Morgunblaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 1999 43 .
MINNINGAR '
af annarri. Ég fimm ára fékk að
vera hjá þér í Bólstaðarhlíðinni
meðan mamma fór í söngskólann.
Ég fékk að leika mér að öllum hlut-
unum þínum og fannst mér dúkkan
í peysufötunum skemmtilegust.
Pönnukökur og mjólk, síðan spjall,
alltaf einhver að koma og allir
fengu kaffi og kökur. Þú að koma í
sveitina, horfir út að Læk, segir
mér hvað nesið sé fallegt, ég sé það
blikar tár í augum þér. Við mamma
komum til þín á Höfða í desember,
ég fæ að þvo glerdótið þitt og við
fmnum með þér jólastemninguna.
Þó svo að þú hafið verið
langamma mín varst þú mér náin
eins og þú værir amma mín, amma
Friðbjörg. Enginn fagnaði mér eins
og þú, enginn kvaddi mig og þakk-
aði mér fyrir komuna eins og þú.
Minningin um þig mun lifa.
Þín ömmustelpa,
Málmfríður Einarsdóttir.
Ungum er það allra bezt
að óttast guð, sinn herra
þeim mun vizkan veitast mest
og virðing aldrei þverra.
Vertu dyggui', trúr og tryggm-
tungu geymdu þína,
við engan styggur né í orðum hryggur,
athuga ræðu mína.
Víst ávallt þeim vana halt:
vinna, lesa, iðja,
umfram allt þó ætíð skalt
elska guð og biðja.
(Hallgrímur Pétursson.)
í dag kveðjum við elskulega
ömmu mína, Friðbjörgu Friðbjarn-
ardóttur. Á nítugasta og fyrsta ald-
ursái-i sínu sofnaði hún svefninum
langa og var hvíldinni sjálfsagt feg-
in. Þegar ég var barn átti ég því
láni að fagna að njóta mikilla sam-
vista við ömmu. Þær stundir sem
ég dvaldi með henni veittu mér dýr-
mætt veganesti sem endast mun
mér alla tíð. Ófá voru þau skiptin
sem við sátum og töluðum saman
um heima og geima. Amma hafði
ætíð nægan tíma til þess að segja
frá og deila af ríkulegri reynslu
sinni. Hún var mjög barngóð og hlý
kona sem svo gott var að vera ná-
lægt. Með því að kynnast lífsskoð-
unum svo heillyndrar konu komst
ég í tengsl við uppruna minn og
lærði um hin sönnu gildi lífsins.
Amma kærði sig ekki um að
óþarflegt veður væri gert út af hlut-
unum. Hún var af þehri kynslóð
sem leit gjarnan svo á, að ekki
skyldi gortað af verkum sínum
fremur en að barma sér ef þannig
bar undir. Iðju- og vinnusemi, spar-
semi, nýtni og æðruleysi voru í þá
tíð ekki talin til sérstakra dyggða
heldur aðeins skylda hverrai- ær-
legrar og kristinnar manneskju.
Þess vegna kaus amma síður að
þiggja hrós, þótt hún kæmi mjög
miklu í verk og ynni vel úr lífi sínu
þótt stundum blési ekki byrlega.
Amma vann hörðum höndum allt frá
unga aldri, innan sem utan heimilis-
ins. Hún kom börnunum sínum átta
vel til manns og hélt myndarlegt
heimili þrátt fyrir margs konar erf-
iðleika. Þetta leit hún ekki á sem
neina sérstaka hetjudáð, heldur að-
eins sitt hlutskipti í lífinu. Henni var
það lagið að þakka allt sem vel gekk
og sýta ekki það sem miður fór.
Friðbjörg amma var þannig gerð
að öllum leið vel í návist hennar.
Hún var réttlát í garð manna og
málefna og fór ekki í manngreinará-
lit. Af henni var sannarlega mikið
hægt að læra. Hún var heil og sönn
íslensk alþýðukona af þeirri kynslóð
sem lifað hafði stórbrotnar breyt-
ingar á lífsháttum þjóðarinnar.
Innra með mér lifir ævilangt minn-
ingin um þessa fallegu og góðu konu
sem hafði svo mikið að gefa. Fyrir
mína hönd, fjölskyldu minnai' og
systkina vil ég þakka allar þínar
gjafír elsku amma.
