Morgunblaðið - 15.10.1999, Síða 4

4 FÖSTUDAGUR 15. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Máki og samstarfsaðilar fá 110 milljóna króna styrk frá ESB
Stefnt verður
að tíföldun
eldiseininga
Morgunblaðið/Golli
Guðmundur Örn Ingólfsson frá Máka, Helgi Thorarensen frá Hóla-
skóla, Guðrún Pétursdóttir frá Sjávarútvegsstofnun Háskóla Islands,
Vilhjálmur Lúðvíksson RANNIS, og Logi Jónsson frá Háskóla Islands.
FISKELDISFYRIRTÆKIÐ
Máki ásamt íslenskum og frönsk-
um samstarfsaðilum hefur fengið
110 milljóna króna styrk til
þriggja ára frá nýsköpunaráætlun
Evrópusambandsins til að þróa
lokað fiskeldiskerfi, MISTRAL-
MAR.
MISTRAL-MAR er stærsta og
viðamesta verkefnið á sviði lok-
aðra fiskeldiskerfa sem nýsköpun-
aráaetlun ESB fjármagnar, sam-
kvæmt upplýsingum frá Rann-
sóknarráði Islands. Markmið verk-
efnisins er að tífalda stærð núver-
andi eldiseininga og í lok verkefn-
isins, í árslok 2003, er stefnt að sjö
hundruð tonna ársframleiðslu á
hlýsjávarfiskinum barra í fiskeld-
isstöð Máka í Fljótum í Skagafirði.
Tæknin sem þróuð verður mun
einnig nýtast við eldi á öðrum teg-
undum.
Orri Hlöðversson, framkvæmda-
stjóri Hrings - atvinnuþróunarfé-
lags Skagafjarðar hf., segir að
verkefninu verði stýrt úr Skaga-
firðinum en auk Máka og Hrings
eru Hólaskóli, hugbúnaðarfyrir-
tækið Orgio og Sjávarútvegsstofn-
un Háskóla Islands þátttakendur í
verkefninu. Þrír franskir aðilar
koma einnig að verkefninu: franska
hafrannsóknarstofnunin
Launabreytingar
milli 2. ársíjórðungs
í ár og sama tíma-
bils í fyrra
Meðaltals-
hækkun
launa 5,6%
LAUN hækkuðu að meðaltali um
5,6% milli annars ársfjórðungs í ár
og sama tímabils í fyrra, sam-
kvæmt nýrri könnun Kjararann-
sóknarnefndar. Vísitala neyslu-
verðs hækkaði um 2,4% á sama
tímabili og jókst því kaupmáttur
dagvinnulauna um 3,1% á tímabil-
inu.
Ef litið er til launabreytinga ein-
stakra starfsstétta kemur fram að
sérhæft verkafólk hækkaði mest á
tímabilinu eða um 8,2%. Tæknar og
sérmenntað starfsfólk hækkaði um
6,8% og almennt verkafólk um
6,1%. Þá var meðalbreyting launa
skrifstofufólks og sérfræðinga
5,7%, þjónustu-, sölu- og af-
greiðslufólk hækkaði um 5,2% og
iðnaðarmenn og véla- og véígæslu-
fólk hækkaði um 4,7% á tímabilinu.
Launabreytingar kvenna voru
meiri en karla eða 6,2% samanbor-
ið við 5,3% meðalbreytingu launa
karlmanna og launabreytingar á
höfuðborgarsvæði voru 5,6% sam-
anborið við 5,7% utan höfuðborgar-
svæðisins.
Meðaltal mánaðarlauna í dag-
vinnu á öðrum ársfjórðungi í ár var
rúmar 103 þúsund krónur hjá
verkakörlum og tæpar 92.800 kr.
hjá verkakonum. Hæst eru laun
sérfræðinga á höfuðborgarsvæð-
inu, rúmar 304 þúsund kr. að með-
altali, en utan höfuðborgarsvæðis-
ins eru þau tæpar 274 þúsund
krónur. Laun kvenna meðal sér-
fræðinga eru rúmar 251 þúsund
krónur á höfuðborgarsvæðinu.
Katadyn og ráðgjafafyrirtækið
IDEE.
