Morgunblaðið - 10.06.2000, Blaðsíða 40

4.0 LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
JÓNAS SIGURÐUR
- STEFÁNSSON
+ Jónas Sigurður
Stefánsson fædd-
ist á bænum Berghyl
í Fljótum í Skaga-
firði 22. septcmber
1917. Hann lést á
gjörgæsludeild
Landspítalans 1. júní
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Stefán Benedikts-
son, f. 17.10.1883, d.
__13.5.1922, og Anna
Jóhannesdóttir, f.
12.9.1882, d.
15.7.1973. Systkini
Jónasar eru Sigrún,
f. 8.12.1905, d. 17.6.1959, Stein-
unn, f. 12.11.1907, d. 23.6.1995,
Guðný Ólöf, f. 4.4.1911, Þórunn
Jóhanna, f. 4.10.1912, d.
21.11.1984, Benedikt, f.
27.4.1915, d. 5.1.1999, og Sigur-
björg, f. 20.1.1922.
Jónas kvæntist árið 1953 Rós-
björgu Kristínu Magnúsdóttur
frá Ólafsfirði, f. 10.9.1925, d.
30.7.1998. Börn þeirra eru
Maríanna, f. 15.3.1955, Jónína
Sigurlaug, f. 1.9.1957, Anna
Elsku pabbi. Þessa síðustu daga
hafa ótal minningar hrannast upp í
huga mér, hver annarri ljúfari, um
traustan föður og frábæran afa.
Skærust stendur þó minningin um
kjark þinn og lífsviðhorf sem vonandi
verður okkur sem eftir stöndum til
eftirbreytni um ókomin ár. Þú komst
ávallt til dyranna eins og þú varst
klæddur og í þínum huga voru allir
jafningjar. Enginn munur gerður á
Jóni og séra Jóni. Það væri ekki í þín-
um anda að ég færi að skrifa um þig
-^ttnga lofræðu þótt af ótal mörgu sé
að taka. Einhvem veginn finnst mér
þó, elsku pabbi, að ég verði að nota
þetta tækifæri til að þakka þér í
hinsta sinn fyrir þann ómetanlega
stuðning og umhyggju sem þú veittir
mér og mínum á undanförnum árum.
Ekki er hægt að hugsa sér betra
veganesti fyrir lífið. Á þessari stundu
er það þó huggun harmi gegn að þið
mamma séuð nú saman á ný.
Deyr fé,
deyjafrændr,
deyrsjálfriðsama,
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getr.
(Ur Hávamálum)
Hvíl í friði, kæri pabbi.
Þín dóttir,
Maríanna.
Jæja, elsku pabbi. Nú líður þér vel,
ert eflaust hress og kátur í góðra vina
hópi. Þannig reyni ég að sjá þig fyrir
mér þegar söknuður yfir brotthvarfi
þínu hellist yfir mig.
Þegar ég hugsa til þín birtast mér
ótal góðar minningar um góðan föður
og vin. Þú varst alltaf stóri kletturinn
sem ég gat treyst á.
Hugrún, f. 9.2.1959,
og Magnús Stefán, f.
4.8.1963.
Jónas og Rósa
eiga ellefu barna-
börn; Soffíu, Jónas
Reyni, Ólaf Kristin,
Kjartan Val, Hjalta
Jón, Ragnheiði,
Guðmund, Egil
Daða, Rannveigu,
Rósbjörgu Jenný og
Pál Sigurvin og eitt
barnabarnabarn;
Maríönnu Hlíf.
Á sínuin yngri ár-
um starfaði Jónas
við vertíðarstörf og verkstjórn á
Keflavíkurflugvelli. Árið 1957
fluttu þau Rósa til Siglufjarðar,
þar sem hann hóf störf sem verk-
stjóri við sfldarverksmiðjuna
Rauðku. Lengst af starfaði hann
þó sem verkstjóri hjá Siglufjarð-
arbæ og síðar Hitaveitu Siglu-
fjarðar þar til hann lét af störf-
um árið 1987.
Utför Jónasar fer fram frá
Siglufjarðarkirkju í dagi og hefst
athöfnin klukkan 14.
Ég veit að ég var mjög heppinn að
hafa átt ykkur mömmu sem foreldra
eins samrýmd og þið voruð, því að í
ykkar huga var umhyggjan fyrir vel-
ferð okkar systkinanna og síðan fjöl-
skyldna okkar alltaf í fyrirrúmi.
