Morgunblaðið - 11.04.2000, Qupperneq 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 11. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Mótmæli og ásakanir um svik f forsetakosningunum f Perú
Stefndi í aðra umferð
milli Fujimoris og Toledos
Lima. AP, AFP.
Stuðningsmenn Alejandros Toledos brenna áróður frá Fujimori fyrir
framan þinghúsið í Lima. Lögreglan dreifði fólkinu með táragasi en það
sakar Fujimori og stjómvöld um kosningasvik.
FLEST benti til þess í gær, að
efna yrði til annarrar umferðar í
forsetakosningunum í Perú. Sam-
kvæmt fyrstu en óstaðfestum töl-
um hafði Alberto Fujimori forseti
nokkurt forskot á andstæðing sinn,
Alejandro Toledo, en ekki þau 50%
atkvæða, sem þurfti til að sigra í
fyrri umferðinni, sem fram fór á
sunnudag. Þegar búið var að telja
40% atkvæða hafði Fujimori hlotið
49,88% atkvæða, hér um bil 10%
meira en Toledo. Toledo og stuðn-
ingsmenn hans saka Fujimori um
stórkostleg kosningasvik.
Stuðningsmenn
Toledos mótmæla
Fyrstu óopinberu tölur gáfu til
kynna, að Fujimori hefði fengið
47% atkvæða og Toledo 42 til 43%
og er þær voru birtar brutust út
mikil mótmæli meðal stuðnings-
manna Toledos á sunnudagskvöld
og aftur í gær. Beitti lögreglan
táragasi gegn fólkinu, sem hrópaði
„niður með einræðið“ og sakaði
Fujimori um svik. Tók Toledo þátt
í mótmælunum og einnig fimm
aðrir frambjóðendur í forsetakosn-
ingunum. Bentu þeir meðal annars
á, að samkvæmt útgönguspám
hefði Toledo haft vinninginn yfir
Fujimori.
EDUARD Shevardnadze, forseti
Georgíu, vann mikinn sigur í for-
setakosningunum í landinu á sunnu-
dag en andstæðingar hans saka
stjórnvöld um kosningasvik. I kosn-
ingunum fékk Shevardnadze 80,4%
atkvæða en helsti andstæðingur
hans, Dzhumber Patiashvili, ekki
nema 16,7%. Aðrir fengu innan við
eitt prósent.
Sigri Shevardnadzes er fagnað á
Vesturlöndum sem tryggingu fyrir
áframhaldandi stöðugleika í Geor-
gíu og umbótum í efnahagsmálum,
en andstæðingar hans halda því
fram að úrslitin hafí verið fölsuð.
Kosningastjóri Patiashvilis fullyrðir
að sinn maður hafi sigrað og í raun
hafí ekki verið um kosningar að
ræða, heldur eins konar aðgerð af
hálfu hersins í landinu. Heldur hann
því fram að sumir kjörkassar hafi
verið fylltir af tilbúnum atkvæða-
seðlum en aðrir látnir hverfa. Sagði
hann að kosningarnar yrðu kærðar.
Staðfesta svindl að
einhverju marki
Talsmenn Shevardnadzes vísa
þessum ásökunum á bug en eftir-
litsmenn með kosningunum segjast
hafa orðið vitni að því er atkvæða-
seðlum var bætt í kjörkassa. Þeir
segjast þó ekki geta dæmt um hvort
það hafi ráðið einhverju um úrslitin.
Rúmlega 150 eftirlitsmenn frá
ÖSE, Oryggis- og samvinnustofnun
Evrópu, fylgdust með kosningun-
um.
Sumir eftirlitsmannanna efast
einnig um að kjörsóknin hafí verið
67% eins og opinberlega er gefíð
Eftirlitsmenn segja, að ýmsar
misfellur hafí verið á kosningunum
og þeir og Toledo nefna sem dæmi,
að á sumum kjörseðlum hafi vant-
upp og segja að flest bendi til að
hún hafi verið miklu minni. Þá furða
þeir sig á því að Shevardnadze skuli
hafa fengið rúm 80% atkvæða
vegna þess að útgönguspár, sem
byggðar voru á viðtölum við meira
en 12.000 kjósendur í þremur helstu
borgunum, gáfu honum aðeins 51%
atkvæða og Patiashvili 24%.