Að sögn Orra snýst verkefnið í
grófum dráttum um tvennt. í
fyrsta lagi um frekari þróun á end-
umýtingarkerfi í lokuðum fiskeld-
iskerfum og í öðru lagi um stjórnun
og rekstrarumhverfi eldisstöðvar
af þessari stærðargráðu.
70% af styrknum til íslands
Verkefnið mun skapa á þriðja
tug starfa. Fjárhagslegt umfang
verkefnisins er um 200 milljónir
króna. Af 110 milljóna króna styrk
ESB munu um 70% af framlaginu
renna til íslensku aðilanna. Að
sögn Orra fékk verkefnið hæstu
einkunn allra þeirra verkefna sem
bárust til nýsköpunaráætlunar
ESB í sumar.
Guðrún Pétursdóttir, forstöðu-
maður Sjávarútvegsstofnunar Há-
skóla Islands, segir að fiskeldi í
lokuðum kerfum sé afar umhverfis-
væn starfsemi og það hafi ekki síst
aðstoðað við að verkefnið fékk
styrk frá ESB. En umhverfisspjöll
af völdum hefðbundins kvíaeldis er
ört vaxandi vandamál vegna auk-
innar heimsframleiðslu.
MISTRAL-MAR muni því skapa
atvinnutækifæri á vistvænan hátt
sem jafnframt skapar útflutnings-
tekjur.
TALSMENN 11-11-verslananna
og Nýkaups segja niðurstöður
gæðakönnunar á jöklasalati, tómöt-
um og grænni papriku, sem kynnt-
ar voru í Morgunblaðinu í gær,
koma á óvart. Gæðakönnunin var
eins og kunnugt er gerð í tíu versl-
unum á höfuðborgarsvæðinu í síð-
ustu viku en í niðurstöðum hennar
fær 11-11-verslunin í Rofabæ
lægstu heildareinkunnina. Þá kem-
ur fram í niðurstöðunum að gæði
og verð haldist ekki í hendur þar
sem Nýkaup í Grafarvogi sé með
dýrasta grænmetið en í fimmta
sæti af tíu þegar kemur að gæðum.
Sigurður Teitsson, fram-
kvæmdastjóri 11-11-verslananna,
segir niðurstöðuna koma á óvart
þar sem nýtt grænmeti komi í
verslunina daglega og að ákveðinn
gæðastjóri sjái um að íylgjasat
með því. „Ef þetta er raunin þá er
þetta einstakt tilfelli sem við pöss-
um upp á að komi ekki fyrir aftur.“
Sigurður segist reyndar ekki vera
sáttur við einkunnagjöfina í könn-
uninni. „Ég get ekki séð mikinn
mun á gæðum hjá okkur og öðrum
Að hennar sögn eru þekking, að-
stæður og tækni sem voru til stað-
ar nýtt í þessu verkefni. Til að
mynda fer barraeldið fram í fisk-
eldisstöð sem áður hýsti laxeldi.
Eins sé mikill jarðhiti í Skagafirði.
Síðan kemur þekkingin frá Há-
skóla Islands og Hólaskóla. „Ekki
aðeins brjótum við niður landa-
mærin milli Islands og Frakklands
heldur máum við út landamærin
milii höfuðborgarinnar og lands-
byggðarinnar."
Áhrif þekkingariðnaðar
á landsbyggðina
Samfélagsþættir eru einnig til
skoðunar í verkefninu því einn
þáttur þess er að meta áhrif þekk-
ingariðnaðar á atvinnulíf í dreif-
býli. Að sögn Orra vantar ekki
tækifærin eða hugmyndir á lands-
byggðinni heldur vantar miklu
frekar þekkinguna til að koma
þeim í framkvæmd. „Hér erum við
og tel reyndar að deila megi um
það hvernig einkunnir eru gefnar.
Það hlýtur til dæmis alltaf að vera
matsatriði hvað hverjum og einum
finnst gott,“ segir hann og vísar
þarna í að ekki hafi aðeins verið
miðað við útlit grænmetisins í
könnuninni heldur einnig bragð.
