Morgunblaðið - 18.02.2000, Qupperneq 16

16 FÖSTUDAGUR 18. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Bæjarbókavörður í Kópavogi
Samanburður á tekjum og rekstrargjöldum sveitarfélaga
Vill útibú í
Smáranum
Kópavogur
HEIMSÓKNIR í Bókasafn
Kópavogs eru um 140.000 á
hverju ári. Það jafngildir því
að hver Kópavogsbúi komi að
meðaltali 6 sinnum í bóka-
safnið árlega. Ekki er hins
vegar að heyra á Hrafni
Harðarsyni, bæjarbókaverði,
að Kópavogsbúar séu sérstak-
ir bókaormar. Fólk sé einfald-
lega forvitið og nógu vel gefið
til að átta sig á gildi bókarinn-
ar. Hann á sér draum um að
opna útibú í þjónustumiðstöð í
Smáranum.
„Við verðum auðvitað að
gera okkur grein fyrir því að
ákveðinn hópur sækir safnið
stíft og hækkar aðsóknartöl-
ur. Aðrir koma sjaldnar eða
aldrei. Engu að síður er fjöldi
heimsókna orðinn gríðarlegur
yfir árið. Þróunin er svipuð í
öðrum söfnum og jafnvel enn
meiri en hér í Hafnarfirði.
Bókin hefur haldið velli í
harðri samkeppni við aðra
miðla. Sjónvarpið átti að hafa
þau áhrif að bóklestur dræg-
ist saman. Hið sama átti að
gerast með myndböndunum
og vefnum. Spámar hafa ekki
ræst eins og sést á aðsóknar-
tölunum. Ein skýringin á því
er að nýju miðlamir vísa á
bókina. Almenningur vill lesa
sér betur til um upplýsingar í
sjónvarpi, í útvarpi, á mynd-
bandi eða vefnum. Við megum
aldrei gleyma því að fólk er að
jafnaði forvitið og vel gefið -
vill skyggnast undir yfirborð-
ið eftir dýpri merkingu. Önn-
ur staðreynd er að við sækj-
um ekki skáldsögur af vefnum
til að lesa á skjánum eða
prenta út. Algengara er að
vafrari rekist á umsögn um
áhugaverða bók á vefnum og
fái bókina lánaða á bókasafn-
inu. Bókina er hægt að lesa í
góðu tómi, taka með sér upp í
rúm o.s.frv."
Eins og íþrótt
Hrafn segir að því miður
hafi hrakspár um að almenn-
ingur myndi leita upplýsinga
annars staðar en í bókum
valdið því að ekki hafi verið
farið út í dýrar framkvæmdir
við byggingu stórra bókhlaða
á Islandi fyrir um áratug.
„Spámönnunum sást yfir að
fólk myndi alltaf velja bókina
sér til ánægju og dægradval-
ar,“ segir Hrafn og segist
halda því fram að lestur geti
verið eins konar íþrótt. „Að
lesa bækur byggist á ákveð-
inni leikni. Besta leiðin til að
ná betri árangri er að æfa al-
veg eins og í íþróttum. Kort-
hafar í safninu eru 7.000 til
8.000. Sá fjöldi gæti myndað
stærsta íþróttafélag í bænum
með langalmennastri þátt-
töku. íþróttafélagið gæti farið
fram á styrk frá lottóinu og
getraunum og fengið úthlutað
fjármunum til að byggja
íþróttaleikvang samkvæmt
sérstökum stöðlum frá FIFA.
Ef farið væri eftir stöðlum um
bókasöfn miðað við notkun
ætti Bókasafn Kópavogs að
hafa yfir að ráða 2.600 fm.
