Morgunblaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ
38 SUNNUDÁGUR 15. OKTÓBER 2000
MINNINGAR
+
- Elskuleg móðir okkar,
ÁSTA KRISTINSDÓTTIR WATHEN,
Ránargötu 21,
Reykjavík,
lést á krabbameinsdeild Guy's sjúkrahússins í London fimmtudaginn
12. október. Jarðsett verður á (slandi.
Útförin auglýst síðar.
Sunna Ronaldsdóttir Wathen,
Sean Ronaldsson Wathen.
+
Ástkær frænka okkar,
SIGURLAUG JÓNA HALLGRÍMSDÓTTIR,
Flatahrauni 16a,
Hafnarfirði,
lést á Landspítalanum í Fossvogi að morgni
föstudagsins 13. október.
Margrét Jóna Guðjónsdóttir, Jónína B. Jónasdóttir,
Auðbjörg Guðjónsdóttir, Hallgrímur Jónasson,
Hallgrímur Guðjónsson, Jónas Þór Jónasson,
Guðný Védís Guðjónsdóttir, Edda Jóna Jónasdóttir.
+
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
MARGRÉT ÁSGEIRSDÓTTIR,
Engihjalla 17,
Kópavogi,
lést á Landspítalanum Fossvogi fimmtudaginn 12. október.
Ásgeir Óskarsson, Guðrún Guðmundsdóttir,
Óskar Örn Óskarsson, Jóna Jónsdóttir,
Þröstur Óskarsson, Aðalheiður Dóra Sigurðardóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
GUÐMUNDUR PÁLSSON,
lést á heimili sínu, Furuvöllum 9, Egilsstöðum,
mánudaginn 9. október sl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins
látna.
Ingibjörg Kristjánsdóttir,
Aðalbjörg Guðmundsdóttir, Rúnar Olsen,
Sigurbjörg Ásta Guðmundsdóttir, Friðrik Ingvarsson,
Sigríður Kristjana Guðmundsdóttir,
Anna Stefanía Guðmundsdóttir,
barnabörn og fjölskylda.
+
Elskuleg dóttir mín, móöir okkar, tengdamóðir
og amma,
SIGRÍÐUR PÉTURSDÓTTIR,
lést á heimili sínu, Krummahólum 8, laugar-
daginn 7. október.
Útför hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar
látnu.
Ásta Sigvaldadóttir,
Guðrún Ásta Karlsdóttir, Guðmundur Birgir ívarsson,
Karl Andrés Karlsson, María Árnadóttir,
Pétur Karlsson
og barnabörn.
Elskuleg móðir okkar, tengdámóðir, amma og
langamma,
ALDÍS KRISTJÁNSDÓTTIR
frá Fáskrúðsfirði,
til heimilis
á Hrafnistu, Reykjavík,
verður jarðsungin frá Aðventkirkjunni, Ing-
ólfsstræti 19, þriðjudaginn 17. október
kl. 15.00.
Fyrir hönd aðstandenda,
Elsa og Fjóla Stefánsdætur.
+ Bjami Einarsson,
dr. philos., hand-
ritafræðingur, fædd-
ist á Seyðisfirði 11.
apríl 1917. Hann lést
á líknardeild Land-
spitalans 6. október
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans vom Einar
Jónsson, verslunar-
maður á Seyðisfirði,
f. 1890, d. 1928, og
Stefanía Sigríður
Amórsdóttir, f. 1893,
d. 1976. Alsystkin
hans em: Ragnheiður
Einarsdóttir
Reichenfeld, f. 1918, d. 1999, og
Þorgrímur Einarsson, f. 1921. Hálf-
systir sannnæðra Margrét Guð-
mundsdóttir, f. 1933. Eiginkona
Bjama er Sigrún Hermannsdóttir,
hjúkmnarfræðingur, f. 27.12.1919.
Foreldrar hennar vom Hermann
Vilhjálmsson, útvegsbóndi á Seyðis-
firði, f. 1894, d. 1967, og Guðný Vig-
fúsdóttir, f. 1893, d. 1984. Böm
Bjarna og Sigrúnar em: 1) Guðný,
læknir, f. 29.1. 1952,
maki Þorleifúr Hauks-
son, íslenskufræðing-
ur. Böm þeirra em a)
Þórunn, f. 28.1. 1979,
b) Kári, f. 16.3.1982, c)
Alfdís, f. 14.2. 1984. 2)
Einar, deildarstjóri hjá
Danmarks Radio, f.
