Morgunblaðið - 09.07.2000, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 09.07.2000, Blaðsíða 6
6 SUNNUDAUUK9. JUL12000 ERLENT MUKUUNBLADltí Frakkar teknir við formennskunni í ráðherraráði Evrópusambandsins Þolraun fyrir sljórn arsambúð Chiracs og sósíalista BAKSVIÐ Nýjar hugmyndir Jacques Chiracs, forseta Frakklands, um Evrópusamrunann hafa vakið misjöfn viðbrögð. Franski forsætis- ráðherrann Lionel Jospin dregur enga dul á að þeir forsetinn séu ósammála. Engu síður hétu þeir Romano Prodi, forseta fram- kvæmdastjórnar ESB, í vikunni að Frakk- land muni á hálfs árs formennskutímabili sínu tala einni röddu. Auðunn Arnórsson skoðaði frönsku Evrópu-dagskrána. Jacques Chirac Frakklandsforseti leggur áherzlu á mál sitt er hann kynnti ESB-formennskuáætlun Frakka fyrir Evrópuþinginu. Nicole Fontaine, forseti EÞ, fylgist með. EIR Chirac og Jospin sögðu í byrjun vikunnar að á ESB-formennskumisseri Frakklands myndu þeir einbeita sér að því að ná í höfn samn- ingum um erfiðar umbætur á stofn- anauppbyggingu og ákvarðanatöku í sambandinu og geyma stórtækari markmið varðandi Evrópusamrun- ann til betri tíma. Lýstu þeir því yfir á blaðamanna- fundi í París, eftir að franska ríkis- stjórnin tók þar á móti framkvæmda- stjórn ESB eins og siður er við upphaf hvers formennskumisseris, að umdeild „sýn“ Chiracs á framtíð Evrópusamrunans, að meðtalinni hugmynd hans um evrópska stjóm- arskrá, væri ekki hluti af dagskrá franska formennskumisserisins. I ræðu sem Chirac hélt í þýzka þinginu í Berlín í liðinni viku útmál- aði hann hvemig hann sæi framtíð Evrópusamrunans íyrir sér. Gengu hugmyndimar sem hann lýsti í aðal- atriðum út á að afmarkaður hópur aðildarríkja ESB, með „fransk- þýzka öxulinn" sem driffjöður, ætti að mega fara hraðar í nánari sam- mna en önnur ríki em tilbúin til. Þá vildi hann að unnið yrði markvisst að því að setja Evrópusambandinu stjórnarskrá, þar sem „verkaskipt- ingin“ milli stjómvalda þjóðríkjanna og hinna yfirþjóðlegu valdastofnana ESB væri skilgreind með skýmm hætti. Báðar þessar hugmyndir, „tveggja hraða Evrópa“ og að stofn- sáttmála ESB verði breytt í stjómar- skrá, fela það í sér að ESB fái fleiri einkenni rflds. Gauliistinn Chirac hef- ur þó fram að þessu ekki verið álitinn neinn sambandsrfldssinni í Evrópu- málunum, enda tók hann fram í ræðu sinni að hann vildi frekar sjá „samein- aða Evrópu þjóðríkja“ (Europe unie des étaWUnited Europe of States) verða til en „Bandaríki Evrópu" (Et- ats unies de l’Europe/United States of Europe). Mjög svipaðar áherzlur var að finna í ræðu sem þýzki utanrfldsráð- herrann Joschka Fischer hélt í maí sl. Sú ræða vakti mikil viðbrögð, enda var það yfirlýstur tilgangur Fischers að ýta með henni af stað nýrri um- ræðu um það hvert endanlegt markmið Evrópusamrunans skyldi vera. Hans tillaga að svari við því var að ESB þróaðist í eins konar „sam- bandsríki þjóðríkja", með ríkisstjóm og löggjafarþing, á grundvelli stjórn- arskrár sem kvæði skýrt á um verka- skiptinguna milli stjómsýslustiganna (héraðs, þjóðríkis og Evrópu). Til glöggvunar er rétt að taka fram að grunnreglur Evrópusambandsins, sem skráðar em í stofnsáttmálann, innihalda í flestu svipuð atriði og gegna svipuðu hlutverld og stjómar- skrár þjóðrikja. Ólíkt þjóðríkjunum gefur Evrópusambandið sér þó ekki „stjómarskrána" sjálft. Það em að- ildarríkin sem það gera. Þýzk stjóm- völd hafa mælzt til þess að fljótlega eftir að þeirri endurskoðun stofnsátt- málans sem nú stendur yfir (og snýr að því að búa stofnanir sambandsins og fyrirkomulag ákvarðanatöku