Morgunblaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Spáð í
veðrið
Haft er fyrir satt að veðrið sé það
umræðuefni sem hve oftast ber á góma í
samræðum manna á Islandi. Og kannski
ekki að furða. Sigurður Ægisson hafði af
því spurnir að á Dalvík og Akureyri hefðu
menn í nokkur ár beitt fremur óhefðbundn-
um aðferðum, miðað við nútíma, við að lesa í
veðurfar komandi daga og vikna. Hann brá
sér því norður í land og kynnti sér málið.
Ljósmynd/Júlíus Júlíusson
Veðurklúbbsmeðlimir fóru til Reykjavíkur í apríl 1998 og heimsóttu ýmsa merka staði. Hér eru þeir fyrir utan
hús Veðurstofu íslands ásamt Magnúsi Jónssyni veðurstofustjóri, heiðursfélaga Veðurklúbbsins á Dalvík.
HUGMYNDIN kviknaði
fyrir 6-7 árum, en varð
að raunveruleika um
mánaðamótin október/
nóvember 1995, þannig að við íbgn-
um senn finþn ára afmæli,“ segir Júl-
íus Júlíusson, umsjónarmaður Veð-
urklúbbsins á Dalvík, þegar hann var
spurður um aðdraganda að stofnun
frægasta veðurklúbbs á íslandi fyrr
og síðar. „Ég hafði þá verið búinn að
starfa að félagsmálum aldraðra hér á
Dalvík í sjö ár og oft rætt um slík mál
við kollega mína kringum landið,
þegar mér datt þetta skyndilega í
hug. Ég var kannski helst að leita að
einhverju fyrir karlmennina, því það
hefur löngum verið erfltt að finna
eitthvað við hæfi þeirra; föndur og
handavinna á ekki við þá alla, eins og
kannski gefur að skilja. Og blessað
veðrið er jú það, sem fólk er að hugsa
og tala um allan liðlangan daginn, og
þá ekki hvað síst karlmenn. Ég mót-
aði þetta í kollinum í dáh'tinn tíma, og
ákvað svo að drífa þetta af stað. Og
ég held að megi fullyrða, að þetta
hafi verið mikið ævintýri alla tíð síð-
an,“ bætir hann við, en Júlíus hefur
nú starfað að félagsmálum aldraðra í
12 ár.
Fór hægt af stað
„Þetta fór hægt af stað og var aðal-
lega hugsað fyrir aldraða hér á Dal-
vík, að hittast og ræða um allt sem
tengdist veðri - drauma, tilfinningar,
himintunglin, skýin o.s.frv. - og svo
athuga veðursíður á Netinu, mynd-
bönd og þar fram eftir götunum. En
síðan fór þetta að vinda upp á sig, og
þar kom að Bæjarpósturinn, sem er
vikublað hér, falaðist eftir því að við
kæmum með formlega spá. Það hafði
ekki verið ráðgert í upphafi, heldur
ætluðum við bara að leyfa þessu að
þróast. En við ákváðum að verða við
þessari ósk og Bæjarpósturinn tók
að birta mánaðarspá frá okkur. Það
voru ekki liðnar nema örfáar vikur,
þegar fleiri tóku að bera víurnar í
þetta. í dag fer spáin til allflestra
fjölmiðla, en samt einungis þeirra
sem hafa beðið okkur um hana. Við
höfum því ekki verið að koma okkur
•néitt sérstaklega á framfæri, heldur
bara svarað kallinu hverju sinni. En
það eru ekki allir, sem vita hvemig
við förum að. Það hefur t.d. verið
hringt í okkur af fjölmiðlum og við
hlotið skammir fyrir að senda ekki
veðurspána þangað eins og annað.
Með ánmum hefurþetta svo vaxið
og dafnað hjá okkur. I dag eigum við
útibú á Hvolsvelli, sem er Veður-
klúbburinn íris, en það var sóst eftir
að fá að stofna dótturklúbb héðan og
það var góðfúslega leyft. Síðastliðinn
vetur fengum við reglulega spár frá
þeim klúbbi, ijósrit úr Sunnlenska
fréttablaðinu, en höfum ekkert frétt
það sem af er. Síðan eru tveir aðilar í
viðbót búnir að hafa samband við
okkur og bera víurnar í útibú, þannig
að þetta fer óðum stækkandi," segir
Júlíus.
Fundað
á þriðjudögum
Almennur fundur í veðurklúbbn-
um er einu sinni í viku, á þriðjudög-
um. En komi eitthvað sérstakt tii, er
hist eftir þörfum.
