Morgunblaðið - 10.06.2000, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Næstum eins og höggmyndir
MYIVDLIST
i8, oa11crí Ingólfs-
stræti 8
HÖGGMYNDIR & TEIKN-
INGARTONYCRAGG
Til 2. júlí. Opið fímmtudaga til
sunnudaga frá kl. 14-18.
ÞAÐ er alltaf erfitt að fjalla um
litla sýningu á jafn umsvifamiklum
og margbrotnum listamanni og Tony
Cragg. Stundum heyrir maður vit-
leysu eins og þessa: „Ja, ég get nú
ekki séð hvers vegna þessi maður er
svona merkilegur!" Sá sem setur
fram slíkan vísdóm tekur eitt verk
eða eina sýningu fyrir ævistarf lista-
manns og gleymir að taka tillit til
þess að það sem fyrir augu ber er að-
eins brot af því sem viðkomandi hef-
ur sett fram. Þannig getur gagnrýni
aldrei falið í sér meira en gagnrýni á
því sem fyrir augu ber í ljósi þess
sem á undan er gengið, ef gagnrýna-
ndinn er svo heppinn að hafa séð
fyrri verk listamannsins.
Nú er það svo að það hefur varla
verið hægt að fylgjast með list á
undanförnum tveim áratugum án
þess að hnjóta um verk Tony Cragg.
Þessi vægast sagt áhrifamikli lista-
maður er af þeirri sterku kynslóð
breskra myndhöggvara sem fæddir
eru um miðja öldina. Sennilega
fleytti það honum upp á stjörnuhim-
ininn að hann sneri út úr verkum sér
þremur árum eldri landa síns,
Richard Long, með því að safna
drasli sem iðnaðar- og neyslusamfé-
lagið hafði dæmt á haugana og raða
því upp eins og Long hafði raðað
saman náttúrugrjóti á leið sinni um
vegleysur veraldarinnar. Þannig
varð Tony Cragg í augum postmód-
emískrar kynslóðar listamaðurinn
sem gaf náttúruhippunum langt nef
með því að draga að húni merki
menningar og stórborgarmennsku.
Það þarf vart að taka það fram að
þetta var á tímum frumpönksins,
þegar bílskúra- og blikkdósamenn-
ingin var að stæla sig gagnvart píla-
grímunum frá sítarparadísinni við
Ganges. En það væri synd að nema
þar staðar og halda að Cragg sé ein-
ungis meistari öskuhauganna. A síð-
ustu tveimur áratugum hefur hann
horfið frá einni aðferð til annarrar í
endurskilgreiningum sínum á því
hvað kallast getur höggmynd, og þar
er engin ein aðferð heilagri en önn-
ur. Þegar það hefur hentað honum
hefur hann safnað fundnu dóti og
ummyndað það eða raðað því saman.
Margir minnast öldungis frábærs
verks hans frá sýningu Kjarvals-
staða á safneign Nútímalistasafnsins
í Epinal fyrir tólf til þrettán árum.
Þá hefur Cragg tekist á við hina
einstæðu höggmynd í öðrum mynd-
röðum sínum, en seríur setja mark
sitt á höggmyndagerð hans og bend-
ir það til þess að hann gangi mjög til-
raunakennt til verks, en leyfi sér svo
að gera röð af verkum eftir að hann
hefur komist upp á lag með að
beygja, snúa, brjóta upp, steypa,
raða saman, bora, líma og stafla efni-
viði sínum sem getur verið allt frá
pappa og upp í brons.
Þetta er ef til vill langur fonnáli að
þeim frábæru sýnishornum sem sjá
má í Ingólfsstræti 8. Þar eru gips-
höggmyndir sem sýna með undra-
verðum hætti hve ólíkt gipsið getur
verið sjálfu sér þegar jafnhug-
myndaríkur listamaður og Tony
Cragg hefur farið um það höndum.
Léttleikinn og dirfskan í framsetn-
ingu -maður spyr sig til dæmis hvað
sé undir yfirborði ónefndu högg-
myndarinnar í neðri sal gallerísins.
Það þarf ekki að velta lengi vöngum
yfir meistaratökum Craggs. Hitt er
leyndardómsfyllra; hvernig honum
tekst að umturna í-ýminu með jafn-
einfaldri formgerð. Hrynjandi og
leikur kemur upp í hugann, en það
nægir skammt til að lýsa virkni
þessara einföldu en margræðu högg-
mynda.
Með sýningunni fylgir enn ein
sýningarskráin frá Gallerí i8, en
þetta frábæra framtak er til marks
um afrek þessa litla en þýðingar-
mikla listhúss, sem hefur skipt sköp-
um í íslensku listalífi á síðustu árum.