Núna erum við aðeins með
870 fm. Fyrstu áætlanir gerðu
því miður aðeins ráð fyrir að
við fengjum um 1.000 fm í
framtíðarmenningarmiðstöð
bæjarins. Nú er verið að at-
huga hvort hægt verður að
rýmka húsnæðið. Ekki er
heldur óeðlilegt að huga að
því að koma upp útibúi í vax-
andi íbúðarbyggð í „suður-
bænum“. Ekki síst til að hægt
Morgunblaðið/Þorkell
Hrafn Harðarson, bæjar-
bókavörður í Kópavogi.
sé að gera börnin snemma að
fíklum. Annar gamall draum-
ur minn er að fá útibú í stóru
þjónustumiðstöðinni í Smár-
anum. Bókasafnið myndi
draga að gesti og þeir myndu
nýta sér annars konar þjón-
ustu í leiðinni. Þessi hópur
ætti ekki síst að vera eftir-
sóknarverður af því að gestir
bókasafna eru þverskurður
samfélagsins, konur og karlar
á öllum aldri. Ég veit ekki
hvort þessi gamli draumur
minn verði að veruleika - held
bara í vonina um að menn sjái
ljósið.“
Jafnmikið og tvær pylsur,
kók og prins pdló
Hrafn segir að hægt sé að
leika með tölur og gera ráð
fyrir að hver íbúi í Kópavogi
fái um 9 gögn að láni í bóka-
safninu á hverju ári. „Þó eru
ekki allir gestir safnsins
Kópavogsbúar. Safnið er opið
öllum og aðeins 700 kr. kostar
að fá skírteini. Jafnmikið og fá
sér tvær pylsur með öllu, kók
og prins póló. Böm undir 18
ára aldri og yfir 67 ára aldri fá
skírteini frítt. Við emm auð-
vitað alltaf að reyna að bæta
þjónustuna og viljum fylgjast
vel með nýjungum. Við eram
með eina tölvu fyrir almenn-
ing, t.d. til að komast inn á
netið og hafa aðgang að tölvu-
póstkerfi. Héma er hægt að
fá lánuð myndbönd og marg-
miðlunardiska og uppi era
hugmyndir um að kaupa play-
station tölvuleiki. Kvikmyndir
á DVD-diskum era næsta
skrefið. Annars hamlar hús-
næðið okkur töluvert, t.d.
varðandi fjölgun tölva. Bókin
stendur alltaf fyrir sínu og
gaman að fylgjast með því
hvað oft er vísað í bókina í nýj-
um kvikmyndum. Kvik-
myndaframleiðendur era ald-
ir upp við greiðan aðgang að
bókum og vita hvers virði bók-
in er!“
Húsahverfi
AFHENDING , lausrar
kennslustofu frá Árbæjar-
skóla til Húsaskóla hefur
dregist vegna tafa á fram-
kvæmdum við viðbyggingu
Árbæjarskóla. Að auki mun
stofan engu breyta um of
stórar bekkjardeildir í 5.
bekk Húsaskóla þar sem hún
á að leysa vanda sex ára
barna í skólanum.
Þetta kom fram í samtali
Morgunblaðsins við Reyni
Þór Sigurðsson, varamann
R-listans í fræðsluráði, og
kennara við Húsaskóla.
í fyrradag greindi Morg-
unblaðið m.a. frá áhyggjum
foreldraráðs Húsaskóla
vegna fjölmennis í bekkjar-
deildum 5. bekkjar Húsa-
Jöfnunarsjóður er Bessa-
staðahreppi mikil búbót
Sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu
Yfirlit yfir tekjur og nokkra gjaldstofna 1998 krónur á hvern íbúa
H = hæst L = lægst Reykjavík Kópavogur Seltjamames Garðaþær Hafnartjörður Bessastaðahr. Mosfellsbær
Fiöldi Ibúa 108.351 H 21.370 4.691 7.895 18.600 1.417 L 5.496
I Skatttekjur:
Útsvör 124.204 135.785 H 145.832 140.427 124.501 120.926 L 123.509
Fasteiqnagiöld 26.764 H 14.768 14.869 14.456 17.995 12.478 L 13.894
Framlag úr jöfnunarsjóði 273 L 3.868 1.860 3.540 8.628 30.330 H 10.314
Framleiðslugiald 0 0 0 0 10.878 H 0 0
Samtals skatttekjur 151.241 154.421 162.561 158.423 162.003 163.734 H 147.717 L
Rekstrarniöld
Yfirstjórn sveitarfélaga 4.273 L 6.480 10.303 10.679 6.903 13.071 H 11.110
Félagsþiónusta 41.827 H 22.467 27.636 17.746 26.853 14.423 L 26.268
Fræðslumál 43.600 L 44.632 56.102 52.756 50.672 58.770 60.842 H
Menningarmál 6.413 H 3.200 3.990 2.084 L 4.628 3.542 4.352
Æskulýðs- og íþróttamál 11.192 5.860 L 10.769 11.295 H 10.756 6.762 11.136
I I
Höfuðborgarsvæðið
BESSASTAÐAHREPPUR
hafði hæstar en Mosfellsbær
lægstar skatttekjur á hvem
íbúa af sveitarfélögunum á
höfuðborgarsvæðinu árið
1998.
