Morgunblaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Leit í róti lita hafs,
himins og jarðar
Helga Magnúsdóttir og Gréta Mjöll Bjarna-
dóttir sýna verk sín í Listasafni ASI þessa
dagana. Ragna Garðarsddttir skoðaði sýn-
ingarnar og ræddi við listakonurnar.
Morgunblaðið/Jim Smart
Helga Magnúsdóttir. „Grikkland hefur niótað leit mfna.“
Morgunblaðið/Jim Smart
Gréta Mjöll Bjarnadóttir. „Ég er alltaf að segja sögur.“
„SYSTIR möndlutré, segðu mér af
Guði - og möndlutréð blómstraði."
Pannig er kjörorð sýningar Helgu
Magnúsdóttur, „Rís úr sæ“, tekið úr
„Report to Greco“ eftir gríska rithöf-
undinn Nikis Kazantzakis.
„Eg kem þama hreinlega til að
endumærast," segir Helga um tíðar
ferðir sínar til Grikklandsstranda.
Hún hefur dvalið talsvert á Sifnos, lít-
illi eyju í Eyjahafi rétt utan við
Grikkland, og málað þar flestar
myndir sýningarinnar sem nú stend:
ur yfir í Asmundarsal í listasafni ASÍ
við Freyjugötu. Gestir fara væntan-
lega ekki varhluta af „endumæring-
unni“ sem Helgu hefur tekist að
beisla og binda í hör strigans með blá-
um, grænum og hvítum tónum. Lita-
samsetningin og bylgjukennd áferð
málverkanna vekja með viðtakanda
hugarró, þótt taktfastur og oft og tíð-
um kyrrstæður kraftur sé ávallt
skammt undan. Kraftur þessi, sem
einnig mætti nefna kjama, afhjúpast
iðulega í hvítum litum, sporöskjulaga
og kringlóttum formum, eða jafnvel
hvítri slikju í litasamsetningunni.
Svipaður kraftur kemur fram við
notkun hennar á jarðarlitum, en er
hann þá með öðm sniði og vekur
fremur tilfinningu fyrir staðfestu og
styrk jarðar, hvað sem líður taktfastri
hreyfingu hafs og lofts.
Litasamsetningin myndar leiðar-
ÞÆR Hadda og Anna Sigga stilla upp
dúkum og borðbúnaði í Samlaginu,
iisthúsi, þriðjudaginn 17. október.
Dúkamir em allir úr sömu uppistöð-
j anni sem er grænt og blátt bómullín.
! Hver dúkur er einstakur, þar sem
j ívaf í munstri er mismunandi.
j Þar er meðal annars handspunnið
í ullarband og rúghálmur.
Ullin er lituð með hinum ýmsu lit-
um áður en hún er spunnin, þessi ull
er lituð og kembd í Þingborg, en
hálmurinn kemur frá akri í Eyjar-
HULDA Björk Garðarsdóttir sópr-
ansöngkona og Kristina Wahlin
messósópransöngkona halda tón-
leika við undirleik Beth Elin
Byberg í Norræna húsinu annað
kvöld, mánudag, kl. 20. Yfirskrift
stef á milli verka, en hámarkinu er
svo sannarlega náð með verkinu
Sjónarrönd. Þetta verk er fjórsam-
sett og myndar eins konar miðju í
heildarframsetningu sýningarinnar
með þverskurði af hringiðu blá- og
grænleitra lita uns komið er að hvít-
um kjama, ljósi sem varpar birtu
sinni til baka út í hringiðuna og heild-
arsamsetningu verkanna í sýningar-
rýminu. Helga kýs að lýsa framsetn-
ingu þessara verka sem leit, leit að
perlunni, ljósinu eða hverju því tákni
sem menn geyma í huga sér yfir lok
leitar sinnar, uppfyllta þrá eða unn-
inn áfanga. Allir eru að leita einhvers
með sínum hætti, á ólíkum vettvangi
og með ólíkar hugmyndir að forsend-
um og markmiði, en eftir stendur að
menn eiga einmitt þetta ferli leitar-
innar sameiginlegt.
Leit að perlunni
Hún telur andrúmsloftið og um-
hverfið á Grikklandi vissulega hafa
mótað leit sína, og ber allt í senn litar-
valið, fonn og táknnotkun í verkunum
þess merki. A hinn bóginn telur hún
leit sína hafa getað farið fram í allt
annars konar umhverfi og þá ekki síð-
ur borið árangur. Arangurinn hefði
aftur á móti litið allt öðruvísi út að for-
minu til, en inntakið verið það sama.
