Morgunblaðið - 11.06.2000, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
S
„Daydreams“ er heitið á nýjum diski sem fínna má í hljómplötuverslunum næstu daga. A diskinum
syngur Garðar Cortes dægurperlur frá liðnum árum við undirleik sænska píanóleikarans Roberts
Sund. Súsanna Svavarsdóttir ræðir við Garðar um draumana sem hann hefur látið rætast og ör-
lögin sem ætluðu honum að verða söngvari en ekki prestur.
Morgunblaðið/Jim Smart
Garðar Cortes er að gefa út hljómplötu með dægurperlum frá liðnum árum.
Maðurinn
sem eltir
drauma sína
AÐ VAR árið 1980 sem þeir Garðar
Cortes óperusöngvari og Robert
Sund píanóleikari kynntust á nor-
ræna kóramótinu „Nordklang"
þar sem þeir hafa verið kórstjórar
síðastliðna tvo áratugi. Jafniramt því að
stjóma kómnum á mótinu hafa þeir, sér og
mótsgestum til skemmtunar, sungið og leikið
saman sígild dægurlög úr ýmsum áttum, lög
sem era alls ólík þeim viðfangsefnum sem þeir
annars fást við; lög sem kynda undir róman-
tískum tilfinningum flytjenda og áheyrenda.
Tæpum tveimur áratugum eftir fyrstu
kynni, í janúar 1999, bar fundum þeirra saman
á íslandi og notuðu þeir þá tækifærið, lokuðu
sig inni í hljóðveri Islensku óperannar, tóku
með sér hljóðmann, tíu kílóa bunka af dægur-
laganótum, flokkuðu, sungu, léku og hljóðrit-
uðu. Afraksturinn er geisladiskur sem kemur
út á næstu dögum og ber heitið „Daydreams".
Þegar Garðar er spurður hvers vegna diskur-
inn beri erient heiti segir hann það aldrei hafa
verið ætlunina að gefa hann út á íslandi. Fyrst
hafi þeir Robert ekkert velt því fyrir sér hvað
þeir ætluðu að gera við þessar upptökur - þeim
fyndist þetta bara svo skemmtilegt og hefðu
svo gaman af að vinna saman. En hver er
Robert Sund?
Robert Sund er þekktur píanóleikari, stjóm-
andi og tónskáld. Hann starfar aðallega við
þjálfun fagkóra á alþjóðavettvangi. Hann hefur
unnið náið með kórstjóranum Eric Ericson og
tók við af honum sem aðalstjómandi hins fræga
karlakórs „Orfei Dránger" í Uppsölum í Svi-
þjóð. Sem ungur maður vann hann fyrir sér
sem djasspíanóleikari og við að útsetja þekkta
tónlist fyrir kóra og djasssöngvara. Það var því
fortíðin sem tengdi þá Garðar saman - þótt
undarlegt megi virðast.
Tólf hjóla trukkur með
fullfermi af kakói
Þegar Garðar er spurður hvort þeir eigi það
líka sameiginlegt að vera dagdraumamenn
svarar hann: „Ja... nei... ja, eflaust lætur mað-
ur sig dreyma allt mögulegt og ómögulegt - en
víst kom þetta nafn til vegna þess að alltaf þeg-
ar við hittumst, dreymdi okkur um að gera al-
vöra úr þessu hobbýi okkar.
Þetta er reyndar búið að vera hliðargrein hjá
mér frá því ég var í skóla. A sama hátt og
Robert vann fyrir sér með jazzpíanóleik á yngri
áram, vann ég fyrir mér með þvi að syngja á
verkamannaklúbbum í London, lög sem fólk
vildi hlusta á, svo þetta hefur alltaf fylgt mér í
laumi. Það er þessi leynda fortíð sem gerir mér
kleift að syngja svona lög.“
Þegar farið er að grafast nánar fyrir um for-
tíð Garðars kemur í ljós að hann hefur átt sér
afar skrautlegan starfsferil á námsáranum í
London. „Ég vann líka fyrir mér sem glugga-
hreinsari, öryggisvörður, leiðsögumaður, vöra-
bflstjóri og bakarasveinn. Þá fór ég á fætur
klukkan fimm á morgnana til að fara með brauð
í búðirnar í Norður-London þar sem ég bjó.