Vertu blessuð amma mín, og guð
geymi þig.
Friðbjörg Sif Grjetarsddttir.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðarviðkvæm stund.
Vinirnir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
(V. Briem)
Amma okkar hefur fengið hvíld-
ina. Hún var einstök kona, með
stórt hjarta og enn stærri faðm, og
þar var pláss fyrir okkur allar.
Amma laðaði að sér fólk úr öllum
áttum og allir voru velkomnir inn á
heimilið hennar. Hún var hlý og
hæversk og gerði ekki kröfur til
annarra, hún þurfti ekkert fyrir sig,
en glöð var hún ef eitthvað var fyrir
hana gert.
Aldrei komum við til hennar
meðan hún hélt heimili öðruvísi en
eitthvað nýbakað kæmi úr eldhús-
inu. Alltaf var hún jafn þakklát því
að maður liti inn til hennar, þótt
stutt væri stoppað, og hélst það
fram á síðustu daga ævinnar.
Amma var ein af hetjum gær-
dagsins. Hún fékk ekkert upp í
hendurnar, fyrir sínu vann hún.
Hún varð móðir níu barna og bjó í
sveit, bæ og borg. Hún kynntist
gleðinni og sorginni, en mótlætið
ræddi hún ekki.
Við þökkum þér amma allar góðu
stundirnar, hlýju faðmlögin, ein-
lægu samtölin og síðast en ekki síst
umhyggjuna fyrir börnunum okkar.
Þínar ömmustelpur,
Ragna Björg, Rósa,
Friðbjörg og Anna.
„Þegar þú ert sorgmæddur,
skoðaðu þá aftur huga þinn, og þú
munt sjá, að þú grætur vegna þess,
sem var gleði þín.“ (Kahlil Gibran.)
Þessi orð koma upp í hugann nú
þegar við hugsum til ömmu okkar.
Amma var einstaklega hlý og góð
kona, sem ekkert aumt mátti sjá.
Við minnumst nú góðra stunda í
æsku þegar við heimsóttum „ömmu
í Reykjavík“, eins og við kölluðum
hana oft, og eins þegar hún heim-
sótti okkur. Hæst ber árlegt fjöl-
skylduboð ömmu á jóladag, þar
sem hún stóð hnarreist með svuntu
við rauða súkkulaðipottinn. Enn í
dag skipa heitt súkkulaði og hveiti-
kökur með hangikjöti, að hætti
ömmu, stóran sess í okkar jóla-
haldi. Barngæska ömmu var ein-
stök. Sáum við það best þegar við
heimsóttum hana með börn okkar
og áttu þau þá hug hennar allan.
Hennar er nú sárt saknað.
Nú síðustu árin fór heilsu ömmu
að hraka, en sem fyrr gaf hún frá
sér þessa einstöku hlýju. Alltaf var
kveðja hennar jafn notaleg þegar
hún kyssti mann og strauk um
kinnar.
Elsku amma, við þökkum þér
fyrir allar okkar samverustundir.
Minning þín mun ávallt lifa í hjört-
um okkar. Hvíl í friði.
Eydís og Ólafur.
Það er auðvelt að skrifa fallega
um ömmu mína Friðbjörgu Frið-
bjarnardóttur. Ljúfar minningarn-
ar streyma fram og þótt ég sé
stödd í New York finnst mér ég sjái
hana Ijóslifandi fyrir mér. Sem
barn naut ég þess að gista hjá
henni. Hún setti upp hatt og við
fórum í gönguferðir um hverfið og
á heimleiðinni komum við við í búð-
inni og hún keypti appelsín handa
mér og allt var þetta á sinn einfalda
hátt svo hátíðlegt og spennandi. Við
fórum í strætó í bæinn og drukkum
kaffi á veitingastað þar sem var
málverk af fossi og vatnið rann í
bunu út úr veggnum. Ég man hvað
okkur þótti þetta báðum mikið und-
ur. Mér fannst amma alltaf vera
eins og ömmur ættu að vera. Hún
hafði þetta faOega hár sem hún
fléttaði og setti í körfu uppá höfuð-
ið, hafði hendur sem alltaf voru
hlýjar og struku yfir sængurfötin r
eftir að ég var komin uppí og svo
lét hún alveg vera að siða mig til
eða leggja mér lífsreglurnar.
