’ ég bjó hjá henni 1987 í
nokkra mánuði eftir að ég kom heim
frá námi kom hún með mér í íbúðar-
leit. Hún var óþreytandi, þá 83 ára
gömul, að skoða og leggja á ráðin
með mér og við vorum aldeilis
lukkulegar þegar rétta íbúðin loks-
ins fannst. Stuðningur hennar og
áhugi var mér mikils virði. Hið já-
kvæða hugarfar hennar og eldmóð-
ur var smitandi og gerðu samveru-
stundirnar ætíð upplyftandi og
skemmtilegar.
Amma Stína hafði á langri ævi
safnað að sér ýmsum spakmælum,
sumum á ensku, sem hún hafði yfir
á góðum stupdum, mörg þeirra eru
orðin samgróin fjölskyldunni og
munu alltaf minna okkur á hana.
Eitt af þeim var: „í þessum dimma
heimi verðum við að láta ljós okkar
skína, þú í þínu horni, ég í mínu.“
Þitt skæra lífsljós er nú slokknað,
amma mín, en ylurinn frá því mun
endast lengi.
Hvíldu í friði.
Kristín Lilja.
+ Halldóra Ólafs-
dóttir fæddist
að Fossá í Kjós 16.
aprfl 1914. Hdn lést
á Landspítalanum
4. júní síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Ólafur
Matthíasson, bóndi
á Fossá í Kjós, f.
7.1. 1873, d. 7.6.
1934 og Ásbjörg
Tómasdóttir fædd á
Vestri Reyni 22.4.
1870, d. 5.7. 1954.
Halldóra var yngst
níu systkina: Ragn-
heiður, hdsfrtí í Vancouver í
Kanada; Sigurþór, bóndi á
Fossá; Valgerður, hdsfrd í
Reykjavík; Olafur Ágdst, bóndi
á^ Valdastöðum; Þorkell, bóndi á
Útskálahamri; Magnds, verka-
maður í Reykjavik; Matthias á
Fossá, en hann dó ungur; Ás-
laug, hdsfrd á Syðri Reykjum.
Halidóra giftist 29. maí 1936
Þórhaili Þorkelssyni, hds-
gagnasmið, f. 3.8. 1910, d. 4.12.
1977, frá Brjánsstöðum í
Grímsnesi. Foreldrar Þórhalls
voru Þorkeli Þorleifsson, bóndi
á Brjánsstöðum og Halldóra
Pétursdóttir, hdsfrd. Halldóra
og Þórhallur ejgnuðust þrjd
börn: 1) Ólafur Ásberg, f. 2.12.
1936, d. 26.3. 1963. 2) Dóra
í dag verður til moldar borin frá
Fossvogskirkju tengdamóðir mín,
Halldóra Ólafsdóttir frá Fossá í
Kjós, en hún bjó lengst af að
Hofteigi 6 í Reykjavík. Nú eru liðin
hart nær 40 ár frá því við Halldóra
hittumst fyrsta sinni, daginn áður
en við opinberuðum trúlofun okkar,
ég og dóttir hennar, Dóra. Þann
dag tók Halldóra mér sem syni og
vini, og þannig var afstaða hennar
til mín allar götur síðan, meðan
bæði lifðu. Fór því þó fjarri, að ég
verðskuldaði tryggð tengdamóður
minnar og ástríki.
Ári síðar gengum við Dóra í
hjónaband. Tengdaforeldrar mínir
stóðu þá fyrir fjölmennri veislu og
báru af henni allan kostnað einsöm-
ul. Halldóra Ólafsdóttir var þar
veislustjóri og annaðist það verkefni
af þeim myndarskap, sem henni var
laginn um flestar konur fram.
Fyrstu fimm árin í hjónabandi
okkar Dóru bjuggum við í kjallaran-
um hjá tengdaforeldrum mínum og
Magnúsi bróður Halldóru. Sonur
okkar Þórhallur er jafn gamall hjú-
skap okkar foreldra sinna. Amma
hans annaðist hann löngum stund-
um öll þessi ár, enda var ég í há-
skólanámi, en konan mín iðulega
útivinnandi.
Þegar námi mínu lauk efndu
Halldóra og Þórhallur tvívegis til
veislu mér til heiðurs. Hin fyrri fór
fram í lok prófa, og sátu hana
nokkrir tugir skólasystkina minna
og maka þeirra. Síðari veislan stóð
að kvöldi vígsludags míns. Þar kom
saman hátt á annað hundrað skyld-
menna og vina. Enn báru tengda-
foreldrar mínir allan kostnað, og
Halldóra stóð fyrir veislunum
ásamt konu minni. Þessi veisluhöld
sýndu með óyggjandi hætti rausn
Halldóru og umhyggju hennar fyrir
þeim, sem henni voru nánastir.