14.4. 1954, maki Guð-
laug Stephensen,
sjúkraliði. Böm þeirra:
a) Jóna Bjaraadóttir, f.
25.1. 1972. Sonur
hennar Haukur Yngvi
Jónasson, f. 1994, b)
Bjarai Einarsson, f.
20.8. 1981, c) Anna Einarsdóttir, f.
22.12. 1983. 3) Stefama Sigríður,
viðskiptafræðingur, f. 17.10. 1957,
maki Brynjar Bijánsson, verkfræð-
ingur. Böra þeirra: a) Snæbjöm, f.
30.11. 1984, b) Auður, f. 13.6. 1987,
c) Sigrún, f. 23.3.1993.4) Hermann,
bókavörður á Landsbókasafni, f.
24.9. 1959. Fyrrv. maki Hrönn
Harðardóttir, þroskaþjálfi. Böm
þeirra: a) Amór, f. 7.9. 1983, b)
Þórður, f. 10.12. 1991. 5) Guðríður,
hjúkrunarfræðingur, f. 9.7. 1962.
Dóttir hennar Sigrún Einarsdóttir,
f. 12.11.1983.
Bjami lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1937
og cand.mag.-prófi í íslenskum
fræðum frá Háskóla íslands 1943.
Með háskólanámi var hann blaða-
maður við Þjóðviljann og siðan
fréttamaður hjá Rfldsútvarpinu
1945-46. Bjami stundaði síðan
fræðistörf og kennslu. Hann dvald-
ist í Kaupmannahöfn 1946-1958,
vann þar á Ámasafni og gerðist
fyrsti sendikennarinn í íslenskum
fræðum við Hafnarháskóla. Frá
1958 til 1965 var hann íslensku-
kennari við Vélskóla íslands og frá
1965 til 1972 lektor í íslenskum
fræðum við Óslóarháskóla, og þar
varði hann doktorsritgerð sína um
samband Egils sögu við bókmennta-
legar samtímaheimildir. Frá 1972
til 1987 var Bjami handritasérfræð-
ingur við Stofhun Ama Magnússon-
ar á íslandi. Bjami vann við fræðist-
örf svo að segja til hinsta dags, og
Iiggja eftir hann Ijölmargar útgáf-
ur, fræðibækur og ritgerðir.
Utför Bjama verður gerð frá
Dómkirkjunni mánudaginn 16.
október og hefst athöfiiin klukkan
13.30.
BJARNI
EINARSSON
Bjarni afi mirrn er dáinn. Afi var góð-
ur og vitur og kenndi mér margt. Afi
var duglegur í móðurmálinu og fróður,
og vissi margt um Islandssöguna.
Hann kenndi mér að beygja ær og kýr,
og sagði margt fróðlegt um Islendinga-
sögumar. Ég man vel eftir því þegar
afi var hress, þá fór hann oft út að
ganga, bæði í sumarblíðunni og í rok-
inu. Þegar afi hvfldi sig var hann alltaf
að hlusta á útvarpið og að lesa blöð var
hans áhugamál. Ég mun sakna afa
mikið. Elsku afi minn, guð geymi þig.
Þitt bamabam.
Auður Brynjarsdóttir.
Bjarni Einarsson var af þeirri kyn-
slóð sem lifði bemsku- og æskuár sín í
skugga heimskreppu og yfirvofandi
heimsstyijaldar. Skólafólk var yfirleitt
félaust, vitringar vömðu við langskóla-
námi vegna hættu á atvinnuleysi að
námi loknu. Bjami missti ungur föður
sinn og hefði naumast haft bolmagn til
framhaldsnáms ef ekki hefði komið til
stuðningur vandalausra, þ.e.a.s. fjöl-
skyldu Halls Hallssonar, síðar tann-
læknis, sem var bekkjarbróðir hans og
náinn vinur. En ungu fólki var ekki alls
vamað ef áhuginn var fyrir hendi.