Þegar ég stækkaði og fór í skóla í
Reykjavík átti ég hjá henni öruggt
skjól. Hún var alltaf heima, heitt á
könnunni og svo friðsælt undir tif-
inu í klukkunni. Osjaldan sat hún
hjá mér og prjónaði á meðan ég
lúrði í sófanum, þá kom hún stund-
um með marglita bútateppið og
breiddi það yfir mig og bíaði á mig
eins og ég væri lítið barn. Hún var
alltaf að vinna, sat aldrei aðgerðar-
laus. Hún prjónaði og saumaði og
hvergi hef ég séð fallegri sængurfót
en hjá henni, hvít með hekluðu
milliverki svo fínleg og mjúk.
Amma eignaðist níu börn en eina
telpu missti hún unga. Ég reyndi
oft að fá hana til að segja mér
hvernig lífið gekk til þegar hún var
ung og eins þegar mamma mín var
að alast upp, en oftast var fátt um
svör. Lífið snerist um að standa sig,
vinna og sjá til þess að vera ekki
upp á aðra kominn.
Hún gladdist yfir fjölskyldunni
sinni sem sífellt verður fjölmennari
og með okkur lifir minning hennar.
Eitt kenndi amma mín mér og þ_að
er að rétta öðrum hjálparhönd. Ég
hef ófáa hitt sem bera Friðbjörgu
ömmu minni góða söguna og minn-
ast atvika þar sem hún kom fær-
andi hendi, tilbúin að leggja á sig
vinnu til að öðrum mætti líða vel.
Ég veit að nú lifir þú á himnum;
elsku amma mín svo falleg og fín. 1
hjarta mínu geymi ég minninguna
um þig og hugsa til þín þegar ég
breiði sængina yfir stelpurnar mín-
ar. Guð blessi þig.
Þín
Ásdís.
ÍVAR
NÍELSSON
sinn eins og sín eigin
böm. Hann sem þurfti
vegna erfiðra að-
stæðna að hverfa úr
foreldrahúsum á við-
kvæmum aldri og
þarfnaðist hlýju og
nærgætni ekki síður
en við systkinin. Hún
lagði sig fram við að
hjálpa honum við
heimanámið og stuðl-
aði þannig að því að
hann yrði ekki eftir-
bátur jafnaldra sinna í
skólanum. En sérstak-
lega er mér minnisstætt þegar hún
+ Sveinn ívar Ní-
eisson fæddist í
Þingeyraseli 29.
desember 1912.
Hann lést á heimili
sínu 23. apríl sfðast-
liðinn og fór útför
hans fram frá
Hvammstanga-
kirkju 30. aprfl.
Þegar ég sest niður
til þess að festa á blað
nokkur síðbúin
kveðjuorð um ívar
frænda minn vakna í
huga mínum margar minningar því
að samvinna okkar og samfylgd
var orðin löng, eða allt frá
bernskuárum okkar beggja.
ívar kom á heimili foreldra
minna að Hvammi í Vatnsdal árið
1922. Halldóra Guðrún móðir hans
og Ingibjörg Rósa móðir mín voru
systur.
Á þessum árum byrjaði lögboðin
skólaskylda við tíu ára aldur. Svo-
kallaður farskóli var í sveitinni sem
skipti kennslutímanum í tvennt,
eða um það bil þrjá mánuði á hvor-
um stað í fjóra vetur, og var þar
með lokið því námi sem allur al-
menningur fékk á þessum tíma.
Ég held að mér sé óhætt að
segja að margir hafi nýtt sér
reynsluskóla lífsins betur þá en nú
og komist þó vel í gegnum lífið og
náð góðum árangri. Ivar var áreið-
anlega gott dæmi um það. Þetta er
ekki sagt til þess að gera lítið úr
nútíma bóknámi.
Þegar ívar kom til foreldra
minna vorum við eldri systkinin
fjögur fædd og öll yngri en hann og
ekki farin að ganga í bamaskóla.