Halldóra óx upp á bemskuheimili
sínu að Fossá í Kjós og lagði frá
blautu barnsbeini stund á þau störf,
sem í þann tíma voru iðkuð í sveit-
um. Nábýlið við Hvalfjörðinn var og
uppspretta unaðar löngum stund-
um. Þar á meðal var koma rauð-
magans á hverju vori. Alla ævi hafði
Halldóra gaman af að segja fjöl-
skyldunni frá baráttunni við þessa
kynjaskepnu, og rauðmagi þótti
henni ævilangt eitthvert mesta lost-
æti, sem völ var á.
Sextán ára gömul fór Halldóra í
síldarsöltun norður að Djúpuvík á
Ströndum. Þarna átti hún sumar,
sem hún ætíð minntist með ánægju.
Erla, f. 19.6. 1941,
starfsmaður hjá
Ríkisdtvarpinu,
hennar maður er
Heimir Steinsson, f.
1.7. 1937, prestur
og staðarhaldari á
Þingvöllum. Þau
eiga tvö börn: a)
Þórhallur, f. 30.7.
1961, prestur í
Hafnarijarðar-
kirkju, hans kona
er Ingileif Malm-
berg, f. 31.7. 1961,
sjdkrahdsprestur á
Landspítalanum.
Þeirra börn eru Dóra Erla, f.
22.6. 1987, Rakel, f. 15.3. 1991
og Hlín, f. 25.1. 1993. b) Arn-
þrdður, f. 6.9. 1971, bdfræði-
kandidat, sambýlismaður henn-
ar er Þorlákur Sigurbjörnsson,
btífræðingur. 3) Ásbjörg, f.
12.11. 1959, hjdkrunarfræðing-
ur og ljósmóðir, hennar maður
er Kristbjörn Reynisson, f. 9.4.
1959, röntgenlæknir á Sjtíkra-
hdsi Reykjavíkur. Þau eiga
þijár dætur: a) Selma Hrund, f.
16.12. 1986. b) Sandra Ósk, f.
13.2. 1988. c) Sara Rut, f. 29.1.
1994.
Halldóra Ólafsdóttir verður
jarðsungin frá Fossvogskirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
15.
Eftir þetta var hún í húsmennsku á
Akranesi, og einnig þaðan bjó hún
að ljúfum minningum.
Halldóra giftist ung að árum Þór-
halli Þorkelssyni, og bjuggu þau
saman í farsælu hjónabandi þar til
tengdafaðir minn andaðist fyrir ald-
ur fram árið 1977. Þórhallur var
húsgagnasmiður og þjóðhagi, sem
aldrei féll verk úr hendi. Hann
byggði húsið að Hofteigi 6 og hélt
áfram að betrumbæta það, meðan
hann lifði.
Börn þeirra Halldóru og Þórhalls
voru þrjú talsins, Ólafur Ásberg,
sem lést 27 ára gamall eftir þráláta
baráttu við ólæknandi hjartasjúk-
dóm, Dóra kona mín, og Ásbjörg,
eiginkona Kristbjörns Líndal Reyn-
issonar, læknis. Börn eigum við
Dóra tvö að tölu, Þórhall og Arn-
þrúði. Barnaböm okkar eru þrjú
talsins, Dóra Erla, Rakel og Hlín.
Þau Ásbjörg og Kristbjöm eiga
þrjár dætur á bamsaldri, Selmu
Hmnd, Söndm Ósk og Söm Rut.
Því nefni ég þennan afkomenda-
hóp fullum nöfnum, að þetta fólk
allt var Halldóra Ólafsdóttur hug-
stæðara en nokkuð annað hér í
heimi. Hún var fómfúsari en nokk-
ur manneskja önnur, sem ég hefi
kynnst. Kom það átakanlega fram,
er hún barðist við hlið sonar síns
Ólafs í hans þrotlausu sjúkdóms-
raun. En ekki var síður ástæða til
að veita eftirtekt aðgerðum Hall-
dóm í hlutverki ömmunnar. Ég hef
þegar nefnt fósturstarf hennar við
son okkar, Þórháll. Síðar gekk Arn-
þrúður dóttir okkar í skóla í
Reykjavík frá ellefu ára aldri fram
yfir stúdentspróf. Bjó hún þá alla
virka daga hjá ömmu sinni, og varð
þeim aldrei sundurorða. Umhyggju
Halldóra fyrir dætmm þeirra As-
bjargar og Kristbjörns var einstök,
og minnast þær ömmu sinnar í dag
með djúpri hryggð. Litlu stúlkumar
hans Þórhalls míns og hennar Ingi-
leifar, tengdadóttur minnar, vom
mjög hændar að langömmu sinni,
enda hún þeim svo hugulsöm sem
framast mátti verða.