„Fyrsta þriðjudag í hverjum mán-
uði er svo gefin út veðurspá. Á fund-
inum viku áður minni ég fólk á það,
að næst sé mánaðarspá. Það gefur
sér vikuna til að hugsa um þetta. Síð-
an byrjum við fundinn á að ég spyr
hvem og einn um komandi mánuð,
og bið klúbbmeðlimi jafnframt um að
reyna að láta það ekki hafa áhrif á sig
sem aðrir hafa áður sagt. Svo skrái
ég þetta allt niður og síðan er farið
nánar í hlutina, og spurt hvort ein-
hver sé með einhverjar sérstakar til-
finningar, hafi dreymt eitthvað
merkilegt eða þannig. Svo fóram við
yfir þá daga, sem kannski eru í mán-
uðinum, og hafa alltaf ákveðið gildi í
þjóðarvitundinni, s.s. hinar ólíku
„messur" úr kaþólskum og lúthersk-
um tíma, og fleiri hinna svokölluðu
merkidaga," segir Júlíus.
„Svo er litið á tunglið - hvar, hve-
nær og hvemig það kviknaði - og
hvemig veðrið er þann dag, og svo
em ákveðnar gamlar seremómur í
kringum það. Olafur Tryggvason á
gamlar dagbækur eftir föður sinn og
við kíkjum í þær. Og svo kemur al-
menn umræða. Við emm yfirleitt
nokkuð sammála, en ekki nema einu
sinni, þar síðast, höfum við öll verið
sammála. Ef svo er ekki, reyni ég að
hnoða saman spá, sem mér finnst að
sé eins nærri orðum og tilfinningum
klúbbmeðlima og hægt er. Það er
m.ö.o. tekið einhvers konar meðal-
tal.“
„Já, það er mikið í dagbókunum,"
segir Ólafur Tryggvason. „Faðir
minn byrjaði að ská 1903 en hætti
1907; svo tók hann aftur upp þráðinn
1921 og allt þar til hann gat ekki meir
fyrir aldurs sakir. Hann bjó á Ytra-
Hvarfi í Svarfaðardal, þar sem ég var
svo lengst. Það er margt hægt að
finna í þeim, sem hjálpar okkur að
ráða í komandi tíð, hitatölur og ann-
að. Ég hef oft sagt, að það myndi
heyrast eitthvað í landsmönnum ef
þeir fengju önnur eins veður og áður
vom stundum. Eins og t.d. 1948, þeg-
ar stórhríðar byrjuðu í lok október
og héldust nær óslitið fram í apríl
1949, með smáblota á milli. Á jóla-
daginn 1948 var ekki hægt að messa í
neinni kirkju hér um slóðir. Og eins
var um áramótin; það segist faðir
minn ekki vita til að hafi gerst fyrr.“
„Við höfum oft verið spurð að því,
hvort við séum eitthvað að krukka í
innyfli dýra, en því er til að svara, að
svo er ekki,“ skýtur Júh'us inn í.
„A.m.k. höfum við látið það ógert
hingað til og búumst ekki við að þar
verði breyting á, en þó er aldrei að
vita. Og eins er með fuglana og til-
burði þeirra; við höfum að mestu lát-
ið þá eiga sig. En stundum fylgja
veðurvísur með aðalspánni; hann
Sigfús Þorsteinsson gerir þær,“ bæt-
ir hann við.
En Sigfús gerir lítið úr eigin fram-
lagi; segist bara einu sinni hafa látið
frá sér vísu í aðalspá klúbbsins, en
segir að það gefi sér og öðrum mikið
að hittast og ræða málin á þessum
nótum. „Þegar veðurútht er slæmt
reynum við eftir bestu getu að koma
á framfæri auglýsingum um væntan-
legt óveður, og fömm þá eftir þeim
gögnum sem við höfum til ráðstöfun-
ar, og Júlíus er búinn að nefna,“ segir
hann. „Annað get ég nú ekki sagt um
þennan litla klúbb, í stuttu máli. En
hann hefur komið sér mjög vel og er
skemmtilega dreifður; það era marg-
ir sem kannast við hann, þótt ótrú-
legt sé. Það var aldrei meiningin,
þegar hann var stofnaður, að þetta
yrði húllumhæ eða skemmtiklúbbui-
fyrir allt landið. Þetta var bara lítið
skemmtiatriði fyrir okkur, sem hér
emm. En svona er þetta nú.“
Jákvæð viðbrögð og neikvæð
„Við höfum fengið bæði jákvæð
viðbrögð og neikvæð, mest þó lof. Og
svo einkennilegt sem það nú hljómar
höfum við oftast verið skömmuð ef
illviðrisspár okkar hafa gengið eftir.