Meðhöndlun hvíta litarins staðfestir
þessa sannfæringu Helgu. Hann rís
fjarðarsveit. Gegnum tíðina hefur
hálmurinn verið notaður í ýmiss kon-
ar nytjamuni meðal annars sem ívaf í
vefnað. Nú er hægt að nálgast þetta
hráefni hér, enda ræktað korn víða í
Eyjafirðinum.
Borðbúnaðurinn er renndur úr
steinleir og brenndur í rafmagnsofni
við 1280°. Unik kaffisett íýrir 6 og
nokkrar mjúkar könnur til ýmissa
nota.
Samlagið listhús er opið alla daga
kl. 14-18 nema mánudaga.
tónleikanna er Norðurljós.
Á efnisskrá eru lög eftir norræn
tónskáld, svo sem Grieg, Alnæs,
Stenhammer, Rangström, Nyström,
Iljálmar H. Ragnarsson, Sigvalda
Kaldalóns og Jón Þórarinsson.
úr sæ eða af jörðu án nokkurra kenni-
leita og stafar frá sér styrkri og í
sömu andrá viðkvæmnislegri bh-tu.
Sýningin „Rís úr sæ“ hefur yfir sér
blæ hugleiðslu, innhverfrar íhugunar
sem á sér stað í áleitnu umhverfi lita
og forma. Umhverfi listamannsins
setur svip sinn á hugann og fer leitin
að Ijósinu óhjákvæmilega fram í
ákveðnu landslagi, þótt skýr aðgrein-
ing myndist hjá Helgu þegar lita-
dýrðinni sleppir og hvíti liturinn tek-
ur við í óræðu rými, sem getur verið
alls staðar og hvergi að finna. Á gang-
inum neðan við sýningarsalinn blasa
við önnur tilbrigði við þessa hug-
mynd. Þar gefur t.d. að líta verkið
Jörð sem Helga vann í Hveragerði,
og markast hreyfingin í þvi af annars
konar umhverfi sem brýst fram í mun
dekkri litum og hreyftngu íslenskra
hvera. Hveragerðisbær hefur veitt
listamönnum hlýlegt og gott aðsetur
til að iðka list sína og hefur Helga not-
ið góðs af því. Þessi sýning gefur ann-
ars tilefni til að velta fyrir sér tengsl-
um umhverfis og hugleiðslu í
myndlist, en framlag Helgu veitir at-
hyglisverða innsýn í slíkar hugleið-
ingar.
Ein saga sögð í hljóðrænum
loftmyndum
Gréta Mjöll Bjamadóttir státar af
einu umfangsmiklu verki í sýningar-
gryfju ASI, sem ber heitið Grímsnes
og Laugardalur, ljósmyndagrafík og
tölva. „Eg er alltaf að segja sögur,“
segh- listakonan hugsi á svip þegar ég
geng á hana um hinstu rök listar
hennar. Þegar ég feta mig ofan í sýn-
ingargryfjuna blasa við margir litlir
kassar, og ofan á hverjum og einum
er að finna loftmyndir af Grímsnesi
og Laugardal. Það vai- reyndar ekki
laust við að myndirnar kæmu mér
fyrir sjónir sem gömul landakort,
jafnvel fjársjóðskort úr ævintýrum.
Þegar ég innti hana eftir tækninni á
bak við þetta kvaðst hún hafa kosið að
hafa áferðina mjúka og í því skyni var
sleppt að nota sýrur við frágang loft-
myndanna og þær unnar á umhverf-
isvænan máta. Arangurinn undir-
strikar þjóðsagnakennt andrúms-
loftið sem skapast þegar ýtt er á
takka við loftmyndirnar og raddir
hefja upp raust sína og taka að segja
sögur.
Gréta Mjöll fór sjálf á stúfana,
bankaði upp á og bað fólk frá þessu
svæði sem loftmyndirnar taka til að
segja sér sögu sem það tengdi staðn-
um sérstaklega. Sögumar fara eftir
l
ÍSLENSKA ÓPERAN
Stúlkan í vitanum kl. 14.00
íslenska óperan frumsýnir í sam-
starfi við Tónmenntaskóla Reykjavík-
ur nýja óperu fýrir börn byggða áæv-
intýri Jónasar Hallgrímssonar.