Hann var á þessum aldri fremur
lítill og lengi að taka út vöxt, en
með aldrinum varð hann fullkom-
lega meðalmaður á hæð, karlmann-
legur og hraustmenni. Móðir mín
hugsaði um þennan litla frænda
var að hlýða honum yfir kverið og
sálmana við fermingarundirbún-
inginn. Þessi stutti skólatími var
vel nýttur, alltaf kennt á laugar-
dögum og mikið heimanám. Það
gat því verið mikil vinna hjá for-
eldrum, sem áttu mörg böm á
skólaaldri á sama tíma, að hjálpa
þeim við námsefnið. Kröfur vora
gerðar til barnanna um að þau
kynnu námsefnið utan bókar.
Snemma bar á dugnaði Ivars.
Hann var fljótur að tileinka sér öll
störf sem krafist var af unglingum
í sveit á þeim tíma. Fljótur í sendi-
ferðum, ósérhlífinn og ábyggilegur.
Faðir minn var á þessum áram
oddviti í syeitinni og gangnastjóri.
Hann lét ívar ungan að áram fara
með sér í göngurnar og það líkaði
honum vel. Hann var náttúrabam
að eðlisfari og hreifst af frelsi ör-
æfanna og þeim gæðum sem af-
réttarlöndin gefa af sér, hvort sem
•það era kjarngóð beitilönd, veiði-
vötn eða fuglalíf.
Seinna á ævinni naut ívar góðs
af þessum gangnaferðum með fóð-
ur mínum. Hann tók vel eftir því
sem honum var sagt, fljótur að
þekkja og muna örnefni og varð
með árunum traustur og eftirsótt-
ur gangnamaður. ívar eignaðist
marga góða félaga í göngum og átti
margar glaðar stundir með þeim.
Sumir þeirra urðu meðal hans
bestu vina.
ívar fór frá Hvammi árið 1929 í
vinnumennsku að Flögu til sæmd-
arhjónanna Magnúsar Stefáns-
sonar og Helgu Helgadóttur. For-
eldrar hans bjuggu þá í fjallabýl-
inu Þingeyrarseli. Þar varð sá eft-
irminnilegi atburður um vetur-
nætur haustið 1930, að faðir hans
fórst í stórhríðarveðri við leit að
kindum. Af þessu er mikil örlaga-
saga og um leið hetjusaga Hall-
dóru móður Ivars er beið milli
vonar og ótta eftir manni sínum
með fimm dætur þeirra hjóna. Sú
elsta fjórtán ára en sú yngsta að-
eins nokkurra mánaða gömul.
Þegar Halldóra var orðin vonlaus
um að maður hennar skilaði sér
heim í Selið hafði hún ekki önnur
ráð en að senda elstu stúlkuna til
byggða og láta vita hvernig komið
væri. Það var mikil þrekraun fyrir
fjórtán ára barn að brjótast í mik-
illi ófærð þá löngu leið sem er frá
Þingeyrarseli að Hnjúki í Sveins-
staðahreppi. Ég rek ekki þessa
sögu frekar hér, það yrði alltof
langt mál. En þess skal getið að
Ivar fæddist í Þingeyrarseli 18 ár-
um áður en þessi atburður gerð-
ist.
ívar var í vinnumennsku á þess-
um bæjum í Vatnsdal og fór orð af
dugnaði hans og karlmennsku.
Hann var t.d. á Hnjúki hjá Jóni
Hallgrímssyni og Steinunni Jósefs-
dóttur. Þar fékk hann mikla æf-
ingu í að spila Lomber, en
Lomberspil var þá nokkurs konar
þjóðaríþrótt í Vatnsdal. Ivar náði
slíkri leikni í spilamennsku að hann
var talinn jafnoki snillinga á borð
við Jón á Hnjúki og Magnús á
Flögu.
Ivar fór til sjós nokkrar vertíðir
á Suðurnes, en annars vann hann
alla sína starfsævi við hefðbundin
svejtastörf.
Ég tel að Ivar hafi verið gæfu-
maður þrátt fyrir áfóll sem hann
þurfti að ganga í gegnum, en fáir
komast hjá því í lífinu. Mesta gæfu-
sporið steig hann þegar hann gift-
ist eftirlifandi eiginkonu sinni Guð-
rúnu Sigfúsdóttur. Gagnkvæm ást
ríkti milli þeirra. Hún var klettur-
inn sem aldrei bifaðist. Þau eignuð-
ust níu börn, átta náðu fullorðins-
aldri. 011 era þau mikið myndarfólk
sem bera foreldram sínum gptt
vitni. Fyrir hjónaband eignaðist ív-
ar einn son.