und- ir fjölgun aðildarríkja) verði hafizt handa við næstu endurskoðun hans. Þá skuli miðað að því að breyta hon- um í eins konar stjómarskrá sem tryggi skilvirkni stofnana ESB en jafnframt lýðræðislegt lögmæti þeirra í stækkuðu Evrópusambandi. Skammtímadagskráin nýtur forgangs Spennan í „stjómarsambúð" þeirra Chiracs og Jospins kom greinilegar upp á yfirborðið en oft áður eftir Berlínarræðu forsetans. Pierre Moscovici, Evrópumálaráð- herra í ríkisstjóm Jospins, lét svo ummælt að það sem forsetinn hefði sagt í þessari ræðu væri eingöngu bindandi íyrir hann. Chirac sá þá ástæðu til að minna Jospin á að hann, forsetinn, hefði talað í nafni Frakk- lands í Berlín og að Frakkland tali aðeins einni röddu. Þar með var ágreiningurinn opinberlega lýstur úr sögunni. Þykir þetta gefa vel til kynna að í rfldsstjóm sósíalistans Jospins séu menn famfr að ókyrrast eftir að gaullistinn Chirac tók upp á því að reyna að gefa sig út fyrir að vera enn meiri Evrópusinni en sósíal- istarnir í rfldsstjóminni, sem þó hafa sterka hefð fyrir mikilli Evrópu- hyggju. A blaðamannafundinum í París í byijun vikunnar bætti Chirac því við að hugmyndimar sem hann lýsti í Berlín væm nær því að vera lang- tímasjónarmið; önnur mál yrðu efst á baugi næstu mánuðina, þ.e. hin yfir- lýstu áherzluatriði franska for- mennskumisserisins. Sagði hann það vera hlutverk sitt sem forseta for- mennskuríkis ESB að bera upp vangaveltur um hvert stefna skuli og varpa fram hugmyndum í hina opnu umræðu. Það sem hann sagði í Berlín hefði ekki verið hugsað sem eitthvað sem ætti að byrja að hrinda í fram- kvæmd á næstu mánuðum. Jospin, sem fastlega er búizt við að muni etja kappi við Chirac um for- setaembættið þegar næst verður kosið til þess árið 2002, lét svo um mælt að það væri allt í lagi að Chirac viðraði skoðanir sínar á þessu sviði, HERSVEITIR Rússa í Tsjetsjníu gerðu í fyrradag harðar loftárásir á svæði þar sem talið er að tsjetsjensk- ir skæruliðar haldi sig og bjuggu hermenn sig undir fleiri árásir í lík- ingu við þær sem skæruliðar gerðu fyrr í vikunni. Aslan Maskhadov, forseti Tsje- tsjníu, flutti sjónvarpsávarp í fyrri- nótt og hvatti konur og börn til að fara tafarlaust frá borginni Guder- mes þar sem skæruliðar ætluðu að taka borgina um helgina. Gudermes féll í hendur rússneska hersins við upphaf níu mánaða her- farar hans í Tsjetsjníu í nóvember sl. og hafa skæruliðar ítrekað heitið því en þær væru ekki á dagskrá franska formennskumisserisins. Þau atriði sem þar bera hæst snúa, auk áður nefndra kerfisumbóta, í að- alatriðum að því að stuðla að auknum hagvexti í ESB, aðgerðum gegn at- vinnuleysi og félagslegu misrétti (ný „félagsmáladagskrá" til fimm ára), og sitthvers fleira. Fyrir leiðtoga- fundinn í Nizza í desember stendur metnaður Frakka auk þess til að gengið verði frá nýjum sáttmála um grundvallarréttindi borgara ESB, að „evru-ríkin“ ellefu taki upp nánara samráð í efnahagsmálum, þar með talið um skattheimtu, og að unnið verði að gerð sameiginlegrar inn- flytjenda- og ílóttamannastefnu sam- bandsins, svo nokkur helztu atriðin séunefnd. Á þriðjudag kynnti Chirac for- mennskuáætlunina fyrir Evrópu- þinginu í Strassborg. Þar reyndi hann einnig að lægja öldurnar sem Berlínarræða hans hafði valdið á þeim vettvangi. Lýsti þann því yfir að það væri alls ekki ætlun sín að ýta undir nýjan klofning í Evrópu. Frakkland væri staðráðið í að nýta formennskumisserið eftir beztu getu til að þoka áformum um fjölgun aðildarríkja sambandsins áleiðis. En hann sagði að forsenda fyrir stækkun ESB væru umbætur