Nú munum við ekki lengur hlæja
þegar útidyrahurðinni var skellt svo
undir tók í húsinu, þegar þú varst að
fara eftir að hafa borðað með okkur
kvöldmatinn og Rósa og Palli eiga
eftir að sakna þeirrar athafnar að fá
mola frá afa eftir matinn.
Þó að þú hafir alltaf skellt útidyra-
hurðum hraustlega, að vísu farið að
draga úr skellunum upp á síðkastið,
þá „skelltir þú ekki hurðum" í þeirri
merkingu í þínu daglega lífi. Þar
varst þú einstaklega ljúfur og vildir
aldrei styggja eða eiga í útistöðum
við nokkurn mann. Þú sagðir eitt
sinn við mig, þá æstan ungling, „að
eiga í útistöðum og leiðindum kostar
bara vanlíðan og mikla orku. Við það
væri best að sleppa.“
Við munum sakna að geta ekki far-
ið lengur til afa í vöfflur og ijóma,
sem þú hafir svo mikla ánægju af að
útbúa handa okkur. Einnig allt
spjallið um mannleg málefni og ekki
síst hvatningarorðin frá þér þegar
maður þarfnaðist þeirra sárlega.
Þú smitaðir okkur sem þótti svo
vænt um þig af bjartsýni með kjarki
þínum og trú á betra líf fyrir þig, þeg-
ar þú ákvaðst að fara í stóra, áhættu-
sama aðgerð. Þér líkaði ekki að vera
upp á aðra kominn með hjálp um
flesta hluti. Þannig hafðir þú aldrei
lifað og vildir ekki. En þú gerðir þér
fullkomlega grein fyrir áhættunni,
þegar þú tilkynntir mér ákvörðun
þína, og sagðir: „Annaðhvort kem ég
hress heim eða í kistu.“ Því miður
varð það síðarnefnda niðurstaðan.
Þó að þú hafir misst föður þinn
fimm ára gamall og lífið ekki alltaf
leikið við þig varstu ekki að kvarta
eða sjá á eftir einhveiju í þínu lífi. Þú
varst sáttur við allt og alla er þú
kvaddir.
Elsku pabbi, ég Hrönn, Ranna,
Rósa og Palli eigum eftir að sakna
þín mikið, en erum það heppin að
eiga óendanlega margar góðar minn-
ingar til að hugga okkur við.
Takk, elsku pabbi, fyrir allt, ég trúi
því að þið mamma séuð saman núna
ogykkurlíðivel.
Magnús Stefán.
Jónas tengdafaðir minn er látinn,
82 ára gamall. Mig langar til að minn-
ast hans með nokkrum orðum.
rfisdrykkjur í Veislusalnum
jSB Sóltúni 3, Akógeshúsinu,
fyrir allt að300 manns.
LÉTTUI
ITU A E1
MEBKAFFI OG TERTU A EFTIR - SAMA VERÐ
. skoiié
hJá akkur
6 aatinul
VEISLAN
G3
Glœsilegar veitingar frá Veislunni
AusturströndJ2 «170 Seltjarnames • Sími: 5612031 • Fax: 5612008
VEITINGAELDHUS
www.veislan.is _ _
---C'H
Það var fyrir 22 árum að við kynnt-
umst fyrst er ég heimsótti þau hjónin
Jónas og Rósu á Hverfisgötu 2,
Siglufirði.
Ég fann strax að þar var einstakur
maður á ferð, laus við allan tepru-
skap og sýndarmennsku. Hann tók
mér opnum örmum og ég fann að ég
var hjartanlega velkominn í hans fé-
lagsskap.
Jónas var gæddur miklum mann-
kostum. Hann komst ekki til mennta
vegna föðurmissis og fátæktar en fór
snemma að vinna fyrir sér og valdist
fljótt til ábyrgðastarfa og verkstjóm-
ar vegna hæfileika sinna.
Hann var lengi þekktur sem Jónas
í Rauðku, sem var síldarverksmiðja á
Siglufirði.
Síðan starfaði hann lengi fyrir
Hitaveitu Siglufjarðar.
Eftir að Jónas fór á eftirlaun fékk
hann mikinn áhuga á skógrækt og
starfaði fyrir Skógræktina á Siglu-
firði meðan hann hafði krafta til.