Svo vann ég í plötubúð og eitt lagið á plöt-
unni, Emily, er lag sem ég kynntist í búðinni.“
Vörabílstjóri? „Já, já. Eg keyrði tólf hjóla
trakka og fór með súkkulaðidrykk sem hét
Ovaltine og er heilsudrykkur. Ég keyrði full-
fermi af honum í margar vikur niður á höfn.
Þar fylltum við pramma sem sigldi út á ósa
Thamesár þar sem farminum var komið i risa-
flutningaskip sem sigldi til Kína. Ég tók alltaf
svona skorpur þegar ég þurfti á peningum að
halda. En ég gat ekki gert þetta að minni meg-
intekjulind vegna þess að ég var í rauninni rétt-
indalaus. Ég passaði mig bara alltaf að hætta
þegar mig fór að gruna að nú færu þeir að grípa
mig. En ég átti alltaf fast pláss hjá þessu flutn-
ingafyrirtæld."
Vald ástarinnar
og prestaskóli
En nú var enginn söngskóli á íslandi á þess-
um tíma. Hvemig datt þér í hug að fara að læra
söng?
„Ég fór nú upphaflega til Englands til að
læra ensku vegna þess að ég var of ungur, sex-
tán ára, til að fara til Kanada að læra flugum-
ferðarstjóm."
Hvers vegna flugumferðarstjóm?
„Jú, sjáðu tíl. Pabbi var praktískur maður og
sá fyrir sér að þarna hlyti framtíðin að liggja
vegna vaxandi flugumferðar.
Eg ákvað að fara að ráðum hans og fór
Newbold College til að læra ensku og halda til
Kanada eftir það.“
Þegar Garðar er spurður hvað hafi orðið til
þess að hann tók svo snarpa beygju ári seinna
að ekkert varð úr flugumferðarstjórninni kem-
ur í ljós að það var ástin sem skall á þessum
unga manni og breytti varanlega örlögum hans.
„Ég hætti við að fara til Kanada og fór þess í
stað heim til að ljúka gagnfræðaprófi og ákvað
að snúa síðan aftur til Newbold skólans, sem
var kristilegur skóli, til að læra til prests. En ef
ég á að vera alveg heiðarlegur, þá held ég að
þessi ákvörðun hafi nú fremur snúist um stúlk-
una en prestsnámið."
Urðu svo fagnaðarfundir hjá ykkur þegar þú
snerir aftur til Englands?
„Nei, nei, auðvitað ekki. Stúlkan var á bak og
burt. Foreldrar hennar sáu að þetta myndi
aldrei ganga með þennan lausbeislaða, unga Is-
lending En þetta skildi ekkert sár eftir sig
vegna þess að þetta var saklaust æskuskot.
Hins vegar var ég við nám í skólanum í tvö og
hálft ár og þar fór ég að syngja ansi mikið, sem
endaði með því að ég vissi ekki hvort ég ætti að
læra að syngja eða verða prestur."
Og?
„Ja, ég var orðinn svo ruglaður að ég ákvað
að taka mér frí í eitt ár til að ná áttum. Ég fór
heim og gerði ýmislegt til að safna peningum.
Var meðal annars annar af tveimur fyrstu næt-
urvörðunum á Hótel Sögu, var líka næturvörð-
ur á Hótel Holti, Hótel City og vann sem
farandsölumaður. Keyrði um allt land með bíl-
inn fullan af alls kyns varningi. Það var alveg
rosalega gaman. En þetta ár hér heima varð til
þess að ég komst að þeirri niðurstöðu að ég
vildi gera eitthvað meira úr söngnum. Ég söng
á þessum tíma baritón og hafði meira að segja
fengið verðlaun í nokkrum keppnum úti í Eng-
landi, m.a. frá skólanum 1961 og 1962,“ segir
Garðar og sýnir blaðamanni fallega litla verð-
launagripi sem hann hefur á hillunni á skrif-
stofu sinni.
