Morgunblaðið - 30.05.2000, Qupperneq 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 30. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
William W. Millar, forseti APTA, á norrænni ráðstefnu um almenningssamgöngur í Háskólabíói
Almenningssamgöngur
aukast í Bandaríkjunum
Á síðasta ári ferðuðust níu milljarðar
manna með almenningsfarartækjum í
Bandaríkjunum og hafa þeir ekki verið
— ——
fleiri í tæpa fjóra áratugi. Omar Friðriks-
son fylgdist með norrænni ráðstefnu um al-
menningssamgöngur sem hófst í gær.
William W. Millers flutti erindi á ráðstefnu um almenningssamgöngur.
ALMENNINGSSAMGONGUR í
Bandaríkjunum hafa verið í miklum
vexti á síðustu fjórum árum eftir
verulegt samdráttarskeið á síðustu
áratugum. Spáð er áframhaldandi
aukningu á notkun almennings-
farartækja, s.s. lesta og strætis-
vagna, á kostnað einkabflsins og
fara fjárframlög alríkisstjórnarinn-
ar í Washington til almenningssam-
gangna vaxandi. A síðasta ári ferð-
uðust níu milljarðar manna með
almenningsfarartækjum í Banda-
ríkjunum og hafa þeir ekki verið
fleiri í tæpa fjóra áratugi.
Þessar upplýsingar komu fram í
máli Williams W. Millar, forseta
Bandarísku almenningssamgöngu-
samtakanna, American Public
Transport Association (APTA), á
norrænni ráðstefnu um almennings-
samgöngur, sem hófst í Háskólabíói
í gær, en Millar var aðalfyrirlesari
ráðstefnunnar.
APTA eru samtök um 1.300 fyrir-
tækja og samtaka á sviði almenn-
ingssamgangna í Bandaríkjunum og
Kanada. William W. Millar, forseti
samtakanna, er þekktur forystu-
maður um almenningssamgöngumál
í Bandaríkjunum og hefur um 30
ára reynslu sem stjórnandi fyrir-
tækja og samtaka á því sviði. í fyr-
irlestrí sínum fjallaði Millar um
auknar og nýjar áherslur Banda-
ríkjamanna á skilvirkar og góðar al-
menningssamgöngur.
Notkun almenningssamgöngufar-
artækja er í miklum vexti í Banda-
ríkjunum en 4,5% fleiri Bandaríkja-
menn nýttu sér þjónustu almenn-
ingsfarartækja á síðasta ári en árið
á undan, að hans sögn. Sú aukning
sem orðið hefur í almenningssam-
göngum í Bandaríkjunum stafar
ekki eingöngu af fólksfjölgun, þar
sem bandarísku þjóðinni fjölgar um
tæp 2% á ári, að sögn Millars. Til
samanburðar benti hann einnig á að
á milli áranna 1998 og 1999 jókst
notkun einkabfla í Bandaríkjunum
um 2-2,5% og ílugfarþegum fjölgaði
um 3%.
Almenningssamgöngurnar vaxa
með tvöfalt meiri hraða en sem
nemur fólksfjölgun í Bandaríkjun-
um, meira en tvisvar sinnum hraðar
en notkun einkabfla og 50% meira
en farþegaflug, sagði William W.
Millar.
Velta 27 milljörðum dala á ári
Almenningssamgönguiðnaðurinn
í Bandaríkjunum veltir um 27 millj-
örðum dollara á ári. Um 6.000 fyrir-
tæki eða stofnanir veita þjónustu á
sviði almenningssamgangna en þar
af annast 400 stærstu fyrirtækin
rúmlega 90% allra fólksflutninga.
„Það hafa orðið verulegar breyt-
ingar á fjárfestingu í almennings-
samgöngum í Bandaríkjunum og
það hafa líka, sem betur fer, átt sér
stað breytingar á viðhorfi fólks til
almenningssamgangna,“ sagði hann.
Aukin áhersla er nú lögð á að al-
menningssamgöngur séu umhverfis-
vænar, á nauðsyn þess að draga úr
loftmengun og gera borgirnar líf-
vænlegri, að því er kom fram í máli
Millars.
Hann rakti nokkrar meginástæð-
ur fyrir þeim viðsnúningi sem orðið
hefur í notkun almenningssam-
gangna í Bandaríkjunum á síðustu
árum og sagði að m.a. hefðu stjórn-
völd í Washington mótað skýrari
stefnu í þessum málaflokki með
setningu löggjafar og fjárframlög til
málaflokksins hefðu aukist bæði af
hálfu alríkisins og einstakra ríkja.
Um væri að ræða fjárfestingu í
grunngerð almenningssamgangna
en hins vegar fylgdu stjómvöld
þeirri stefnu að leggja ekki fram
fjármuni eða styrki til rekstrar
stærri ahnenningssamgöngufyrir-
tækja, sem hefðu tekjur sínar fyrst
og fremst af farmiðasölu.