Vaxandi óánægja er meðal al-
mennings í Georgíu enda hefur ekki
verið um að ræða neinn bata í efna-
hagslífinu og algengt er að laun og
eftirlaun séu ekki greidd mánuðum
saman. Samkvæmt athugun Al-
þjóðabankans búa 70% landsmanna
við fátækt. Kosningarnar á sunnu-
dag fóru ekki fram i Suður-Ossetíu
og í Abkasíu þótt þau héruð heyri
Georgíu formlega til. Þar eru öflug-
ar aðskilnaðarhreyfíngar og héruð-
in í raun sjálfstæð.
Vill aðild að vestrænum
samtökum
Shevardnadze, sem er 72 ára að
aldri, hefur 1 raun stýrt Georgíu í 21
ár; í 13 ár á sovéttímanum og síðast-
liðin átta ár að auki. Komst hann
fyrst í sviðsljósið á alþjóðavettvangi
er hann varð utanríkisráðherra
Mikhaíls Gorbatsjovs, forseta So-
vétríkjanna, 1985 en sneri aftur
heim til Georgíu 1992. Var hann
kjörinn forseti landsins 1995 með
74% atkvæða en tvisvar sinnum hef-
ur verið reynt að ráða hann af dög-
um, 1995 og 1998. Helstu stefnumál
hans eru að færa efnahagslífið í
vestrænt form og hann vill fá aðild
að öllum helstu bandalögum vest-
rænna ríkja, þar á meðal að NATO.
að nafn Toledos. Yfirvöld vísuðu
þó athugasemdum um það á bug
og sögðu, að um væri að kenna
mistökum við prentun, sem aðeins
KINVERJAR höfnuðu í gær þeirri
skýringu bandarísku leyniþjónust-
unnar (CIA) að loftárás Banda-
ríkjamanna á kínverska sendiráðið
í Belgrad i maí á síðasta ári megi
rekja til þess að Bandaríkjamönn-
um hafí ekki verið kunnugt um
staðsetningu sendiráðsins.
Zhu Bangzao, talsmaður kín-
verska utanríkisráðuneytisins,
sagði við Xinhua-fréttastofuna að
fullyrðing CIA réttlætti ekki
árásina. Erfítt væri að leggja trún-
að á þá skýringu að sprengjuárás á
sendiráðið mætti rekja til mistaka
nokkurra starfsmanna sem ekki
vörðuðu lítið upplag. Þá kváðust
eftirlitsmenn ekki hafa nein tök á
að sannreyna talninguna, sem er
unnin í tölvum. Einnig eru til
rannsóknar hjá yfirvöldum fullyrð-
ingar frá því í mars um að ein
milljón undirskrifta til stuðnings
Fujimori hafi verið fölsuð.
Alejandro Toledo er af indíána-
ættum, sonur fátæks bónda í And-
esfjöllum. Vann hann fyrst fyrir
sér sem skóburstari en braust til
mennta, kenndi um hríð við Harv-
ard-háskóla í Bandaríkjunum og
var ráðgjafi hjá Alþjóðabankanum.
Fyrir kosningar kvaðst hann ekki
mundu breyta stefnu Fujimoris í
grundvallaratriðum en reyna að
milda hana.
Umdeildur forseti
Fujimori segist þurfa fímm ár
enn til að koma á nauðsynlegum
umbótum í efnahagslífinu og kveða
niður skæruliðastarfsemi í landinu.
Hann er hins vegar mjög umdeild-
ur og ekki síst eftir að hann fékk
lögum breytt 1996 til að hann gæti
boðið sig fram í forsetaembættið í
þriðja sinn. Klofnaði hæstiréttur
landsins í því máli og þingið, sem
Fujimori og flokkur hans ráða, rak
þá þrjá dómara, sem andvígir voru
lagabreytingunni.
hafi verið leiðrétt á löngu vinnslu-
ferli. Hann ítrekaði enn fremur
þær kröfur kínversku stjórnarinn-
ar að Bandaríkjamenn rannsaki ít-
arlega orsök árásarinnar, hegni
þeim sem beri á henni ábyrgð og
veiti Kínverjum fullnægjandi skýr-
ingu.