„Ég hringdi í söngkennarann sem ég hafði
verið hjá í London og spurði hvort hún vildi
kenna mér. Hún sagði já, já, en að hún nennti
ekki að kenna mér sem baritón, heldur tenór.
Ég var ekki sammála henni en fór samt. Það
kom í ljós að ástæðan fyrir því að ég vildi
syngja baritón var sú að það er lúxus að vera
baritón en hörkupúl að vera tenór.“
Vesenið sem hefur
staðið íþrjátíu ár
En þú lést þig hafa það.
„Jú, jú, ég fór út og var þar í sex ár við Wat-
ford School of Music, þar sem fótboltaliðið hans
Eltons John er.“
Eftir námsárin sex og skrautlegan starfsferil
sneri Garðar svo heim og „þá byrjaði allt það
vesen sem hefur staðið í þrjátíu ár“, eins og
hann segir sjálfur. Á þeim áram hafa bæði
Söngskólinn og íslenska óperan orðið til og
eins og alþjóð veit hefur Gai’ðar verið foiystu-
sauðurinn í því grettistaki sem þurfti til að
hleypa þeim fyrirtækjum af stokkunum. Enn
ein hliðin á honum kom í ljós; eldhuginn sem er
svo mikO hamhleypa að jaðrar við náttúraham-
farir. En hvernig datt honum í hug að ráðast í
slík verkefni, barnungur maðurinn rétt kominn
heim úr námi? „Það gerðist nú ekki alveg strax.
Haustið 1969, þegar ég kom heim, var ég búinn
að ráða mig í stöðu skólastjóra við Tónlistar-
skólann á Seyðisfirði.
En skömmu eftir að ég fór austur dó pabbi,“
segir Garðar lágt og augun hverfa þrjátíu ár
aftur í tímann þegar hann bætir við: „Hann og
mamma höfðu hjálpað mér í gegnum námið og
stutt dyggilega við bakið á mér.
Ég kom suður til að vera við jarðarförina og
til að syngja yfir honum, eins og ég hef sungið
yfir öllum mínum ættingjum þegar þeir fara.
Ég fékk líka tfi liðs við mig bestu söngkrafta
sem ég vissi um, meðal annars Guðrúnu Á.
Símonar og Kammerkórinn tO að syngja sálm-
ana. Eftir jarðarförina fór ég aftur austur en þá
var það að Guðrún labbaði sig beint upp í Þjóð-
leikhús, stransaði inn til Guðlaugs Rósinkranz,
þjóðleikhússtjóra og sagðist vera búin að finna
piltinn í Pilt og stúlku. Og þá fóru hjólin að
snúast hér í Reykjavík. Það var haft samband
við formann skólanefndarinnar í Tónlistarskól-
anum á Seyðisfirði, Theódór Blöndal eldri, og
ég var fenginn laus um áramótin. Ég varð hins
vegar að finna einhvem fyrir mig. Bróðir minn,
Jón Kristinn, var í tónmenntakennaradeild í
Tónlistarskólanum í Reykjavík og hann tók við
starfinu. Hann náði sér þama í praktíska
reynslu af því að reka tónlistarskóla og kenna
og þetta passaði vel inn í hans nám.“
Draumurinn um söngskóla
Um jólin kom Garðar í bæinn og boltinn fór
að rúlla. „Ég komst í kynni við söngvarana
héma og fljótlega kviknaði sú hugmynd að
stofna söngskóla. Ég ráðfærði mig við mér
eldri og reyndari söngvara, eins og Kristin
Hallsson, sem hvatti mig eindregið tO að láta til
skarar skríða.
