Morgunblaðið - 30.05.2000, Page 38

38 ÞRIÐJUDAGUR 30. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Svona á
að segja sögu
LEIKLIST
M ö g u I « i k li ií s i ö
VÖLUSPÁ
Leikrit eftir Þórarinn Eldjárn.
Leikstjóri: Peter Holst, leikari: Pét-
ur Eggerz. Tónlistarmaður: Stefán
Örn Arnarson. Tónlistarstjórn:
Guðni Franzson, Leikmynd og bún-
ingar: Anette Werenskiold. Lýsing:
Pernille Plantener.
VÖLUSPÁ er fráleitt leikhæfasti
texti sem fyrirfinnst. Fomt ljóð, hlað-
ið fyrndum myndlíkingum sem
menntaskólanemar liggja yfir tímun-
um saman til að fá einhvem botn í.
Þórarinn Eldjám gerði þeim - og
öðmm - þó lífið léttara um árið er
hann tók sig til og „þýddi“ Völuspá á
nútímamál; gerði hann aðgengilega
eins og sagt er. Skilningur hans og
þekking á ljóðabálknum hefur vafa-
laust orðið honum kveikja að leikriti
því sem Pétur Eggerz leikari í Mögu-
leikhúsinu og Peter Holst leikstjóri
frá Det Lille Tuméteater í Dan-
mörku fólu honum að semja, byggðu
á hinum foma samnorræna goð-
sagnaarfi. Utkoman er fimaskemmti-
legt leikrit sem sameinar hina ómis-
sandi tvennd, skemmtun og fróðleik á
þann hátt að skemmtunin ræður ferð-
inni og fróðleikurinn fylgir áreynslu-
laust með. Jafnvel „boðskapurinn";
ótti Óðins við framtíðina vegna hinna
óumflýjanlegu Ragnaraka verður að
spaugilegu þema í höndum Þórarins,
því þrátt fyrir alla visku sínu tekst yf-
irgoðinu ekki að höndla þau einfoldu
sannindi að lífið er það sem gerist
núna, en hvorki fyrr né síðar.
Upprifjun völvunnar á atburðum
fortíðar verður Þórami kveikjan að
því að segja ýmsar sögur af Óðni og
ásum, hvemig Óðinn gaf annað auga
sitt fyrir drykk úr Mímisbrunni og
hvemig hann fíflaði Gunnlöðu fyrir
mjöð Suttungs. Frásagnarmátinn ber
skýr höfundareinkenni Þórarins.
Húmor og orðaleikir, einfaldleiki og
lipur frásögnin leggja Pétri Eggerz
til afbragðsgóðan texta að vinna úr;
hver persónan af öðmm verður Ijós-
lifandi, jötuninn Mímir er þunglama-
legur þurs en Suttungur viðkvæmt
skáld, Loki vandræðaunglingur,
Baldur hvíti fyrirmyndardrengur,
Huginn og Muninn era tvíeggja ráð-
gjafar, smjaðrandi og ögrandi í senn,
Oðinn sjálfur virðulegur en þó næsta
mannlegur með hégómaskapinn ekki
langt undan. Allar þessar persónu-
gerðir era lagðar inn í textann og Pét-
ur hefur unnið vel úr þeim, náð þeim
skýram og hvergi örlaði á óöryggi í
leiknum, öllu heldur vakti athygli
hversu yfírvegaður leikurinn var,
skýr og hnitmiðaður en þó án allrar
tilgerðar. Þrátt yfir að sýningin sé
sögð einleikur verður að telja Stefán
Örn Amarson fúllgildan meðleikara í
sýningunni. Hann tekur virkan þátt
þar, leikur undir á sellóið sitt og skap-
ar áhrifshljóð og tónmynstur sem
gefa á augabragði til kynna hvar við
eram stödd og/eða hvers konar atriði
er í vændum. Guðni Franzson sýnir
hversu yfirgripsmikla þekkingu hann
hefur orðið á leikhúsi með tónlistar-
stjóm sinni en hlutur Stefáns Amar
er ekki minni fyrir það og greinilegt
að samvinna þeirra hefur verið góð og
náin.
Handbragð leikstjórans Peters
Holsts leynir sér ekki því hér kveður
við nýjan tón í Möguleikhúsinu og
ánægjulegt að verða vitni að því að
leikarinn, leikstjórinn og höfundur-
inn Pétm- Eggerz hefur óhræddur
lagt sig í hendur annars leikstjóra og
látið vel að stjóm. Megineinkenni
þessarar sýningar er einfaldleiki og
skýrleiki. Hreyfingar, texti og tónlist
beinast í sömu átt, sem er að koma
þessari flóknu sögu til skila á sem
skilmerkilegastan hátt. Svona á að
segja bömum sögu í leikhúsi.