Alríkisstjómin leggur til um 44%
allrar fjárfestingar í almennings-
samgöngum í Bandaríkjunum í dag.
Á yfirstandandi fjárlagaári er rúm-
lega 6 milljörðum dollara varið til
þessa málaflokks, samanborið við
innan við 3 milljarða fyrir áratug, að
því er fram kom í máli Millars. Á
sama tíma hafa einstök ríki einnig
varið æ meiri fjármunum til al-
menningssamgangna.
Millar sagði að nú ættu einstök
ríki eða minni samfélög og borgir
þess kost að ákveða að nota fjárveit-
ingar af hálfu alríkisins til þjóð-
brauta í að byggja upp almennings-
samgönguvirki. Hann sagði að nú
væri svo komið að alls 45 ríki
Bandaríkjanna hefðu kosið að verja
hluta af þessu vegafé í almennings-
samgöngur og mikil uppbygging
ætti sér stað í þessum málaflokki.
Spáð er 60% aukningu
á næstu 15 árum
„Þegar við lítum fram á veginn
erum við þeirrar skoðunar að þró-
unin sé mjög hagstæð almennings-
samgöngum. Við teljum að það verði
áfram þörf fyrir svo mikla fjárfest-
ingu. Við teljum að á næstu 15 árum
muni umferð á vegum aukast um
40% en á sama tíma muni notkun al-
menningssamgangna aukast um
60%. Það verður því enn frekari
þörf fyrir fjárfestingu á þessu
sviði,“ sagði Millar.
Meginástæður fyrir vaxandi hlut-
verki almenningssamgangna í fram-
tíðinni eru í fyrsta lagi þær að talið
er að fólksfjölgun muni halda áfram,
m.a. vegna fjölgunar innflytjenda,
síaukin áhersla verði lögð á um-
hverfisvernd og að draga úr útblást-
ursmengun, að sögn hans. Og í
þriðja lagi væri efnahagur Banda-
ríkjanna mjög traustur. Millar sagði
að það væri orðin ríkjandi skoðun að
áframhaldandi fjárfesting í almenn-
ingssamgöngukerfinu væri nauð-
synleg forsenda þess að efnahagslíf-
ið blómstraði í framtíðinni. í stærri
sem smærri borgum væri litið svo á
að skilvirkar og góðar almennings-
samgöngur væru mikilvæg forsenda
þess að laða að fjárfestingu í at-
vinnulífi á viðkomandi stöðum.
Þetta væri einnig hluti af þeirri
hugsun að bæta líf í borgum og gera
fólki auðveldara að komast leiðar
sinnar á 21. öldinni.
Kostnaður við umferðartafír
72 milljarðar dala á ári
Fram kom í fyrirlestri Millars að
áætlað hefði verið að kostnaður
vegna umferðartafa á götum og
þjóðvegum í Bandaríkjunum á síð-
asta ári hefði numið 72 milljörðum
bandaríkjadala á ári. Þróunin væri
sú að sífellt fleiri Bandaríkjamenn
sætu æ lengur fastir í umferðar-
teppum í borgum Bandaríkjanna.
Reiknað hefði verið út að að meðal-
tali sæti hver bfll fastur í umferðinni
samanlagt í 42 klukkustundir á ári.
Þetta vandamál hefði ýtt undir þá
þróun á síðustu árum að fleiri kysu
nú að ferðast með almenningsfarar-
tækjum.
Þrátt fyrir þessar breytingar sem
orðið hafa notar þó mikill meirihluti
Bandaríkjamanna einkabifreiðir sín-
ar í meirihluta ferða, að sögn hans.
„Fólk er orðið svo vant því að
nota eigin bfla í Bandaríkjunum að
eitt af viðfangsefnum okkar er að
kenna fólki að nota almenningssam-
göngur á nýjan leik. Við höfum
bókstaflega alið upp nær tvær kyn-
slóðir barna í Bandaríkjunum, sem
vita ekki hvernig neðanjarðarlestir
líta út eða hvernig á að borga far-
gjald í strætisvagni,“ sagði hann.
Áhersla á góðar upplýsingar
um ferðir og tímaáætlanir
Lagði Millar áherslu á nauðsyn
þess að veita nægar og greinargóð-
ar upplýsingar um almenningssam-
göngur, leiðakei-fi, tímaáætlanir
o.s.frv. og gera þær meira aðlaðandi
fyrir farþega. Sagðist hann vera
þeirrar skoðunar að á 21. öldinni
myndu sífellt fleiri Bandaríkjamenn
kjósa blandaðan ferðamáta, þar sem
hluti ferðar væri farinn í bíl og að
hluta til með neðanjarðarlestum,
strætisvögnum o.s.frv.