Þá sá ég auglýst hús til leigu sem Tré-
smiðafélagið átti, stórt og mikið hús á homi
Laufásvegar og Skálholtsstígs. Ég smellti mér
á þetta hús, tók það á leigu tO fimm ára og hafði
síðan samband við þá söngvara sem ég vildi
ráða í kennaraliðið til að safna og síðan var
auglýstur söngskóli; fullt nám, hálft nám.
Það mættu hundrað manns fyrsta daginn.
Þeh- fyrstu sem mættu voru Jóhannes grínari
og Halli Þór. Hvoragur þeirra komst inn en
þetta varð upphaf að góðri sambandi sem ég
hélt við þá báða þangað tO þeir dóu. Jóhannes
grínari var mjög sérstakur maður. Hann
hringdi í mig á hverjum degi áram saman og
byrjaði alltaf eins: „Sæll, þetta er Jóhannes
grínari. Þetta er ég,“ og þegar maður hafði
heilsað honum sagði hann alltaf: „Hvað hefurðu
heyrt um mig?“ Þá sagði maður kannski: „Páf-
inn var einmitt að spyrja um þig,“ og það fannst
honum óskaplega skemmtOegt. Það varð ekki
til þess að hann ryki út 1 bæ og segði fólki að
páfinn væri að spyija um hann, þetta var bara
hans aðferð til að gera daga sína skemmtilegri.
Hann átti svona samband við fjölda manna hér
í bænum, meðal annars Ómar Ragnarsson, Eg-
il Eðvarðsson og Ama Johnsen. Við vissum
ekkert hver af öðrum á þessum tíma, ekki fyrr
en við mættum allir til að fylgja honum þegar
hann dó.
Jóhannes var aldrei uppáþrengjandi. Ef
maður gat ekki talað við hann, þá var það allt í
lagi. Hann hringdi bara aftur næsta dag. Og
maður tók hann alltaf alvarlega, gerði aldrei
grín að honum. Þegar hann hringdi heim til mín
og krakkarnir svöraðu réttu þau mér alltaf
símann. Honum var aldrei sagt að ég væri ekki
heima.“
Hundrað nemendur
á fyrsta ári
En aftur að draumnum um söngskóla. Það
voru hundrað manns sem skráðu sig til náms
þetta fyrsta ár og allar götur síðan hefur að-
sóknin verið gríðarleg. Núna era þar 180
manns við nám og það er plássleysið sem haml-
ar því að hægt sé að taka inn fleiri.
„Um miðjan fyrsta veturinn var ljóst að hálft
nám var alger óþarfi," segir Garðar. „Það vildu
allir taka fullt nám, fara í alvarlegt tónlistar-
nám með söng sem aðalhljóðfæri.“ Og þetta
fyrsta ár var örlagaríkt fyrir fleiri en Garðar
því þá hófu nám ýmsir af þeim söngvurum sem
hafa fylgt honum í gegnum árin, kjarninn í óp-
erakómum og margir af kennuram og öðram
starfsmönnum Söngskólans í Reykjavík.
En þurftirðu ekki að fá alls konar leyfi og
stofna skólann formlega? „Jú, það kom seinna.
Ég átti og rak skólann í þessu húsnæði í fimm
ár.
Húsnæði keypt undir skólann
Eftir það var húsið sett á sölu. Við þurftum
annaðhvort að kaupa það eða finna annað hús-
næði. Mér fannst þetta hús ekki nógu gott til
frambúðar og hafði augastað á húsinu við
Hverfisgötu, þar sem Söngskólinn starfar enn í
dag, og ákvað að kaupa það. Það kostaði 40
milljónir og var í eigu norska ríkisins. Við
reyndum að ná hagstæðum samningi við Norð-
mennina, til dæmis að fá að borga húsið á 40 ár-
um, en fengum þá bréf frá Noregi þar sem okk-
ur var tilkynnt að norska ríkið væri ekki
fasteignasala, húsið skyldi greitt út í hönd -
sem þýddi á fimmtán mánuðum.
Við kennararnir ákváðum samt að kaupa