Ekki verður skilist við þennan
þátt í lífi Halldóm Ólafsdóttur án
þess að minnast á gjafmildi hennar.
Afkomendm’ hennar allir nutu
þessa eiginleika í ríkum mæli. Jóla-
gjafir frá Halldóm tóku ævinlega
öðmm gjöfum langt fram. Við sjálfa
sig var hún jafnan nægjusemin
holdi klædd. En gjafir hennar til
barna, barnabarna og barnabarna-
barna vitnuðu um auðlegð, sem eng-
um var kunnugt, að Halldóra byggi
yfir. Það var hin innri auðlegð hjart-
ans, sem með þessum hætti leitaði
sér útrásar, er í því felst að gleðja
þá, sem maður elskar.
Halldóra Ólafsdóttir var lengst af
heilsugóð. Þó svarf að henni hjarta-
sjúkdómur fyrir einum átján ámm,
en fyrir góðra manna tilstuðlan
komst hún yfir þann sjúkdóm og
varð heil að nýju. Síðustu fimm árin
bjó hún á Norðurbrún 1 og átti þar
innilegri umönnun að fagna, sem í
dag er heils hugai’ þökkuð á skiln-
aðarstundu. Um nokkurra ára bil
þar á undan var hún búsett hjá okk-
ur Dóm í Sæviðarsundi og Sólheim-
um. Þess sambýlis minnumst við nú
í innilegri þökk.
Halldóra var löngum kennd við
fæðingarstað sinn og bemskuheim-
ili, Fossá í Kjós. Hún var mikill
Kjósverji að upplagi og ræktarsemi
alla ævi. Sömu afstöðu innrætti hún
börnum sínum, og telja þau sig
Kjósverja enn þann dag í dag. Þeg-
ar ég tengdist þessari fjölskyldu
varð mér ljóst, að ég yrði svo búnu
að una. Hefur mér með ámm lánast
að ganga í takt við tengdafólk mitt í
þessu efni.
Þegar Halldóra varð sjötíu og
fimm ára fómm við Dóra með hana
upp að Fossá í Kjós. Logn var veð-
urs og dagurinn hinn fegursti. Af-
mælisbarnið var í sjöunda himni yf-
ir tiltæki okkar. Haildóra Ólafsdótt-
ir var heima: Aprílsólin skein yfir
landið fríða. Afmælisbarnið rakti
fyrir okkur gönguleiðir bemsku
sinnar og leikvelli. Hér hafði þetta
átt sér stað og þarna eitthvað ann-
að. Hún benti okkur m.a. á „kirkju-
stíginn" yfir að Reynivöllum í Kjós,
en þann veg hafði hún gengið með
reglubundnu millibili öll sín upp-
vaxtarár, þar með talið fermingar-
árið, sem Halldóm var sérlega hug-
stætt. Þessari gleðistund gleymi ég
aldrei.
Halldóra var trúkona mikfl. og
lagði rækt við trú sína á marga
vegu. Eftir andlát Ólafs lýsti hún
fyrir mér óbrigðulli vissu sinni um
eilíft líf sonarins unga. Sú tráar-
sannfæring brást Halldóm aldrei til
dauðadags.
Nú er hún sjálf horfin inn um það
gullna hlið, sem ástvinum hennar
forðum laukst upg. Að leiðarlokum
bið ég Halldóra Ólafsdóttur bless-
unar Guðs um leið og ég votta nán-
ustu ástvinum hennar mína dýpstu
samúð. Með henni er góð gengin
einhver mætasta kona, sem ég hef
kynnst um mína daga. Megi hún
hvfla í eilífum friði og almáttugur
Guð varðveita hana í ævarandi Ijósi
sínu.
Heimir Steinsson, Þingvöllum.
Elsku amma mín. Þakka þér fyrir
öll árin okkar, og fyrir þinn stóra
þátt í því að ala mig upp og gera
mig að manneskju. Fyrsta áratug
minnar ævi bjóst þú á Hofteignum,
og við fjölskyldan komum öðra
hverju austan úr Skálholti í heim-
sókn. Það var oft ósköp skemmti-
legt, en þar eð það var svo langt á
milli okkar kynntumst við ekki
mjög mikið á þeim ámm.
Umskiptin urðu á tólfta ári mínu,
þegar ég varð að skipta um skóla.
Þá þótti besti kosturinn að ég byggi
hjá þér og gengi í skóla í Reykjavík,
en foreldrar mínir byggju áfram á
Þingvöllum. Þetta var auðvitað sárt
fyrir fjölskylduna, að verða að búa
svona sín hvorum megin við heiði
stóran hluta af árinu. Ósköp var
maður einmana fyrstu dagana.