Ivar og Guðrún bjuggu fyrst
saman í Sunnuhlíð en íluttust það-
an að Forsæludal. Þar var þá fyrir
stór fjölskylda og olnbogarými því
lítið. Fyrstu búskaparár Ivars urðu
honum erfið fjárhagslega. Hann
lenti í því erfiða hlutskipti að verða
heylaus og mæðiveikin hafði geng-
ið mjög nærri fjárstofni hans. ívar
var á þessum árum ákveðinn í að
hasla sér völl við sveitabúskap.
Hann hafði mikinn metnað til þess
að geta staðið á eigin fótum og
þurfa ekki að knékrjúpa öðrum.
Árið 1948 var ég sem þessar línur
rita einhleypur bóndi í Hvammi.
ívar var þar öllum staðháttum
kunnugur og vissi að ég notaði ekki
alla þá möguleika sem þar vora til
heyöflunar, þar sem bú mitt var þá
mjög lítið. Snemma í maímánuði
þetta ár kom Ivar á minn fund og
lýsti áhuga sínum á að flytja til
mín. Ivar hafði tekið föður minn
með sér í leiðinni, hann gaf til
kynna að hann væri hlynntur því
að samningar tækjust með okkur
en ætlaði ekki að skipta sér frekar
af því, sem hann og gerði.
Nokkrum dögum seinna flutti Ivar
til mín að Hvammi með fjölskyldu
sína og sitt litla bú. Við bjuggum
saman í þrjú ár. Aldrei var stafur
settur á blað um þessi viðskipti
okkar og aldrei örlaði á ágreiningi
á milli okkar um þau. Mér finnst að
samvinna okkar Ivars sé gott dæmi
um hvað tveir aðilar geta náð góð-
um árangri þegar gagnkvæmt
traust og tillitssemi er höfð að leið-
arljósi. Þau hjónin lögðu á sig gíf-
urlega mikla vinnu á þessum áram,
en aldrei brást drengskapur
þeirra. Það verður mér alltaf gleði-
efni hvað þeim búnaðist vel í
Hvammi og að þau áttu gott skuld-
laust bú þegar þau fóra þaðan.
Árið 1951 fluttu þau Guðrán og
ívar að Undirfelli og síðar að
Nautabúi en lengst bjuggu þau á
Flögu, eða frá árinu 1962-1989.
Þegar ívar átti heima á Flögu
komungur maður, um það bil 30
áram áður, hefur hann áreiðanlega
ekki dreymt um að hann ætti eftir
að verða sjálfseignarbóndi á þess-
ari fallegu jörð. En slík var gæfa
hans.
Fyrri eigendur og ábúendur á
Flögu skildu þannig við búskap
sinn að þrifnaður og snyrti-
mennska blasti hvarvetna við. Ut-
tektarmenn sveitarinnar komust
þannig að orði að „ekki hefði verið
slakur strengur í girðingu".
Meðfædd samviskusemi og
snyrtimennska Ivars naut sín vel í
búskap hans á Flögu. Hann hélt
þar öllu vel í horfinu og kom sér
upp stóra búi að ógleymdum stóra
bamahópnum, sem þau hjón ólu
þar upp. Á Flögu áttu þau sín
bestu ár. Þáttur Guðránar í búskap
þeirra og bai-nauppeldi var mikill
og verður seint metinn til fulls.
Oft var margt fólk og gestkvæmt
á Flögu. þau hjón tóku glaðlega á
móti gestum sínum og vora höfð-
ingjar heim að sækja.
Nú þegar leiðir okkar fvars hafa
skilið minnist ég margra gleði-
stunda á heimili þeirra. Eg og kona
mín sendum Guðránu hlýjar kveðj-
ur og biðjum henni og öllum niðj-
um þeirra hjóna blessunnar á
ókomnum áram.
Hallgrímur Guðjónsson
frá Hvammi.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er móttaka
svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin Word og Wordper-
fect eru einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í bréfsíma 569 1115, eða á
netfang þess (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið greinina inni í bréfinu, ekki sem
viðhengi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd
greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.