Sumarið eftir stúdentspróf tók Bjami
sér far með fiskLskipi og sigldi til Skot-
lands með eldgamalt reiðhjól í fartesk-
inu. Þetta var fyrsta utanferð hans, er-
indið ekkert annað en að kynnast
heiminum. Hann átti vinafólk í Hull,
Önnu og Ottó Wathne, en gerði stuttan
stans hjá þeim og lagðist í flakk milli
borga og bæja og gisti á farfúglaheim-
ilum. Ferðalagið stóð á annan mánuð
þangað til hann kom sér í skip aftur til
Islands. Slík ferðalög ævintýragjamra
unglinga þættu ekki merkileg núna, en
vom afar fátíð þá.
Þegar Bjami lauk háskólanámi var
ekki sjálfgefið að honum byðist starf á
fræðasviði sínu. Hann hafði unnið við
blaðamennsku samhliða náminu og nú
varð hann um skeið fréttamaður hjá
Ríkisútvarpinu. Meðal verkeftia hans
var að hlusta á fréttimar frá BBC,
þýða þær og flytja í morgunútvarpið.
Fréttafíknin fylgdi honum reyndar alla
ævi síðan. Hann fylgdist vel með öllum
fréttum, einkum erlendum, og þegar
bamabömin vom í heimsókn urðu þau
að hafa hljótt um sig á fréttatímum. Þá
sat hann eins og límdur við tækið, en
oftast með blað og blýant í hendi, ef
vera kynni að fréttamanninum yrði
eitthvað á í messunni, gamall vani frá
því Bjami annaðist þættina Mælt mál,
sem mörgum era minnisstæðir. Bjami
var strangur málvöndunarmaður, en
hann tók einnig vel eftir því sem vel var
fram sett og flutt og hafði miklar mæt-
ur á mörgum frétta- og útvarpsmönn-
um þess vegna.
Bjami og Sigrún giftust 14. júní
1945 og héldu ári síðar til Danmerkur,
út í óvissuna. Ástæðan til þeirrar ráða-
breytni var ævintýraþrá, en ,4ysnin til
fróðleiks og skrifta" átti ekki síður hlut
að máli. Það bjargaði afkomunni að
nóg verkefni vom fyrir hjúkrunar-
fræðinga í Kaupmannahöfn og Sigrún
fékk strax fúlla vinnu. Bjama hafði
verið falið að rita kafla í íslenska al-
fræðibók sem þá var áformuð en kom
aldrei ÚL En hér var framtíð hans ráð-
in. Honum vom falin ýmis rannsóknar-
verkefhi á Ámasafni af Jóni Helgasyni
og haslaði sér völl upp frá þessu við
fræðistörf og kennslu, í Danmörku, á
íslandi, í Noregi. Bömin fæddust eitt
af öðm og Sigrún varð að hætta að
vinna úti til að sinna þeim. Það var
sjaldnast rúmt um þau fyrr en helst
síðustu árin í Noregi og eftir að þau
fluttust alkomin til Islands. Til dæmis
bjó þessi sjö manna fjölskylda um tíma
í þriggja herbergja stúdentaíbúð í
Ósló. Ofan á þröngbýlið bættist það að
húsbóndinn hafði oft ekki aðstöðu til
fræðaiðkana sinna annars staðar en
heima. En eigi að síður lauk hann stór-
um verkefnum, bjó Hallfreðar sögu til
útgáfu, gaf út Munnmælasögur 17. ald-
ar og samdi merkilega bók, Skáldasög-
ur, um fomskáldasögumar í flokki Is-
lendingasagna. í þessu riti er ekkd
fjallað um neinn einangraðan afkdma
fræðanna heldur gengið djarflega á
hólm við ýmis grundvallardeiluefm
varðandi upphaf íslenskra fombók-
mennta og túlkun fomra heimilda. Því
miður reyndist akademískur andi á ís-
landi ekki nógu burðugur til að unnt
reyndist að bregðast við ögruninni með
opnum skoðanaskiptum og umræðum.