Rífleg framlög úr Jöfnunar-
sjóði sveitarfélaga færa
Bessastaðahreppi efsta sætið
en útsvarstekjur era þar
lægstar á hvem íbúa.
Framlög Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga til Bessastaða-
hrepps jafngilda ríflega fjórð-
ungi af útsvarstekjum hrepps-
ins á árinu 1998.
Heildartekjur era hins veg-
ar lægstar í Mosfellsbæ þrátt
fyrir að bærinn hafi fengið
10.314 kr. framlag á hvem
íbúa úr Jöfnunarsjóði.
í töflunni hér að ofan er
birtur samanburður á skatt-
tekjum sveitarfélaganna á
höftiðborgarsvæðinu og út-
gjöldum þeirra til helstu mála-
flokka, miðað við krónur á
hvem íbúa. Samanburðurinn
byggist á upplýsingum úr Ár-
bók sveitarfélaga árið 1999.
Mikið af atvinnuhúsnæði
í samanburðinum vekur at-
hygli að Reykjavík hefur mun
hærri tekjur af fasteigna-
gjöldum á hvem íbúa en önnur
sveitarfélög á svæðinu. Skýr-
ingin felst í því, sem fram
kemur í árbók sveitarfélaga,
að um 61% tekna borgarinnar
af fasteignagjöldum era vegna
skattlagningar á atvinnuhús-
næði. Hvergi annars staðar er
hlutfall atvinnuhúsnæðis í
fasteignaskatti líkt því jafn
hátt; næsthæst er það í Hafn-
arfirði þar sem skattlagning
atvinnuhúsnæðis stendur und-
ir 46,3% af fasteignagjöldum.
Félagsþjónusta í borginni
Við samanburð á útgjöldum
til rekstrar fjárfrekustu mála-
flokka sker í augu hve félags-
þjónusta tekur til sín mun
hærri framlög á hvem íbúa í
Reykjavík en í öðram sveitar-
félögum. Reykjavík er einnig
með töluvert hærri framlög til
menningarmála á hvern íbúa
en nokkurt annað sveitarfélag
á svæðinu.
Hæst framlög til fræðslu-
mála á hvem íbúa greiðir
Mosfellsbær að því er fram
kemur í árbók sveitarfélaga.
Lægst framlag til fræðslu-
mála greiðir Reykjavíkurborg'
og framlag Kópavogs er litlu
hærra. Gunnlaugur Júlíusson,
forstöðumaður hagdeildar
Samtaka íslenskra sveitarfé-
laga, sagði í samtali við Morg-
unblaðið að líklegt væri að
Reykjavík og Kópavogur nytu
hagkvæmni stærðar grann-
skóla sinna í litlum kostnaði á
hvem íbúa.
Á sama hátt virðist fólks-
fjöldi í sveitarfélögunum end-
urspegla kostnað við æðstu
stjórn þeirra. Sá kostnaður er
hæstur í fámennasta sveitar-
félaginu, Bessastaðahreppi,
en lægstur í því fjölmennasta,
Reykjavík.
Garðabær er með hæst
framlög á íbúa til æskulýðs- og
íþróttamála, tæplega tvöfalt
hærra framlag en Kópavogs-
búar, sem vörðu minnstu til
þeirra mála, árið 1998, miðað
við íbúafjölda.