„Þessi niðurstaða kemur mér
mjög á óvart,“ segir Finnur Arna-
son, framkvæmdastjóri Nýkaups,
og bendir m.a. að mikil áhersla sé
lögð á að hafa gæði grænmetisins í
Nýkaupi sem mest. „í öllum tilfell-
um kaupum við bestu flokkana í
grænmeti sem fáanlegir eru og
kaupum grænmetið í þeim löndum
þar sem uppskeran er best,“ segir
hann og bætir við. „Við kaupum
um 200 tegundir af grænmeti í um
fimmtíu löndum.“
En hvernig útskýrir Finnur þá
niðurstöður könnunarinnar? „Eg
kann ekki að skýra þessar niður-
stöður öðruvísi en svo að þetta er
auðvitað ekki stórt úrtak. Ég full-
að tala um þekkingu sem er til
staðar fyrir norðan sem fer saman
við þekkingu í höfuðborginni og í
Frakklandi."
Guðmundur Öm Ingólfsson,
framkvæmdastjóri Máka, segir að
unnið hafi verið að undirbúningi og
þróun kerfisins frá árinu 1994. Frá
1995 hefur Máki verið í samstarfi
við innlenda og erlenda aðila við að
þróa eldi í lokuðu kerfi. Meðal ann-
ars hefur Máki stýrt tveimur Evr-
eka-samstarfsverkefnum og áður
fengið styrk úr fjórðu rammaáætl-
un ESB.
Að sögn Guðmundar hefur hjá
Máka farið saman samstarf fyrir-
tækja og rannsóknarstofnana og er
það ein af ástæðunum fyrir vel-
gengni félagsins. Eins hafi fjárfest-
ar lagt um 100 milljónir í Máka og
eru þeir stærstir Haraldur Har-
aldsson i Andra, Valdimar Tómas-
son hjá Lífeyrissjóðnum Hlíf og
Sauðárkróksbær.
yrði hins vegar að þegar á heildina
er litið séu gæði í Nýkaupi þau
mestu á markaðnum." Finnur
kveðst þó þrátt fyrir niðurstöðuna
fagna því að Neytendasamtökin ög
aðrir þeir aðilar sem áhuga hafa á
því að gera kannanir séu- farnir að
taka tillit til gæðaþátta. „En ég er
þess fullviss að það sé tilviljiím áð.
við lentum ekki ofar á þessum
lista,“ segir hann og skorai’ á al-'
menning að kynna sér ávaxta- og
grænmetistorgið hjá Nýkaupi í Kr-
inglunni sem opnað var í gær.
Bónus með lægsta verðið
Grænmetið í Hagkaupi í Skeif-
unni og Fjarðarkaupum í Hafnar-
firði kom best út úr könnuninni og
segir Jón Björnsson, framkvæmda-
stjóri Hagkaups, m.a. á að þar sé
lögð áhersla á að uppfylla ákveðna
gæðastaðla. Farið er yfir græn-
metisborðin á hverjum degi og það
grænmeti tekið út sem ekki þykir
nægilega gott. Þá komi nýtt græn-
Hætti við að !
kveikja í
Fríkirkjunni
SAUTJÁN ára piltur braust inn í
Fríkirkjuna í fyrrinótt með þrjár
flöskur af íkveikiefni á sér í þeim til- |
gangi að kveikja í kii’kjunni. Kom
hann flöskunum fyrir í kirkjunni en
að sögn lögreglunnar mun hann hafa *
áttað sig á alvarleika verknaðarins
og hætt við íkveikjuna.
Er pilturinn braust inn í kirkjuna
með því að fara inn um hliðarglugga
á byggingunni fór innbrotsvarnar-
kerfi hússins í gang og kom öryggis-
vörður frá Securitas fljótlega á vett-
vang. Var pilturinn þá búinn að opna
kirkjuna innan frá og var á leið út án
þess að hafa lagt eld að kirkjunni.
Lögreglan handtók piltinn og
færði hann á lögreglustöð þar sem P
hann var yfirheyrður, en síðan var
hann vistaður á geðdeild.
Lögreglan vinnur samkvæmt
þeirri reglu að gefa ekki upplýsingar
um hvað kemur fram við yfirheyrsl-
ur yfir þeim sem hún handtekur, en
vill engu að síður taka fram, vegna
umfjöllunar um þetta mál, að við yf-
irheyrslur hafi komið í ljós að ekki sé i
á neinn hátt unnt að tengja sértrúar-
söfnuði við gerðir piltsins. Þá hafi
hann ekki beint spjótum sínum að
Fríkirkjunni sem slíkri heldur valið
hana sem tákn kristinnar kirkju.