Það var sama hvaða verk Jónas
tók að sér, allt var unnið af dugnaði,
vandvirkni og samviskusemi. Hann
var líka útsjónarsamur og nýtinn en
þeir eiginleikar sjást æ sjaldnar í
dag.
Allaf var Jónas tilbúinn að rétta
öðrum hjálparhönd ef hann gat.
Hann átti hins vegar erfitt með að
biðja sjálfur um greiða nema geta
borgað fyrir hann á einhvem hátt.
Hann vildi aldrei skulda neinum
neitt.
Jónas var mikill fjöskyldumaður
og góð fyrirmynd fyrir bömin fjögur,
ekki síður en Rósa móðir þeirra.
Heimili þeirra á Hverfisgötunni var
til fyrirmyndar og ekki ofhlaðið
prjáli.
Bamabömin eiga margar góðar
minningar um afa sinn. Ófáar ferðir
vom famar niður í kjallara með afa
að smíða skip og báta. Þar var sagað,
neglt og málað undir styrkii hand-
leiðslu. Þá má ekki gleyma bíl-,
göngu- og veiðiferðunum með afa.
Hæfileikar Jónasar nýttust ekki
síður í frístundum en við vinnu. Hann
var t.d. góður bridgespilari og lið-
tækur skákmaður.
Aidrei heyrði ég Jónas öfundast út
í aðra eða tala illa um náungann.
Hann sýndi mikið jafnaðargeð og
virtist vera mjög ánægður og sáttur
við sitt lífshlaup. Samt hafði hann
upplifað mikla erfiðleika, sérstaklega
í æsku. I dag finnst mér hins vegar
margir óánægðir með sitt hlutskipti í
lífinu.
Það var þó tvennt sem Jónas sá
eftir eða saknaði svo ég viti til. Ann-
ars vegar sá hann eftir að hafa ekki
eignast bömin fyrr svo hann gæti átt
lengri tíma með þeim og barnaböm-
unum og hins vegar hefði hann gjam-
an viljað eiga föður. Þetta lýsir vel
gildismati hans í lífinu.
Fyrir nokkrum árum fór Jónas að
missa sjónina og síðan fór úthaldið að
bresta vegna hjartasjúkdóms. Svo
missti hann Rósu sína fyrir tæpum
tveimur ámm.
Þetta voru mikil áfóll fyrir Jónas.
Hann aðlagaði sig þó ótrúlega vel
breyttum aðstæðum. Samt gat hann
ekki hugsað sér að verða öðram háð-
ur um alla hluti.
Þess vegna tók hann þá ákvörðun
að gangast undir hjartaaðgerð þegar
það bauðst þó hann vissi að áhættan
væri töluverð. Það var aðdáunarvert
hvernig hann undirbjó sig fyrir að-
gerðina og gerði ráðstafanir eftir því
hvernig færi.
Niðurstaðan liggur fyrii-. Hann
tapaði orastunni en er öragglega í
góðum höndum Guðs og Rósu.
Starfsfólk Landspítalans við
Hringbraut á þakkir skilið fyrir góða
umönnun, bæði í vetur og nú eftir að-
gerðina.
Blessuð sé minning Jónasar.
Ég þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um huga minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð,
þín minning er ljós sem lifir
oglýsirumókomnatíð.
(Þórunn Sig.)
Þórður G. Ólafsson.
Ég kveð Jónas Stefánsson tengda-
föður minn með söknuði. Jónas fór
fullur bjartsýni í erfiða aðgerð 18.
maí en vitað var að þessi aðgerð yrði
áhættusöm. Því miður varð niður-
staðan sú að hann náði sér ekki á
strik eftir aðgerðina og lést að
morgni 1. júní.
Það era nú komin vel yfir tuttugu
ár síðan ég kynntist tengdaforeldr-
um mínum, Jónasi og Rósu á Siglu-
firði. Rósa lést í júlí 1998 og við fráfall
Jónasar verður mér hugsað til þess
hve líf mannanna er fljótt að líða.
Upp í hugann koma minningar um
ánægjulegar stundir sem við hjónin
og bömin áttum í heimsóknum til afa
og ömmu á Siglufirði. Jónas spilaði
brids og í sumum heimsóknum okkar
til Siglufjarðar var gripið í spil og
spilaður manni eða brids, hann var
góður spilamaður.