Halldór Björn Runólfsson
Morgunblaðið/Halldór B Runólfss.
Frá sýningunni á verkum Tony Cragg í i8, Ingdlfsstræti 8.
Húsin
okkar
ARKITEKTÍJR
Lislasafn Reykjavfk-
ur, Hafnarhúsinu
50 ISLENSK HÚS &
MANNVIRKI
Til 11. júní. Opið daglega frá
kl. 11-18. Aðgangur kr. 400
fyrir allt safnið.
ÖNDVEGISHÚS og merkileg
mannvirki er sýning sem ekki fer
hátt en verðskuldar nánari athugun.
Sýningin er samvinnuverkefni Lista-
hátíðar í Reykjavík, Morgunblaðsins,
Arkitektafélags íslands og bygging-
ardeildar Listasafns Reykjavíkur.
Hún skiptist í tvennt, því einn hiutinn
var valinn af dómnefnd fagmanna, en
hinn helmingurinn var tilnefndur af
lesendum Morgunblaðsins.
Sá hlutinn sem lesendur völdu
krafðist frjálslegri rökstuðnings en
hinn. Spurt var um hús og mannvirki
sem lesendum þætti mikið til koma
og skyldi stuttur rökstuðningur
fylgja valinu. Dómnefndinni var hins
falið að skoða fleiri atriði, svo sem út-
lit - og það hvemig byggingin félli að
umhverfi sínu - hönnun og útfærslu
hennar og áhrif á þróun íslenskrar
byggingarlistar. Þá var spurt um
hagnýti og hentugleik byggingarinn-
ar, og hitt hvemig hún hefði staðist
tímans tönn.
Það er vissulega tímabært að
skoða íslenska byggingasögu út frá
breiðum og almennum gnmni eins og
gert er á sýningunni, og búa til ein-
hvem málstokk - standard - sem
fagmenn og almenningur geta komið
sér saman um að sé brúklegur tU að
flokka með byggingar á Islandi. Því
miður hefur það loðað ansi lengi við
okkur að „allt megi fljóta“ í arkitekt-
úr.
Eitt sinn spurði mig útlendingur,
eftir að hafa ferðast með mér hálfan
hringveginn, hvort engir staðlar
væru virtir á íslandi, eða hvort allir
mættu byggja eins og þá fýsti og
mála hús sín án tillits til umhverfis-
ins.
Svo bætti þessi ferðalangur við að
greinilegt væri að bændur landsins
nýttu sér litaprufumar úr verslun-
inni út í æsar.
Þetta var þegar við ókum framhjá
nokkrum bæjum sem vom byggðir
þannig að steinsteypukössum hafði
verið splæst saman við hefðbundnari
bárujámsklædd viðarhús, en síðan
var ryðgaður bárujárnsbraggi þar
við hliðina. Allar samstæðumar voru
hver í sínum litnum líkt og blindur
maður eða kófdrukkinn hefði komist
í málningarfötm-nar. Á hlaðinu og allt
um kring lágu líkin af ryðguðum
dráttarvélum og bflskrjóðum. Þetta
fannst ferðalangi frá meginlandinu
merkilegur sóðaskapur og skildi ekk-
ert í því hvernig svona smekkvísi
leyfðist í einu mest velmegandi þjóð-
félagi heims.
Sjálfur hugsaði ég hvort ekki væri
kominn tími til að skera upp herör
gegn öllu því sjónmengandi svínaríi
sem viðgengist í þessu undurfagra
landi. Nú hefur Listahátíð í Reykja-
vík sparað mér ómakið með þessari
litlu en merkilega samanþjöppuðu
sýningu á minnst tveggja alda arf-
leifð. Vonandi verður þess ekki langt
að bíða að landið okkar verði prýtt
byggingum verðugum náttúru þess.
Megi sýningin „Öndvegishús og
merkileg mannvirki" vera upphaf
þeirrar landhreinsunar sem íslenskt
umhverfi á skilið.
Halldór Björn Runólfsson
Menning og
náttúruauðsefí
- Grindavík
Laugardagur 10. júní.
Svartsengi, kl. 14-18:
Heit fjölskylduhátíð í Svartsengi
um hvítasunnuhelgi í tilefni af 25
ára afmæli Hitaveitu Suðurnesja.
Mannvirki Hitaveitunnar verða op-
in gestum og gangandi, þar á meðal
,;Gjáin“, tækniundur í iðrum jarðar.
I framhaldi af hátíðarguðsþjónustu
undir berum himni, koma fram
nemendur Tónlistarskóla Grinda-
víkur, þar á meðal hljómsveitin
Hugarróa. Annað á dagskrá: Kraft-
ur. Trúðar. Orka. Rokktónleikar.