Nemendur Húsaskóla héldu íþróttahátíð sína í gær
Keppt í
sippi,
brenni-
bolta og
förðun
NEMENDUR Húsaskóla
héldu íþróttahátíð í gær og
kepptu í knattspymu,
brennibolta, förðun, sippi og
mörgum öðrum greinum. Lið
unglingadeildanna keppti
við kennara í knattspymu og
tapaði en skoraði þá á kenn-
arana í reiptog. Aftur unnu
kennararair.
Að sögn Valgerðar Selmu
Guðnadóttur, skólastjóra í
Húsaskóla, er íþróttahátíðin
orðin ein af föstum hefðum
skólans. Þann dag er öll
kennsla felld niður. 1.-4.
Morgunblaðið/Jim Smart
Það var íjör á áhorfendapöllunum í Iþróttahúsi Húsaskóla í gær.
bekkur halda sína hátíð í
skólanum sjálfum, þar sem
þau nota stofur, ganga, sal
og miðrými undir leiki og
keppa t.d. í gæsagangi og
boðhlaupi.
Eldri nemendurnir safnast
saman í íþróttahúsinu og
keppa þar t.d. í knattspyrnu,
bandí, brennibolta, förðun,
sippi, húlahoppi, í að spila á
spil, skák, sundi, körfuhittni,
boðhlaupi, reiptogi, auk við-
ureignarinnar við kennara.
Valgerður Selma sagði að
mikil stemmning skapaðist í
skólanum í kringum íþrótta-
hátíðina, ekki síst hjá ungl-
ingunum en árshátíð þeirra
fór svo fram í gærkvöldi.
Afhending lausra
kennslustofa tafíst
skóla, þar sem 60 nemendur
eru í tveimur bekkjardeild-
um, en viðmiðun grunnskóla-
laga gerir ráð fyrir að ekki
séu fleiri en 28 nemendur í
bekk á miðstigi grannskóla. í
blaðinu í gær sagði Sigrún
Magnúsdóttir, formaður
fræðsluráðs, að Húsaskóla
hefði verið úthlutað viðbótar-
kennslustundum til sveigjan-
legs skólastarfs í samræmi
við fjölgun nemenda frá því
skólastarfið hófst í haust,
auk þess sem komið hefði
verið til móts við skólann
með því að ílytja þangað
lausa skólastofu frá Árbæj-
arskóla.
Reynir Þór hafði samband
við Morgunblaðið í gær og
sagði að nýbúið væri að
skipta 1. bekk skólans, sex
ára bekk, upp í þrjár bekkj-
ardeildir, en þar höfðu áður
verið 50 nemendur í tveimur
bekkjardeildum. Lausu
kennslustofunni væri ætlað
að leysa þann vanda en
bekkjunum þremur er ennþá
kennt í tveimur stofum. „Þar
af leiðandi verður þessi stofa
engin lausn á vanda 5. bekkj-
ar,“ sagði Reynir Þór. Þá
sagði hann að þrátt fyrir að
loforð væri fengið fyrir þess-
ari lausu stofu hefði hún ekki
skilað sér til Húsaskóla
vegna þess að tafir hefðu
orðið á framkvæmdum við
viðbyggingu Árbæjarskóla.
Hann sagði að ummæli Sig-
rúnar í blaðinu í gær bentu
til að hún hafi ekki kynnt sér
málið og það ylli sér von-
brigðum. Hann sagði að ár-
gangurinn í fimmta bekk
væri allt of stór fyrir tvo
bekki og þar þyrftu að koma
til önnur úrræði en lausa
kennslustofan, sem leysa á
vanda sex ára barnanna í
Húsaskóla. „Koma lausu
kennslustofunnar á sér for-
sögu, því mál 1. bekkjar
höfðu þróast þannig að það
kallaði á lausn. Vonandi
finnst einnig lausn á máli 5.
bekkjar. Nú er búið að skipta
hópnum í sex ára bekk upp í
þrjá bekki og þriðji kennar-
inn er kominn til starfa, en
börnunum er ennþá kennt í
tveimur stofum. Það er engin
föst dagsetning komin á það
hvenær þessi lausa stofa
kemur frá Árbæjarskóla,"
sagði Reynir Þór.