Það var sl. laugardag að CIA
greindi frá því að kínverska send-
iráðið í Belgrad hefði orðið fyrir
árás bandaríska hersins vegna
þess að notast hafi verið við gamalt
götukort. Búið væri að reka einn af
starfsmönnum CIA vegna atburð-
arins, auk þess sem sex öðrum hafi
MV-22 Osprey flýgur með sama
hætti og flestar flugvélar en get-
ur tekið sig á loft og lent líkt og
þyrla. Þá er hreyflunum beint
upp eins og hér sést.
A
Akveða að
fresta
Osprey-
áætluninni
Marana, Washington. AP, AFP.
BANDARÍSK hermálayfírvöld hafa
ákveðið að fresta frekari tilraunum
með nýja flugvélategund, MV-22
Osprey, en ein þeirra hrapaði yfír
Arízona-eyðimörkinni aðfaranótt sl.
laugardags er verið var að æfa næt-
urflug. Fórust allir um borð, 19
manns.
Bandaríkjaher á eftir fjórar flug-
vélar af þessari nýju gerð. Eru þær
með fasta vængi en unnt er að breyta
stöðu hreyfianna þannig, að þær taki
sig á loft eins og þyrla. Flest hefur þó
gengið á afturfótunum í tilraunum
með flugvélina og talsmaður vamar-
málaráðuneytisins sagði í gær, að
þeim yrði ekki haldið áfram fyrr en
vitað væri hvað hefði farið úrskeiðis.
Flugriti var í vélinni, sem hrapaði yf-
ir Arizona, en enginn hljóðriti.
Hafist var handa við Osprey-áætl-
unina fyrir 10 árum en á henni hafa
orðið miklar tafir og kostnaðurinn
farið úr böndunum. 1992 fórust sjö
manns með Osprey-vél, sem hrapaði
á sýningu í Virginíu, en þá kviknaði í
hreyfli. Vitni að slysinu aðfaranótt
laugardagsins segja, að vélin hafi
skyndilega steypst niður er hún var
að koma inn til lendingar.
Eiga að koma í stað
herflutningaþyrlna
Hugsunin var, að þessar vélar
leystu þyrlurnar af hólmi í herflutn-
ingum enda eiga þær ekki aðeins að
geta tekið sig á loft og lent eins og
þyrla, heldur hafa þær miklu meira
flugþol eða um 2.000 mílur. Til stóð,
að bandaríska landgönguliðið væri
komið með 360 Osprey-vélar árið
2014 og aðrar 100 áttu að fara til
flughersins og sjóhersins. Ýmsir
hafa orðið til að gagnrýna Osprey-
áætlunina og segja, að í raun séu
Bandaríkjamenn komnir í vígbúnað-
arkapphlaup við sjálfa sig. Þeir eigi
bestu þyrlur í heimi en þurfi þó að
bæta um betur.
verið veittar avitur. Að sögn Zhu
höfðu bandarísk yfirvöld hins veg-
ar áður greint Kínverjum frá því
að átta starfsmönnum CIA hefði
verið refsað. Þá hafi bandarísk yf-
irvöld í raun aðeins gengist við því
að óheppileg aðferðafræði hafi ver-
ið notuð til að finna skotmark í
Belgrad, ekki hafi verið gengist við
mistökum í starfi stofnunarinnar.
Stirt hefur verið milli kínverskra
og bandarískra stjórnvalda frá því
að þrír Kínverjar létust og tuttugu
slösuðust í árás bandaríska hersins
á sendiráðið í Belgrad 7. maí í
fyrra.
Shevardnadze öruggur
sigurvegari í Georgíu
Andstæðingar hans saka hann um
kosningasvik og eftir-
litsmenn OSE staðfesta það
að einhverju leyti
Tbilisi. AFP.
Reuters
Shevardnadze kynnir sér aðbúnað á sjúkrahúsi í höfuðborginni, Tbilisi,
sl. laugardag. Fátækt og spilling eru þau orð, sem best lýsa ástandinu í
Georgfu níu árum eftir að það varð sjálfstætt ríki.
Kínverjar hafna al-
farið skýringu CIA
Peking. AP.