Þögn. Ást. Eldur. Fflar. Hraun.
Reykur. Vatn. Vindur. Ljóðlist.
Flugdrekar. Hávaði. Leikhús. Tígr-
isdýr. Hóptannburstun. Götuleik-
hús. Eldspúandi ýsur. Hljóð- og
myndgjörningar.
------f-4-4----
Jöklasýning
áHöfn
HJÖRLEIFUR Guttormsson held-
ur fyrirlestur og sýnir litskyggnur í
Sindrabæ á Höfn þriðjudagskvöldið
13. júní kl. 20. Fyrirlesturinn nefnist
Við norðaustanverðan Vatnajökul,
frá Höfn um Goðahrygg að Snæfelli
og Kárahnúkum. Fyrirlesturinn er í
tengslum við sýninguna Vatnajökull,
náttúra, saga, menning sem er í
Sindrabæ á Hornafirði, en þar eru
fyrirlestrar öll þriðjudagskvöld.
Sýningin er samstarfsverkefni við
Reykjavík - menningarborg Evrópu
árið 2000.
M-2000
Laugardagur 10. júní.
Strandlengjan 2000 - Opn-
un í Laugarnesinu.
Samspil umhverfis og listar í
samfélaginu er þema viða-
mestu sýningar Myndhöggv-
arafélagsins til þessa en hún
verður staðsett meðfram
Sæbrautinni. Safnast verður
saman á mótum Kringlumýrar-
brautar og Sæbrautar og geng-
ið með leiðsögn eftir allri norð-
urströndinni með list-
^ fræðingi, sem
^ kynnir þau 15
verk sem
eni til sýn-
is.
^ Tónlistarhátíð
^ Laugardalshöll,
Skautahöll og svæði í
kring.
Um Hvítasunnuhelgina verð-
ur alþjóðleg tónlistarhátíð með
þátttöku íslenskra og erlendra
tónlistarmanna.
Gallerí Sævars Karls.
HúbertNói.
Sýningin stendur til 29. júní.
Landsbókasafn Islands.
Reykjavík í bréfum og dag-
bókum.
Aukinn áhugi ungra fræði-
manna á persónusögu er
kveikjan að nýstárlegri sýn-
ingu á bréfum og dagbókum
þar sem sérstök áhersla verður
íögð á líf alþýðufólks og alþýðu-
kvenna í Reykjavík á 19. öld og
fytri hluta 20. aldar. Sýningin
stendur til 31. ágúst.
www.bok.hi.is.
Hlégarði Mosfellsbæ.
Þéttskipuð menningardag-
skrá verður á Varmárþingi,
listahátíð Mosfellinga sem
stendur til 17.júní.
Hátíðarsetning verður í Hlé-
garði klukkan 14 en meðal við-
burða er opnun myndlistarsýn-
ingar í Álafosskvos kl. 16.
íþróttahúsið Seyðisfirði.
Menningarhátíð Austlend-
inga gengur undir heitinu
Bjartar nætur, þar sem áhersla
er lögð á klassíska tónlist.
Flytjendur Elía eru Kammer-
kór Austurlands en tónleikarn-
ir, sem hefjast kl. 17.00.
Gallerí
Ut í horni
GALLERÍ Út í horni er í
einu horni í versluninni „Liivia
Leskin - Tallinn Collection“ á
Skólavörðustíg 22. Þar gefst
listamönnum, bæði íslenskum
og eistneskum, kostur á að
sýna verk sín.
Að þessu sinni er sýning á
myndum frá Art Garage sem er
framúrstefnugallerí í Tallinn,
Eistlandi, þar sem finna má
fyndna og skrýtna hluti úr ým-
iss konar óvenjulegum efnivið
eins og gúmmíi, leðri eða járni.
Art Garage er rekið af systk-
inunum Epp og Juri og er stað-
sett í Virugötu sem er í „gamla“
bænum í Tallinn og hafa verk
þeirra vakið athygli fyrir að
vera „öðruvísi".
Sýningaröð
Vísiaka-
demíunnar
BJARNI H. Þórarinsson og
Guðmundur Oddur Magnússon
opna myndlistarsýningu í List-
húsi Ófeigs að Skólavörðustíg
5, í dag kl. 16. Sýningin er liður
í fimm sýninga seríu Vísiaka-
demíunnar og telst vera íram-
lag til Reykjavíkur - menn-
ingaborgar Evrópu 2000.
Sérstakt veggspjald hefur ver-
ið gefið út í tilefni sýningarinn-
ar og liggur frammi til sölu í
Listhúsi Öfeigs til 21. júní nk.