Morgunblaðið - 06.10.2000, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ
26 FÖSTUDAGUR 6. OKTÓBER 2000
ÚRVERINU
Ljósmynd/Ulfar Steindórsson
Valgerður Sverrisddttir, iðnaðar- og viðskiptaráðherra, setur rækjuverksmiðjuna Fogo Island Shrimp í gang.
Islensk rækjuverksmiðja og
veiðarfæragerð á Nýfundnalandi
Valgerður Sverrisdótt-
ir gangsetti fyrirtækin
I OPINBERRI heimsókn Valgerðar
Sverrisdóttur, iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra, til Nýfundnalands og
Nova Scotia í síðustu viku opnaði
hún formlega tvö fyrirtæki á sviði
sjávarútvegs. Annað fyrirtækið er
rækjuverksmiðja á Fogo-eyju undan
strönd Nýfundnalands og hitt er
netaverkstæði og þjónustumiðstöð á
Nýfundnalandi.
Rækjuverksmiðjan sem Valgerð-
ur opnaði á Fogo-eyju heitir Fogo
Island Shrimp og er samstarfsverk-
efni samvinnufélagsins Fogo Island,
sem er í eigu íbúa eyjarinnar, og
eignarhaldsfélags í eigu Snæfells,
Samherja og Nýsköpunarsjóðs.
Verksmiðjustjórinn er Islendingur,
Andri Þorleifsson, en ætlunin er að
vinna rækju af heimabátum við Fogo
og af öðrum bátum á svæðinu.
Rækjuverksmiðjan
var áður á Islandi
Rækjuveiðitímabilið á þessu svæði
er frá maí og fram í september, en
síðan eru möguleikar að kaupa
rækju af stærri rækjuskipunum sem
veiða úthafsrækju og að kaupa af
skipum sem eru við veiðar á
Flæmska hattinum. Með þessu móti
má halda vinnslunni gangandi í 10-
II mánuði á ári í stað þess að einung-
is væri hægt að vinna í 4-5 mánuði ef
aðeins væri treyst á afla frá heima-
bátunum.
Rækjuverksmiðjan er ættuð frá
Islandi, en hún var starfandi í Ólafs-
vík þar til fyrir rúmum tveimur ár-
um þegar rækjukvótinn minnkaði,
og mun hún fá þjónustu frá íslensk-
um fýrirtækjum á Nýfundnalandi.
Þegar Úlfar Steindórsson, fram-
kvæmdastjóri Nýsköpunarsjóðs, er
spurður út í aðkomu Nýsköpunar-
sjóðs að þessu verkefni segir hann að
Snæfell hafi átt frumkvæðið að verk-
efninu og fengið Samherja í lið með
sér. Þessi fyrirtæki hafi komist að
þeirri niðurstöðu að það þyrfti viðbót
inn í þetta verkefni og þess vegna
hafi verið leitað til Nýsköpunarsjóðs.
„Menn litu bæði á þetta sem tæki-
færi til að taka þátt í þessu með ís-
lensku fyrirtækjunum og til að geta
fengið tengingu inn á Nýfundna-
landssvæðið, með það í huga að ef til
vill væru fleiri íslensk fyrirtæki sem
hefðu áhuga á að fara út í starfsemi
þarna,“ segir Úlfar.
Netagerð Vestíjarða og
Hampiðjan meirihlutaeigendur
Rope, Net & Twine
Netaverkstæðið Rope, Net &
Twine Ltd. var stofnað árið 1992.
Lögð var áhersla á hönnun og vinnu
á rækjutrollum og einkum höfðað til
smærri báta, 15-25 metra langra.
Árin 1996 og 1997 átti Rope, Net and
Twine í náinni samvinnu við fyrir-
tækið ísfell á íslandi og hóf þá að
kaupa trollnet og kaðla frá Hampiðj-
unni.
A frétt í Morgunblaðinu í síðustu
viku mátti skilja að Hampiðjan væri
eini eigandi Rope, Net & Twine, en
fyrr á þessu ári keypti eignarhalds-
félagið Kandís, sem er að jöfnu í eigu
Hampiðjunnar og Netagerðar Vest-
fjarða, meirihluta í félaginu.
Eftir kaup Kandís í félaginu
keypti félagið 800 fermetra húsnæði
í bænum Spaniards Bay, sem stað-
settur er á milli tveggja helstu lönd-
unarhafna þeirra skipa sem stunda
veiðar í Flæmska hattinum. Um 60-
70 skip eiga rétt til veiða í Flæmska
hattinum og er markmið fyrirtækis-
ins að ná í stóran hlut af þjónustunni
við þessi skip og fleiri, meðal ann-
arra skip sem eru við grálúðu- og
karfaveiðar. Auk neta verður á boð-
stólum öll járnavara, þar með taldir
toghlerar, hreinsiefni, umbúðir og
fleira.