Ég nefni gjaman sem dæmi konuna
á Ólafsfirði sem hringdi einhverju
sinni og ég varð til svara. Við höfðum
þá spáð stórhríð 13. dags þess mán-
aðar, sem ég man ekki lengur hver
var. En stórhríðin kom, eins og spáð
hafi verið, og konan varð alveg æf og
kenndi okkur alfarið um. I fyrstu hélt
ég að hún væri að grínast, en það var
aldeilis ekki. Henni var fúlasta al-
vara,“ segir Júlíus.
„Ýmsir karlar hér um slóðir fylgj-
ast líka mjög vel með okkur og því
sem við emm að gera, en oftast fáum
við að heyra að við vitum ekki nokk-
um skapaðan hlut um veðrið. Og það
er auðvitað skemmtilegur hluti af
þessu líka, að fá slíkt í eyra. En þeir
em náttúrlega bara öfundsjúkir,"
segir Júlíus og glottir.
„En það er rétt að geta þess, að all-
ir aldraðir í Dalvíkurbyggð em vel-
komnir í klúbbinn; þetta er ekki ein-
skorðað við Dalbæ sjálfan.
Þetta hefur gengið mjög vel, ef á
heildina er litið. Ég held að óhætt sé
að fullyrða, að í einungis eitt skipti
höfum við staðið okkur vemlega illa í
spádómunum. Nokkmm sinnum hef-
ur þetta verið svona la la, en oftast
hittir þetta ótrúlega nærri.
Við köllum saman aukafundi, ►
Spá Veðurklúbbsins í Dalbæ
fyrir októbermánuð árið 2000
ENN ríkir þó nokkur bjartsýni
með veðrið, alla vega tvær fyrstu
vikurnar eða svo; þó eru líkur á
rigningu og jafnvel slyddu til
fjalla þann 5. október, á kvartela-
skiptunum. Svo gæti hann farið að
breytast í kringum tunglfylling-
una 13. október, en aðrir vilja
meina að það verði ekki fyrr en í
kringum 20. október. Breytingin
muni samt aldrei verða stórkost-
leg, þaö snjói kannski aðeins en
hverfi strax aftur. Mánuöurinn
verður bjartur en svalur og heldur
meiri úrkoma heldur en í septem-
ber. Þó að hann kólni um miðjan
mánuðinn erum við bjartsýn með
si'ðustu daga október, jafnvel að
verði mjög hlýtt.
Eina konu í klúbbnum dreymdi
að það kæmi til sfn maður að nafni
Björn og segði sér að mánuðurinn
yrði fallegur, ljós og bjartur, og
skulum við vona að þetta „ljósa“
Ljósmynd/BæjarpósturinrVhiá
Hér má sjá kjarnann í Veðurklúbbnum á Dalvík í einkennisbúningnum, sérmerktum peysum. Aftari röð f.v.:
Bjöm Gunnlaugsson, Ólafur Tryggvæson, Guðrún Hallgrímsdóttir, Júli'us Júli'usson, Sveinbjöm Jóhannsson,
Sveinn Sigurðsson og Garðar Jóhannesson. Fremri röð f.v.: Þórarinn Þorleifsson, Sigfús Þorsteinsson, Stein-
unn Bjarnadóttir, Þórgunnur Loftsdóttir og Sævaldur Sigurðsson.
sé ekki snjór. Að dreyma nafnið
Björn er fyrir hamingju og gæfu.
Októbertunglið kviknaði 27.
september í vestri og tók hann því
vel; næsta tungl kviknar svo 27.
október í austsuðaustri, og undir
öllum venjulegum kringumstæð-
um er það gott, þ.e.a.s. miðað við
þær upplýsingar sem við höfum
núna. Gömul trú er sú að ef veðrið
á Mikaelsmessu, 29. september, er
gott, þá séu auknar likur á góðu
veðri fram að jólum. Veörið þenn-
an dag í ár var gott og nú er bara
að sjá hvemig þetta gengur eftir.
Á allraheilagamessu, 1. nóvem-
ber, ættu menn að taka vel eftir
veðrinu; ef það er gott boðar það
góðan vetur, en ef veður hefur
verið gott á undan og spillist
þcnnan dag þá er ekki von á góðu
í framhaldinu. Frostaveturinn
mikla var þetta svona, haustið gott
en brast á hríðarbylur á allra-
heilagamessu og allir hafa heyrt
um framhaldið.
Við fengum gestaspámann á
fundinn, því Hörn, eiginkona for-
stöðumanns Dalbæjar, rak inn nef-
ið er fundur stóð yfir og var hún
innt eftir því hvað hún héldi um
veðrið í október. Hún svaraði að
bragði: „Svalt, snjólétt og bjart.“