---------------
Fjármálaráðherra um
vísitöluhækkun
Þarf að gera
enn betur
FJÁRMÁLARÁÐHERRA segir að
mikil hækkun vísitölu neysluverðs á
undanförnum mánuðum sé brýning
til ríkisstjórnar og Alþingis um að
gera enn betur í ríkisfjármálum en
gert er ráð fyrir í fjárlagafrumvarpi.
„Þessar tölur valda vissulega von-
brigðum þótt við gerum okkur vonir
um að þær fari aftur niður á við á
næstu mánuðum," segir Geir H. Ha-
arde fjármálaráðherra. Spurður að
því hvort nauðsynlegt væri að gera
frekari.ráðstafanir til að stöðva verð-
bólguaukninguna segir ráðherra að
upplýsingarnar geri ríkisstjórnina
enn einbeittari í þeim ásetningi sín-
um að ná settu marki, „Þétta sýnir
að við þurfum að gera enn betur en
gert var ráð fyrir í fjárlagafrum-
varpi, skila meiri afgangi. Þetta er
einnig brýning til Alþingis um að
ganga þannig írá málinu."
á óvart I
meti inn á hverjum degi og fylgst
sé með því að kæling og hitastig sé
rétt.
Sveinn Sigurbergsson, verslun-
arstjóri í Fjarðarkaupum í Hafnar-
firði, tekur í sama streng og Jón.
„Þá höfum við verið afskaplega
heppnir 1 samstarfi við okkar
birgja sem hafa haft ferskleikann
að leiðarljósi."
Bónus í Grafarvogi kom einnig
vel út úr könnuniririi þar .sem græn-
metið var ódýrast én f þriðja sæti af
tíu þegar kom að gæðum, Guð-
mundur Marteinsson/ fram-
kvæmdastjóri Bónuss, segir í sam-
tali við Morgunblaðið að lengi hafi
verið stefnt að því innan fyrirtækis-
ins að bjóða upp á gott grænmeti og
niðurstöðurnar sýni einfaldlega að
það mark sé að skila sér. „Þá leggj-
um við minnst á grænmetið," segir
hann aðspurður um verð. Gæði
grænmetisins í verslun Samkaupa í
Hafnarfirði urðu í fjórða sæti af tíu
og segir Þröstur Karlsson verslun-
arstjóri að þar hafi menn lagt sig í
líma við að kaupa inn gott grænmeti
og vera með þokkalegt verð.
IFERMER, hátæknifyrirtækið
Laun karla og kvenna í dagvinnu 2. ársfjórðung árið 1999
Meðaltal launa í dagvinnu er vegið meðaltal greidds tímakaups og fastra mánaðarlauna. STARFSSTÉTT Höfuðborgarsvæðið Utan höfuðborgarsv. Landið allt
KARLAR KONUR KARLAR KONUR KARLAR KONUR
Fj. Meðaltal Fj. Meðaltal Fj. Meðaltal Fj. Meðaltal Fj. Meðaltal Fj. Meðalta!
Almennt verkafólk 826 103.095 377 92.120 605 102.981 420 93.245 1.431 103.065 797 92.798
Véla- og vélgæslufólk 510 129.522 75 90.326 340 121.058 37 88.544 850 125.333 112 89.608
Sérhæft verkafólk 159 117.913 122 96.686 400 108.433 635 96.424 559 111.331 757 96.587
Iðnaðarmenn 869 164.006 610 167.914 1.479 165.387
Þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólk 777 141.934 770 98.968 310 108.439 643 86.630 1.087 137.281 1.413 95.375
Skrifstofufólk 349 142.539 1.309 117.482 119 135.931 621 101.797 468 140.432 1.930 112.711
Tæknar og sérmenntað starfsfólk 367 207.648 367 154.731 96 180.187 84 164.390 463 202.239 451 155.710
Sérfræðingar 224 304.333 79 251.382 41 273.705 265 296.335 79 251.382
Gæðakönnun á jöklasalati, tómötum og grænni papriku í verslunum
Segja niðurstöður koma
Einkunnargj afír umdeildar