Utkoman er ánægjuleg og sýning-
in uppfyllir þær væntingar sem til
hennar má gera miðað við þær for-
sendur sem henni era gefnar.
Henni er ætlað að vera farandsýn-
ing í skólum og lengdin jafngildir
einni kennslustund. Umgjörð er í lág-
marki og leikari og tónlistarmaður
ættu að geta flutt sýninguna við nán-
ast hvaða aðstæður sem er, þar sem
þeir geta komið sér fyrir framan við
hóp áhorfenda. Má hiklaust mæla
með henni á vetri komanda sem fræð-
andi og skemmtilegri sýningu fyrir „9
ára og eldri“ eins og aðstandendur
orða það sjálfir.
Hávar Sigurjónsson
Glataðir
snillingar
KVIKMYNDIR
Regnboginn
MILLJÓN DOLLARA HÓT-
ELIÐ „THE MILLION
DOLLAR HOTEL" ★
Leikstjóri: Wim Wenders. Handrit:
Nicholas Klein og Bono. Aðal-
hlutverk: Jeremy Davies, Milla Jo-
vovich, Mel Gibson, Jimmy Smits,
Peter Stormare, Amanda Plum-
mer, Harris Yulin og Tim Roth.
UNGUR maður lætur lífið á
Milljón dollara hótelinu og lög-
reglan er kölluð til. Heldur þarf að
fara hljótt með málið vegna þess að
hinn látni er sonur milljónamær-
ings en lögreglan ræðir við hótel-
gesti og reynir að koma sér upp
mynd af því sem gerðist. Á meðan
á því stendur þróast ástarsamband
tveggja einstæðinga á hótelinu sem
á eftir að draga dilk á eftir sér.
Þannig er í hnotskurn sagan í
nýjustu mynd þýska leikstjórans
Wims Wenders sem hann gerir í
Bandaríkjunum. Hún er byggð á
handriti eftir Nicholas Klein og
rokkarann Bono en það er í hand-
ritinu sem helsti galli myndarinnar
liggur. Hugmyndin virðist vera sú
að búa til dularfullt, skrýtið og
skondið mannlíf á hinu niðurnídda
Milljón dollara hóteli með fyndnum
og skrautlegum persónum sem
gera fyndna og skrautlega hluti en
þetta fólk verður aldrei fyndið
heldur bara skrítið á yfirborðinu í
mynd sem er alltof löng og á marg-
an hátt hálfgerð klisja.
Fólkið sjálft er í álíka mikilli nið-
urníðslu og hótelið. Milljón dollara
hótelið er ekkert milljón dollara
hótel heldur er það miklu líkara
fimmkróna hóteli og af þeirri þver-
sögn er skapað andrúm glataðra
snillinga. Kannski er enginn eins
og hann sýnist. Örugglega ekki
„Bítillinn" sem Peter Stormare
leikur og nær að tala eins og John
Lennon, ekki löggan sem Mel Gib-
son leikur og virðist harðhaus af
gamla skólanum en er í raun bækl-
aður og þjáist, ekki listamaðurinn
mikli sem dó því verkin hans era
meira en bara tóm tjara. Þannig
leynast áhugaverðar sögur á bak
við persónur myndarinnar en þær
fá einhvern veginn ekki að þrosk-
ast og lifna og ástarsagan á milli
fallegu stúlkunnar með gullhjartað
og vanþroska stráksins sem dýrkar
hana verður væmin og óspennandi.
Maður er engu nær um allt þetta
lið í lokin.
Myndin lifnar stundum við þegar
Mel Gibson kemur við sögu (ekki
vegna þess að hann er eina stór-
stjarnan heldur vegna þess að
persóna hans er einna skýrust) en
annars kveikir hún aðeins minning-
ar um hvernig hægt er að gera
virkilega góða hótelsögu eins og þá
sem Coen-bræður gerðu í Barton
Fink.
Arnaldur Indriðason
Frum-
byggjar í
fyrirrúmi
ALÞJÓÐLEGUR tvíæringur þar
sem list frumbyggja er í fyrirrúmi
stendur nú yfir í samtímalistasafn-
inu í Sydney í Ástralíu. Þetta er í
27. sinn sem þessi stærsta listsýn-
ing landsins er haldin en þátt taka
49 Iistamenn frá 23 þjóðlöndum.
Starfsmenn safnsins sjást hér
koma risavöxnum höggmyndum
frá verndarsvæði frumbyggja í
Ástrali'u, Arnhem Land, fyrir á
sýningunni.
Námskeið um sögu
Reykjavíkur
A VEGUM Opins háskóla, menn-
ingarverkefnis Háskóla íslands,
verður þriggja kvölda námskeið um
sögu Reykjavíkur - úr sveit í borg
sem hefst á morgun. Námskeiðið fer
fram í Odda, stofu 101, frá kl. 20-22.