Jónas var verkstjóri hjá Hitaveitu
Siglufjarðar þegar ég kynntist hon-
um. Áður hafði hann yerið verkstjóri
hjá Siglufjarðarbæ. Ég ætla ekki að
rekja alla starfsævi hans en hann
stundaði margvísleg störf til sjávar
og sveita á sínum yngri áram. Ég
man vel eftir frásögnum hans, ýmsu
sem á dagana hafði drifið. Þar má
nefna heyskap í Drangey sumarið
1940. Einnig man ég að hann sagði
mér frá því þegar hann var vinnu-
maður á Siglunesi og gekk stundum
á kvöldin inn á Siglufjörð.
Jónas hafði safnað reynslu og fróð-
leik um ævina. Hann fylgdist mjög
vel með fréttum og því sem var að
gerast á íslandi. Skemmtilegt var að
ræða við hann um framkvæmdir en
hann fylgdist vel með þeim bæði á
Siglufirði og annars staðar. Jónas var
góður maður.
Guð blessi þig, Jónas.
Gísli H. Guðmundsson.
Elsku afi minn. Mig langar að
kveðja þig með fáeinum orðum. Ég
man að þegar ég var yngri fannst
mér ekkert skemmtilegra en að fara
til Sigló og heimsækja þig og ömmu.
Þó að þessum heimsóknum hafi
fækkað í seinni tíð á ég enn þá ljúfar
minningar um góðmennsku ykkar
sem ég mun geyma vel og lengi. Ég
veit að amma tekur vel á móti þér
þegar þú kemur og það veitir okkur
hinum sem eftir standa mikla hugg-
Elsku afi, minningin um góðan og
kærleiksríkan mann lifir í hjarta
mínu. Hvíl í friði.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífðri blessun þinni.
Sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
Þín
(Sig. Jónsson.)
Soffía.
Ertu nú dáinn, afi minn? Mikið er
nú tómlegt án þín. Ég vildi að ég
hefði getað kvatt þig betur.
Hérþegarverðurhold
huliðíjarðarmold,
sálin hryggðarlaust hvílir.
Henni guðs miskunn skýlir.
(Passíusálmur 17.17)
Ég þakka þér fyrir allt sem þú hefur
gert fyrir mig í þessari veröld sem þú
hefur nú yfirgefið. Seint gleymi ég
þínum sterka persónuleika og
hreinskilni þinni.
Ólafur Kr. Þórðarson.
Um miðja 18. öldina fæddi systir
Björns Blöndals, seinna sýslumanns,
sveinbam í beitarhúsum að Fossum í
Svartárdal. Sveinbarn þetta óx úr
grasi, átti sjálft seinna son sem
ásamt þremur sonum sínum flutti bú-
ferlum frá Fossum. Þar var kominn
Stefán Sigurðsson, sem settist að á
Berghyl í Fljótum. Synir hans vora
Jónas Stefánsson, sem bjó að Berg-
hyl; Benedikt Stefánsson, sem bjó
einnig að Berghyl og Guðmundur
Stefánsson, sem bjó í Minni-Brekku,
þar örstutt ofan.
Jónas Stefánsson frá Berghyl var
langafi minn. Herdís, föðuramma
mín, var dóttir hans. Honum varð því
miður ekki langra lífdaga auðið, sem
ekki verður sagt um mág hans, Guð-
mund Jónsson frá Brúnastöðum.
Hann hraktist á skipi sínu, Voninni,
allt í kring um landið undan hafís, var
löngu talinn af í sveitinni uns hann
birtist tæpu ári seinna ásamt skipi og
allri áhöfn heima í Fljótum. Hann er
þekktari sem Guðmundur Vonar-
kapteinn. Það vora ekki allir jafn-
lánsamir í sinni sjómennsku.
Benedikt á Berghyl, bróðir Jónas-
ar langafa míns, átti m.a. son sem hét
Stefán. Stefán var seinna einn af tólf
bændum í Fljótum, sein fórast með
þilskipinu Maríönnu í aftakaveðri
fyrir Norðurlandi. Þetta var að
sönnu mikil blóðtaka fyrir litla sveit
eins og Fljótin og gleymist aldrei.
Mai’gar mæður sátu eftir með
munaðarlaus börnin, þ.á m. ekkja
Stefáns, sem átti Jónas, sem heitinn
var eftir langafa mínum, Benedikt,
og systurnar fjórar. Öll bjuggu þau
seinna á Siglufirði, nema Benedikt,
sem var hjá Guðmundi og Pétri,
ömmubróður mínum, í Minni-
Brekku.