Fyrirtækið hefur í samvinnu við
Hampiðjuna, Netagerð Vestfjarða
og Neta- og veiðarfæragerðina á
Siglufírði skipulagt ferð í tilrauna-
tankinn í St. John’s í lok þessa mán-
aðar. Þar verður lögð áhersla á
rækjutroll og hlera tilheyrandi þeim
veiðum, ný hönnun verður kynnt og
útfærslur af eldri trollum sýndar.
Þátttakendur verða meðal annarra
skipstjórnarmenn á rækjuskipum og
netagerðarmenn.
Aðalfundur Samtaka fískvinnslustöðva
Rætt um breytingar á
starfsumhverfinu
AÐALFUNDUR Samtaka fisk-
vinnslustöðva verður haldinn í
Skíðaskálanum í Hveradölum í dag.
Auk hefðbundinna mála, sem
snerta afkomu greinarinnar, verður
rætt um breytingar á starfsum-
hverfinu, en frummælendur munu
fjalla um þær og þær teknar fyrir í
pallborðsumræðum auk þess sem
sjávarútvegsráðherra flytur ávarp.
Arnar Sigurmundsson, formaður
SF, segir að það sem geri þennan
fund sérstakan miðað við oft áður
sé að skýrsla auðlindanefndar er
nýkomin fram og Evrópuumræðan
með öllum þeim afbrigðum sem
henni fylgja er á fullri ferð. „Þetta
tengist líka skýrslu utanríkisráð-
herra til AJþingis í vor, en þar var
því varpað fram til hagsmunasam-
taka að taka þessi mál fyrir á fund-
um sínum og með þessu erum við
meðal annars að gera það,“ segir
Arnar.
Arnar flytur skýrslu stjórnar og
Árni M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra ávarpar fundargesti. Ari
Edwald framkvæmdastjóri Sam-
taka atvinnulífsins flytur síðan er-
indi sem hann kallar Stöðu atvinnu-
lífsins á tímum mikilla breytinga og
Sigurður Einarsson forstjóri Kaup-
þings verður með erindið Getur ís-
lenskur sjávarútvegur skilað viðun-
andi arðsemi? Islenskur sjávarút-
vegur og Evrópusambandið er
yfirskrift pallborðsumræðna undir
stjórn Páls Benediktssonar frétta-
manns en þátttakendur eru Róbert
Guðfinnsson stjórnarformaður SH
og Þormóðs ramma-Sæbergs,
Styrmir Gunnarsson ritstjóri, Vil-
hjálmur Egilsson alþingismaður og
formaður efnahags- og viðskipta-
nefndar, Gunnar Tómasson stjórn-
arformaður Þorbjarnar og Björg-
ólfur Jóhannsson forstjóri Síldar-
vinnslunnar.
ERLENT
Danir áhyggjufullir vegna
fyrirætlana ESB í Nice
Óttast að missa
neitunarvald
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
SVÓ virðist sem Danir verði að láta í
minni pokann hvað varðar neitunar-
vald innan EvrópUsambandsins.
Dönsk stjómvöld hafa lagt allt kapp á
að halda því og hafa notið fulltingis
þjóða á borð við Svía og Breta. Fram-
kvæmdastjórn ESB með forsetann,
Romano Prodi, í broddi fylkingar
þrýstir nú hinsvegar mjög á um að
draga úr neitunarvaldi einstakra
þjóða og taka þess í stað upp meiri-
hlutaatkvæðagreiðslur í ráðherraráði
sambandsins, þar sem slíkt sé frekar í
anda lýðræðis.
Dönsk blöð vitna í Poul Skytte
Christoffersen, sendiherra Danmerk-
ur hjá ESB, en hann segir Breta nú
hallast að því að draga úr neitunar-
valdinu, nokkuð sem veldm- Dönum
miklum áhyggjum og var eitt af því
sem tekist var á um í kosningabarátt-
unni fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna
um aðild að evrópska myntbandalag-
inu sem fram fór í síðustu viku.
Andstæðingar aðildar hafa þrýst
mjög á stjómina um að tryggja það að
Danir geti beitt neitunarvaldi í mál-
um er varða t.d. danska velferðar-
kerfið. Vilja þeir koma í veg fyrir að
borgarar ESB-landa eigi rétt til að
þiggja þjónustufélagslega kerfisins í
hvaða ESB-landi sem þeir séu stadd-
ir, en Danir óttast að velferðarkerfi
þeirra muni freista margra Suður- og
síðar Austur-Evrópubúa.
Prodi vill meiri völd fram-
kvæmdastjórnarinnar
Prodi vill neitunarvaldið á brott og
er fastlega búist við að samþykktar
verði takmarkanir á því á leiðtoga-
fundi ESB í Nice í desember. Segir
Prodi nauðsynlegt að draga svo úr
neitunarvaldinu áður en aðildarlönd-
um ESB fjölgar, svo að það verði ein-
ungis notað í undantekningartilfell-
um.