Nauðsynlegt væri að eyða óör-
yggi fólks gagnvart notkun almenn-
ingssamgöngutækja með enn betri
og nákvæmari upplýsingum og auð-
velda notkun þeirra.
Sagðist hann sannfærður um að
upplýsinga- og tæknibyltingin ætti
eftir að skipta sköpum í þessu efni.
Kvaðst hann hafa kynnt sér skipu-
lag og leiðakerfi Strætisvagna
Reykjavíkur, sem hann sagði vel
uppbyggt fyririæki,og lýsti sér-
stakri ánægju með hversu farþegum
stæðu til boða greinargóðar upplýs-
ingar um leiðir og tímaáætlanir.
Millistéttirnar farnar að
nota almenningssamgöngur
Millar var spurður hvort ákveðnir
þjóðfélagshópar notuðu almennings-
samgöngur öðrum fremur í Banda-
ríkjunum. Hann sagði að fólk af öll-
um stigum þjóðfélagsins notfærði
sér almannasamgöngur í Bandaríkj-
unum í dag og komið væri í ljós að
æ stærri hópur millistéttarfólks
legði einkabflunum og notfærði sér
almenningsfarartæki í auknum
mæli. Nefndi hann sem dæmi að
nýlega hefði verið komið á fót lest-
arsamgöngum fyrir starfsmenn í
hátæknifyrirtækjunum í Silicon
Valley, sem gæfi góða raun. Könnun
hefði leitt í ljós að meðaltekjur far-
þega þessara lesta væru um 150
þúsund dalir á ári. „Þetta er til vitn-
is um að við getum boðið þjónustu
sem laðar að sér alla tekjuhópa
þjóðfélagsins," sagði hann.
Liðlega 400 manns sitja ráðstefn-
una í Háskólabíói en henni lýkur í
dag. Á henni eru haldnir um 30 fyr-
irlestrar s.s. varðandi framtíð al-
menningssamgangna á Norðurlönd-
um, tækninýjungar, markaðsmál
o.íl.

Börn úr leikskólum Reykjavíkur fluttu Þúsaldarljóð og dönsuðu af hjartans lyst
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
2000 börn sungu og dönsuðu á Arnarhóli í glaðasólskini á laugardag.
Börnin klæddust skrautlegum búningum.
Sólin
skein
á2000
börn á
Arnarhóli
SÓLIN skein á Arnarhól á laugar-
dag þegar 2000 börn úr Ieikskólum
Reykjavíkur stilltu sér þar upp og
sungu og dönsuðu af hjartans lyst.
Börnin fluttu Þúsaldarljóð Svein-
björns I. Baldvinssonar við lag
Tryggva M. Baldvinssonar og döns-
uðu um leið dans eftir Ólöfu Ing-
ólfsdóttur. Ljóðið er í fjórum hlut-
um og fjallar um náttúruöflin eld,
vatn, loft og jörð. Börnin sem fluttu
ljóðið eru fædd árið 1994 og klædd-
ust þau skikkjum og húfum f litum
sem táknuðu náttúruöflin, blátt fyr-
ir vatn, rautt fyrir eld, gult fyrir
loft og grænt fyrir jörð.
Elfa Lilja Gísladóttir verkefnis-
stjóri þessa samstarfsverkefnis
Kramhússins, leikskóla Reykjavík-
ur og Reykjavíkur menningarborg-
ar, segir flutning Þúsaldarljóðsins
hafa gengið eins og í sögu, enda
hafi bæði börnin og starfsfólk leik-
skólanna verið búin að leggja mikla
vinnu í undirbúninginn. Hún segist
viss um að börnin muni búa að öllu
því sem þau lærðu af undirbúnings-
vinnunni, sem hófst í liaust. Auk
þess sem þau æfðu söng og dans og
lærðu ljóð, hafi þau Iært og upplifað
margt í sambandi við náttúruna og
umhverfi sitt. Elfa Lilja segir að
ekki hafi verið annað að sjá en að
börnin hafi haft mikla ánægju af því
að taka þátt í verkefninu og segist
hún viss um að þau muni ávallt eiga
minningu um að hafa tekið þátt í
sérstakri uppákomu árið 2000.
Að flutningnum loknum fóru
mörg börnin ásamt foreldrum sín-
um í listasöfn miðborgarinnar en
þar höfðu verið sett upp listaverk
sem búin voru til í leikskólum borg-
arinnar, alls 75 verk, eitt úr hveij-
um leikskóla. Meðal verka voru
bútasaumsteppi, eldfjöll úr pappa-
massa, myndbönd, hljóðverk og alls
konar myndir og skúlptúrar úr fjöl-
breyttum efnum.
,