En svo fómm við að kynnast.
Elsku amma mín, þú bjóst litla ung-
anum eins gott heimili og þú gast
framast. Þú vaknaðir eldsnemma á
morgnana til að elda hafragrautinn
áður en ég fór í skólann, og mat-
bjóst öll þessi ár af sömu natni eins
og þetta væri stórt heimili, en ekki
bara einn krakkakútur. Allt vildir
þú fyrir mig gera. Alltaf varstu að
stinga að baminu smágjöfum, at-
huga hvemig ég hefði það, og setj-
ast niður að spjalla. Þú gerðir allt
sem í þínu valdi stóð til að kæta litla
feimna ömmubamið þitt.
Þú varst alltaf svo dugleg, þó þú
værir orðin öldruð þegar ég kynnt-
ist þér. Afí lést þegar ég var fimm
ára gömul, en þú hélst þínu striki
þótt ein værir. Alltaf varstu að
brasa eitthvað, fara í brids eða er-
inda með strætó um bæinn. Þú lésfy-
aldrei deigan síga. Þú sem varðst*
svo ósköp dauðveik þegar ég var lít-
il, yfirvannst það allt og hélst áfram
af fullum krafti í mörg ár í viðbót.
Já, þú varst smíðuð úr kjörviði,
amma mín.
Það hefur fylgt mér alla ævi að
hafa einhvern undarlegan áhuga á
dýmm, og gmnar mig að hann komi
að stómm hluta upphaflega frá þér.
Ég dró hitt og þetta inn á heimilið,
og þú tókst af lifandi áhuga þátt í
öllu þessu dýrastússi mínu, kvartað-
ir meira að segja ekki undan kis-
unni fyrr en þú varst búin að hafa'
stanslaust ofnæmiskvef fyrir henni í
næstum ár. Já, mikið varstu alltaf
hjálpsöm.
Okkar ævi var samtvinnuð með
þessum hætti í tíu ár, ég bjó hjá þér
alla virka daga, og sumar helgar
líka, meðan ég lauk gagnfræðaskóla
og menntaskóla, og svolítið lengur.
Ég var í raun afar rík, ég kynntist
ömmu minni betur en flestir, og lít
alltaf til þín eins og annarrar
mömmu. Þú sást um uppeldi mitt að
svo stómm hluta, og það var ástúð-
legt uppeldi sem ég hlaut. Aldrei
man ég eftir því að þú gagnrýndir
nokkuð sem ég gerði, en þú varst
svo góð, að barnið langaði til að vera
góð manneskja líka. <
Guð fylgi þér nú eins og ævin-
lega.
Þín dótturdóttir
Arnþrdður.
Elsku amma Halldóra.
Við systumar þökkum þér fyrir
allar góðu stundirnar sem við áttum
með þér.
Við vomm litlar þegar við flutt-
um af landi brott. Þó að langt hafi
verið að fara komst þú að heim- •
sækja okkur og dvaldir oft lengi.
Þú kenndii’ okkur á klukku og að
lesa og margar stundirnar sátum
við og spjölluðum og þú spilaðir við
okkm’. Þú varst við skírn yngstu
systur okkar í Svíþjóð og oft rifjuð-
um við upp þennan dag. Þegar við
síðan fluttumst heim fómm við oft í
heimsókn til þín og var það alltaf
jafn gaman.
Þegar við eldri stelpumar stækk-
uðum leist þú til með litlu systur
eins og þú leist eftir okkur þegar
við voram litlar. Við viljum minnast
jólanna sem þú varst hjá okkur og
allar minningarnar sem tengjast
jólunum lifa í hjarta okkar. Alltaf
þegar við þurftum á hjálp þinni að <
halda varstu reiðubúin að koma og
vera til staðar.
Þú verður alltaf í hug okkar og
hjarta. Góðu minningamar styrkja
okkur í sorg okkar og söknuði.
Selma Hrund, Sandra Ósk
og Sara Rut.
Skila-
frestur
minning-
argreina
EIGI minningargrein að bh-t-
ast á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: I sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á föstudag. I mið-
vikudags-, fimmtudags-, föstu-
dags- og laugardagsblað þarf
greinin að berast fyrir hádegi
tveimur virkum dögum fyrir
birtingardag. Berist grein eftir
að skilafrestur er útrunninn
eða eftir að útför hefur farið
fram, er ekki unnt að lofa
ákveðnum birtingardegi. Þar
sem pláss er takmarkað getur
þurft að fresta birtingu greina,
enda þótt þær berist innan hins
tiltekna skilafrests.
HALLDÓRA
ÓLAFSDÓTTIR