af því tagi sem hann lýsti í Berlínarræð- unni. „Markmiðið er ekki að reka fleyga í milli þjóða álfunnar. Það er öllu heldur að innleiða nýjan sveigjan- leika í starfshætti stækkaðs Evrópusambands, sem gerði þeim sem vildu kleift að stika sömu leiðina að ná borginni, sem liggur um 30 km austur af höfuðstaðnum Grosní. Mik- il spenna ríkir nú í Grosní eftir árásir skæruliða og búast rússnesldr her- menn við hinu versta. Handtökur vegna sjálfsmorðsárása Hafa hersveitir Rússa handtekið tvo skæruliða er taldir eru tengjast einni af sjálfsmorðsárásum Tsje- tsjena í vikunni, sem drógu 33 rúss- neska hermenn til dauða og særðu 84. Samkvæmt heimildum AP hafa mennimir játað að hafa undirbúið árásina sem átti sér stað í Argun, þar sem 26 menn féllu. saman hraðar en ella,“ sagði Chirac. Það var þó einmitt þessi hugmynd sem mestu írafári olli í kjölfar Berlín- arræðunnar, ekki bara hjá pólitísk- um keppinautum Chiracs í Frakk- landi. Viðbrögðin voru sterkust í Bretlandi og ýmsum öðrum aðildar- ríkjum sambandsins. Bretar, sem fram að þessu hafa kosið að standa utan Efnahags- og myntbandalags- ins (EMU), óttast að komi frekari hugmyndir um „tveggja hraða Evrópu" til framkvæmda myndu þeir einangrast meira frá „kjama“ Evrópusammnans og smærri aðild- arríkin, ekki sízt Norðurlöndin, eru vön að vera á varðbergi gagnvart hugmyndum um evrópska stjómar- skrá, þar sem þeim þykir fylgja hætt- an á því að smærri rfldn missi áhrif sem þau hafa að óbreyttu. Wolfgang Schússel, kanzlari Aust- urríkis, sagði í tilefni af ræðu Chiracs og Joschka Fischers að hann hafnaði þessum frönsk-þýzku hugmyndum um breyttar áherzlur í Evrópusam- runanum. Þær myndu leiða til „drottnunar" stóro aðildarríkjanna. Réttindi og áhrif smærri ríkjanna yrði að varðveita. Hinn mjög svo Evrópusinnaði for- sætisráðherra Finnlands, Paavo Lipponen, lét hins vegar svo ummælt eftir Berlínarræðu Chiracs, að ESB ætti að greiða fyrir sveigjanlegum samrona innan þeirrar stofnanaupp- byggingar sem fyrir er. Mikilvægt væri hins vegar að farið væri í öllu að umsömdum reglum við framþróun sambandsins. Sagðist hann ekki hafa neitt á móti sveigjanleika af því tagi sem sjá má í myntbandalaginu eða Schengen-vegabréfasamstarfinu. Þess yrði hins vegar að gæta að sam- starfið innan ESB skiptist ekki upp í mismunandi „deildir"; kerfið mætti ekki verða þannig að sum ríki yrðu sjálfkrafa forvalin í eins konar kjarna sem öðrom væri ekki kleift að eiga aðild að. Öll aðildarríkin yrðu að eiga sömu möguleika á að taka þátt í nán- ari/hraðari samruna; leikreglurnar yrðu því að vera mjög skýrar hvað þetta varðar. í svipaðan streng og Lipponen tók Romano Prodi, forseti framkvæmda- stjórnarinnar, á fundi sínum með Chirac og Jospin í vikunni. „Evrópu- samband með 27, 28 eða fleiri aðild- arríkjum mun þurfa á sterkari stofn- unum að halda, ekki veikari,“ sagði hann og varaði við því að sérsniðin („ad hoc“) form samstarfs myndu eyðileggja það kerfi lýðræðislegs jafnvægis og gagnkvæms aðhalds sem við lýði væri í ESB. Chirac tók undir það, að mikilvægt væri að viðhalda óskiptri stofnana- uppbyggingu sambandsins; ekki beri að byggja upp hliðarstofnanir utan hins sáttmálabundna stofnanakerfis, sem öllum aðildarríkjum væri sam- eiginlegt. BM-VAUÁ Söludeild í Fomalundi Breiðhöfða 3 • Sími 585 5050 Steypudælur Nýjar steypudælur spara þér tíma og peninga. Kynntu þér öfluga steypuþjónustu á www.bmvalla.is www.bmvalla.is Tsjetsjenar boða árásir Segjast ætla að ná Gudermes Grosní, Nazran. AP, Reutere.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.