I ræðu í Evrópuþinginu á þriðju-
dag ræddi Romano Prodi áhyggjur
sínar af lýðræðislegum ákvörðunum
innan ESB og hvatti í því sambandi til
þess að völd framkvæmdastjómar-
innar og áhrif yrðu aukin, nokkuð
sem er meirihluta Dana þyrair í aug-
um. Sagðist Prodi áhyggjufullur
vegna tilhneigingar ýmissa ESB-
ríkja til þess að eiga beint samstarf í
Reuters
Romano Prodi, forseti fram-
kvæmdastjórnar Evrópusam-
bandsins.
stað þess að taka mál upp í sameigin-
legum stofnunum sambandsins. Slíkt
myndi einungis leiða til þess að ESB
yrði að hálfgerðum „kjaftaklúbbi" og
skrifræðisstjóm þar sem lýðræðisleg
áhrif aðildariandanna væm engin.
Hvatti Prodi til þess að framkvæmda-
stjómin yrði „deigla“ þar sem hags-
munir og átök ólíkra þjóða tækjust á
og niðurstaðan yrðu tillögur sem
sameinuðu þessa ólíku hagsmuni.
Prodi minntist enn einu sinni á nið-
urstöðu danska þjóðaratkvæðisins
sem hann harmaði en kvaðst þó virða
hina heilbrigðu umræðu sem fram
hafi farið. Lagði hann til að tvö
stærstu málin innan ESB, stækkun
þess og samband ríkisstjóma aðildar-
landanna og framkvæmdastjórnar-
innar, yrðu rædd opinskátt í aðildar-
löndunum, rétt eins og hefði átt sér
stað í Danmörku.
Þá sagði Prodi að gefa ætti þeim
ESB-löndum, sem vilja meira og nán-
ara samstarf innan sambandsins, færi
á að vinna að því. Þetta hefur verið
nefnd tveggja hraða Evrópa og hefur
vakið áhyggjur margra aðildarlanda,
þar sem þau óttast að draga muni
mjög úr áhrifum þeirra sem vilja fara
sér hægar í sameiningarferlinu. Það
em einkum Þjóðveijar, Frakkar og
nú síðast Belgar sem hafa lýst áhuga
á auknu samstarfi, eins konar hrað-
ferð í tveggja hraða Evrópu.
Tobaksauglýsingar í ESB
Bann úrskurð-
að ólöglegt
Genf, Lúxemborg. AFP, AP.
DÓMSTÓLL Evrópusambandsins í
Lúxemborg úrskurðaði í gær að til-
skipun sambandsins frá 1998 um
bann við tóbaksauglýsingum væri
ólögmæt. I forsendunum fyrir
banninu sögðu stjórnir sambands-
ins og þing ESB á sínum tíma að
með því væri verið að tryggja
frjálsa samkeppni og viðskipti á
innri markaði ESB en dómstóllinn
telur að stjórnvöld hafi farið út fyr-
ir valdsvið sitt með banninu.
Tóbaksframleiðendur í Bretlandi
andmæltu á sínum tíma tilskipun-
inni. Ljóst þykir að sambandið geti
sett lög um bann við tóbaksauglýs-
ingum á þeirri forsendu að tóbak sé
heilsuspillandi en tekið gæti mörg
ár að koma slíkum lögum í gegn
vegna þess að öll aðildarríkin 15
yrðu að samþykkja þau.
David Byme, sem fer með mál-
efni heilsu og neytenda í fram-
kvæmdastjórn ESB, sagði í gær að
bannið hefði verið ógilt með vísan
til lagatæknilegra atriða. Samband-
ið myndi eftir sem áður berjast
gegn tóbaksreykingum.
Gro Harlem Brandtland, yfir-
maður Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unarinnar (WHO), harmaði í gær
niðurstöðuna og hvatti einstök að-
ildarríki ESB til að setja eigin lög
um bann við tóbaksauglýsingum.
„Við vitum að tóbaksframleiðend-
ur hafa breytt framleiðslu sinni með
það að markmiði að neytendur verði
fljótt háðir vörunni og hún verði
vanabindandi. Hér er því ekki um
frjálst val að ræða,“ sagði Bmndt-
land í yfirlýsingu sinni. Þar sagði
ennfremur að tóbaksfíkn væri sjúk-
dómur sem breiddur væri mark-
visst út með auglýsingum, tengingu
við íþróttir, með markaðssetningu
og kostun tóbaksfyrirtækja.
Alþjóðaakstursíþróttasambandið,
FIA, ákvað á miðvikudag að tób-
aksauglýsingar og kostun tóbaks-
framleiðenda í tengslum við atburði
á vegum þess yrðu bannaðar frá ár-
inu 2006.