Því er það þakkarvert að Bjama skyldi
auðnast áratug síðar að taka upp þá
doktorsvöm sem þama fórst fyrir í
mjög skemmtilegri og fróðlegri ritdeilu
við bandaríska prófessorinn Theodore
M. Andersson sem birtist í tímaritinu
Medieval Scandinavia. En þá var
Bjami sjálfur um það bil að Ijúka nýju
doktorsriti, um bókmenntalegar fyrir-
myndir Egilssögu, sem harm varði við
Óslóarháskóla og hlaut mjög góðar við-
tökur. Eftir heimkomuna rak hvert
stórvirkið annað: Ný útgáfa Hallfreð-
arsögu, endurskoðuð útgáfa Skálda-
sagna á dönsku, útgáfa Fagurskinnu í
íslenskum fomritum, svo að stærstu
verkin séu nefhd. Og eftir að Bjami var
kominn á eftirlaun tókst hann á við hið
gríðarstóra verkefhi sem Jón Helga-
son hóf á sínum tíma, að ganga frá
fullnaðarrannsókn á öllum handritum
Egilssögu, og bjó Bjami Möðravallar-
bókartexta sögunnar til fræðilegrar út-
gáfú. Því verki lauk hann skömmu fyrir
andlát sitt.
Það er sannara en frá þurfi að segja
að ekki hefðu þessi verk verið vart við
sig fyrir hálfú öðm ári annaðist hún
hann heima, sá um lyfjagjafir og stuðl-
aði að því á allan hátt að hann gat lifað
til hinstu stundar með fúllri reisn.
Áhugi hans á þjóðfélagsmálum var
samur við sig. Hann tók lengi virkan
þátt í starfi Amnesty Intemational og
síðustu bréfin sem hann skrifaði til að
stuðla að lausn samviskufanga úr fang-
elsum harðstjóra vora póstlögð meðan
hann lá sína stuttu banalegu.
Bjarni var dulur og hlédrægur að
eðlisfari, fremur fáskiptinn, en þeim
sem kynntust honum duldist ekki hlýj-
an sem inni fyrir bjó. Hann hafði næmt
auga fyrir bömum og sinnti bama-
bömum sínum æ meir eftir því sem ár-
in liðu. Hann var gæddur góðri kímni-
gáfu, stundum svolítið kaldhæðinn en
aldrei rætinn eða meinyrtur. Honum
hæfa best einkunnarorðin úr kvæði
Hórasan „Integer vitae, scelerisque
purus.“ Hann var vammlaus halur,
vítalaus.
Þorleifúr Hauksson.
Fjöratíu ár era ekki langur tími þeg-
ar hann er liðinn, jafnvel áttatíu ár era
eins og örskotsstund. Fyrir fjöratíu ár-
um kynntist ég Bjama Einarssyni sem
nú er látinn, áttatíu og þriggja ára að
aldri. Auk þess sem Bjami Einarsson
var einn af fremstu fræðimönnum ís-
lendinga á sviði norrænna fræða var
hann hugsjónamaður með sterka réttr
lætiskennd og í réttlæti hans voru það
ekki lögmál markaðarins og arður af
fjármagni, sem ráða skyldu ferðinni til
fyrirheitna landsins, heldur maðurinn,
hugsun hans og tilfinningar.
Við Bjami Einarsson áttum margt
sameiginlegt og þótt stundum liði langt
á milli fúnda var það ávallt eins og við
hefðum hist í gær. Báðir vorum við
Austfirðingar, báðir höfðum við verið
fréttamenn í fréttastofu Ríkisútvarps-
ins undir stjóm heiðursmannsins Jóns
Magnússonar fréttastjóra frá Sveins-
stöðum, báðir hlutum við menntun
okkar á sviði norrænna fræða, báðir
vorum við sendikennarar í íslensku á
Norðurlöndum og báðir áttum við
sama drauminn um réttlátt þjóðfélag
manna.
Nánast var samstarf okkar þegar
hann var sendikennari í íslensku við
Óslóarháskóla frá 1965 til 1972 og ég
sendikennari við háskólann í Björgvin,
fyrstu höfúðborg íslands, árin 1968 til
1972. Þótt langt sé um liðið lifir minn-
ingin um margan góða fund okkar
Grétu með þeim Sigrúnu, frænku
minni, og Bjama - í Kaupmannahöfn,
sem var okkur báðum einkar kær, í
4