Farið verður í vettvangsferðir um
borgina 4. og 8. júní. M.a. munu þeir
Guðjón Friðriksson, sagnfræðingur
og rithöfundur, og Eggert Þór
Bernharðsson sagnfræðingur fara
ofan í saumana á landnámi Ingólfs,
ástæðum fyrir því að Reykjavík
varð fyrir valinu sem bústaður
fyrsta landnámsmannins og þróun
bújarðarinnar í tengslum við sögu
íslands næstu aldir. 4. júní verður
farið í gönguferð um gamla bæinn
undir leiðsögn Guðjóns. Hópnum
verður skipt upp og farnar tvær
ferðir milli kl. 13 og 16 og hinn 8.
júní verður vettvangsferð með rútu
undir leiðsögn Eggert Þórs. Farnar
verða tvær ferðir milli kl. 17 og
u.þ.b. 21. Námskeið Opins háskóla
era öllum opin endurgjaldslaust.
Að trúa á framtíðina
TðiVLIST
Sa1u r i n n
TÓNLEIKAR
Á LISTAHÁTÍÐ
Fjórir tónlistarnemar
fluttu verk eftir Brahms,
Rachmaninoff, Prokofiev,
J.S. Bach, Chopin, Wieniawskí,
og Liszt, auk tveggja Iaga eftir
Grace Williams og Kurt Weill
og útsetningu á írsku þjóðlagi.
Sunnudagurinn 28. maí, 2000.
ÞEIRRI reglu heíúr verið fylgt
hjá Morgunblaðinu að rita ekki tón-
listargagnrýni um nemendur íyrr en
við lok framhaldsnáms enda hafa út-
skriftartóleikar oftast verið haldnir
innan skólanna þótt til sé að lokatón-
leikar séu uppfærðir eins og almennir
tónleikar. Nú hefur listahátíð sett
tónlistargagnrýnendur í vanda, með
tónleikum í Salnum sl. sunnudags-
kvöld, með því að kalla til efnilega
nemendur í tilefni þess að Tónlistar-
skólinn i Reykjavík á 70 ára starfsaf-
mæli og til gefa áheyrendum hug-
mynd um það hvers vænta megi af
unga fólkinu í framtíðinni. Það verður
að segjast eins og er að undirritaður
var hreint „sleginn út af laginu“, því
unga tónlistarfólkið lék af þvílíkum
glæsibrag að vart verður með orðum
lýst, bæði er varðar tækni og túlkun.
Undirritaður ætlar að halda því
litla sem eftir er af góðum ásetningi,
að umgangast nemendur af þeirri
gætni að valda þeim hvorki vonbrigð-
um né ofgera um væntingar þeirra og
því ekki tiltaka neitt sérstakt en óska
þeim og tónlistarskólanum til ham-
ipgju með frábæra tónleika er gefa
fyrirheit um glæsta framtíð tónlistar
í landinu.
Viðfangsefni unga tónlistai-fólksins
segja nokkuð um stöðu þess en meðal
verkanna var prelúdía op. 32, nr 12
eftir Rachmaninov, sjöunda píanó-
sónatan eftir Prokofiev, a-moll æfing-
in op 25, nr.ll, eftir Chopin, Mefisto-
valsinn, eftir Liszt, Largo úr þriðju
einleikssónötunni, fyrir fiðlu, eftir
J.S. Bach, Konsert-pólonesan fyrir
fiðlu eftir Wieniawski, Sígaunaljóðin,
eftii- Brahms og bráðsmellin sönglög
eftir Grace Williams (Tarantelle) og
Youkali eftir Kurt Weill, allt verk
sem era erfíð konsert viðfangsefni og
viðfangefni þeirra er mestir teljast í
hópi einleikara og einsöngvara.
Þeir sem komu fram vora Ari Þór
Vilhjálmsson fiðluleikari, Guðrún Jó-
hanna Ólafsdóttir söngkona, og
píanóleikaranir Ámi Björn Ámason
og Víkingur Heiðar Ólafsson. Draga
nemendur dám af fyrirmyndum sín-
um, kennuranum, í ástundun og vali
viðfangsefna, og Ijóst að þeir hafa
notið góðrar leiðsagnar allan sinn
námsferil og síðustu árin í Tónlistar-
skólanum í Reykjavík, hjá Guðnýju
Guðmundsdóttir, Halldóri Har-
aldssyni, Rut Magnússon og Peter
Maté. Vel má halda því fram, sé horft
til frammistöðu unga fólksins að
Tónlistarskólinn í Reykjavík, standi
vel undir því að vera nefndur Tónlist-
arháskóli.
Jón Ásgeirsson