Jónas Stefánsson, frændi minn,
var hnarreistur maður og fríður sýn-
um. Hann var lengst af verkstjóri í
síldarverksmiðjunni Rauðku og oft-
ast kenndur við hana. Honum og
Rósu konu hans varð fjögurra bama
auðið og auðvitað var elsta stúlkan
skírð Maríanna, svona eins og til að
storka örlögunum. í þetta sinn hefur
allt farið vel.
Ég kynntist þessum hægláta og
yfirvegaða frænda mínum ekki fyrr
en hann var kominn nokkuð við ald-
ur. Þá kom hann og heilsaði mér að
fyrra bragði og sagði að mér veitti
ekki af stuðningi til góðra verka. Það
þurfti ekki mörg orð eða miklar
málalengjur. Það traust og sú hlýja
sem stafaði af þessum vel gerða
manni var mér meira virði en margt
það sem mætti mér á þeim dögum.
Fyrir það hefur hann átt mína ein-
læga virðingu og þakklæti æ síðan.
Forfeður okkar Jónasar áttu oft
erfiða ævi því lífsbaráttan var hörð í
Fljótum. Jónas hins vegar braust úr
fátækt eins og margur góður dreng-
urinn og var gæfumaður. Ég er stolt-
ur af því að hafa átt slíkan frænda.
Jón Sæmundur Sigurjónsson.
Lífsbaráttan var hörð í Fljótum á
uppvaxtaráram Jónasar Stefánsson-
ar móðurbróður okkar, þar sem
reynt var að nýta allt sem náttúran
gaf af sér, bæði tii sjós og lands. Jón-
as fæddist í Fljótum árið 1917 og var
aðeins á fimmta ári þegar faðir hans,
Stefán Benediktsson bóndi og stýri-
maður, fórst ásamt ellefu öðram
Fljótamönnum með hákarlaskipinu
Maríönnu í aftakaveðri í maí 1922. í
þessu óveðri fórast þrjú skip fyrir
norðurlandi með 34 mönnum. Stefán
var innan við fertugt þegar hann lést
en faðir hans, Benedikt, afi Jónasar,
drakknaði einnig um fertugt á leið í
kaupstaðaferð.
Eftir lát eiginmannsins hélt móðfr-
in, Anna Jóhannesdóttir, áfram bú-
skap í Fljótum um skeið með stóran
bamahóp, fimm dætur og tvo syni.
Fjölskyldan tvístraðist því börnin
urðu fljótlega að draga björg í bú en
Jónas og yngsta systirin fluttu með
móður sinni til Siglufjarðar árið 1930.
Móðirin bjó með Jónasi nær óslitið
allt til að hún lést og var hann henni
stoð og stytta alla tíð.
Jónas flutti með móður sinni og
systur að Hólavegi 6 á Siglufirði en
heimili foreldra okkai- var á efri hæð-
inni. Bjuggu fjölskyldur okkar á sitt
hvorri hæðinni en á Hólaveginum
kynntumst við Jónasi náið og nutum
leiðsagnar hans við spil og tafl. Hann
var þolinmóður og gaf sér alltaf tíma
til að sinna öðram þegar hann gat
orðið að liði. Jónas hafði alla tíð mik-
inn áhuga fyrir spilamennsku og
naut þess að taka í spil allt til dauða-
dags.
Jónas kvæntist Rósbjörgu Magn-
úsdóttur frá Ólafsfirði og eignuðust
þau þrjár dætur og einn son. A sjötta
áratugnum bjuggu þau um skeið í
Reykjavík en fluttu síðan á Hólaveg-
inn þai- til þau eignuðust sitt myndar-
lega heimili að Hverfisgötu 2 á Siglu-
firði. Það var alltaf gaman að
heimsækja þau Jónas og Rósu á
Hverfisgötuna og njóta þeirrar ein-
stöku gestrisni, hlýju og glaðværðar,
en Rósa lést árið 1998.
Jónas var einstakt ljúfmenni;
reglusamur, traustur og tryggur sín-
um samferðamönnum. Hann starfaði
lengst af sem verkstjóri, m.a. í síldar-
verksmiðjunni Rauðku, hjá Samein-