Sögusviðið færir Böövar Guðmunds-
son til samtímans en þungamiðja
verksins erhin eilífa barátta góðs og
ills. Tónlistin er eftir Þorkel Sigur-
björnsson sem jafnframt stjórnar kór
og hljómsveit sem skipuð er nem-
endum og kennurum Tónmennta-
skólans. Leikstjóri er Hlín Agnars-
dóttir.
www.reykjavik2000.is
wap.olis.is
LISTASAFN REYKJAVÍKUR - HAFNAR-
HÚSIÐ
CAFÉ9
12-12.30: Naked, dansdagskrá þar
sem dansarar leitast við að finna
upphaf hreyfingarinnar í tilfinningu
dansins. Flytjendur: Jóhann Freyr
Björgvinsson, Sveinbjörg Þórhalls-
vali fólksins og eru hvort sem er af
persónulegu bergi brotnar eða fengn-
ar annarstaðar frá, m.a. úr Land-
námu og Islendingasögunum. Ferðin
hefst við Þingvallavatn, liggur niður
hjá Sogsvirkjunum, framhjá Búrfelli,
Hlíðarenda, Minni-Borg, Svínavatni,
Bjamastöðum, þá til Sels og Haga,
upp Laugardalinn, til Apavatns og
Austureyjar, og endar uppi á
Lyngdalsheiði. Viðtakandi vokir yftr
þessari leið í sýningarrýminu, kveikir
á takka við hvem kassa, sem aftur
samsvarar hverju svæði og umsvifa-
laust brestur á rödd sem tekur til við
að segja sögu sína. Sífellt fleiri raddir
bætast í hópinn eftir því sem líður á
ferð viðtakanda og þegar á leiðarenda
er komið greinir hann vart orðaskil,
svo margar era raddimar orðnar,
hver frá sínu svæði.
Slungin hughrif
Hughrifin samfylgjandi þessu ferli
era nokkuð slungin. Fyrst í stað
gengur viðtakandi um líkt og væri
hann smáguð. Hann býr yfir mikilli
yfirsýn og í hlustum hans ómar saga
manneskju sem býr einhverstaðar
langt, langt niðri á viðkomandi svæði.
dóttir og Kristján Eldjárn. Búninga-
hönnuður Hildur Hafstein.
12-14: Floating Discussion, Þing
fljótandi umræðu eftirÞórodd
Bjarnason. Fólki er boðið upp á að
skrá umræður sem það hefuráttí og
að lesa um umræður annarra.
14-16: IVCP Barnadagur. Börn á al-
drinum 6 til 10 ára munu í Reykjavík,
Bergen, Brussel, Helsinki og Prag
spila saman á mynd og hljóðgervla
með heimatilbúnum hljóðfærum.
16-24: Sólarlagsverk á heimasíðu.
Verk eftirPál Thyer þar sem áhorf-
endurgeta horft á sólarlagið allt frá
Helsinki til Washington DC í sam-
felldri dagskrá á wimv.cafe9.net.
Mánudagur
16. október
LISTASAFN REYKJAVfKUR-
HAFNARHÚSIÐ
CAFÉ9
16-18: Gestgjafar cafe9.net kynna
verkefni og hjálpa gestum við að
setja inn efni.
Eftir því sem fleiri raddir bætast í
hópinn áttar viðtakandi sig á blekk-
ingunni. Hann hefur í raun enga yfir-
sýn, heldur einungis eina og eina sögu
thtekinna einstaklinga sem búa á
vissum stöðum í landslaginu. Gréta
Mjöll vill gjarnan tengja listaverk sitt
einsögurannsóknum, og skyldi engan
mann undra þegar tekið er mið af
þessari kröftugu framsetningu á mik-
ilvægi þess að hlusta á eina sögu í
einu og átta sig á takmörkum yfir-
sýnarinnar. Framsetningin verður
auk þess nokkuð skondin þegar
kveikt hefur verið á öllum röddunum
og yfirvegað andrúmsloft loftmynd-
anna verður fuglabjargsóminum að
bráð. Grétu Mjöll tekst að segja sögu
af mikilvægi hverrar einstakrar sögu.
Með verki sínu minnir Gréta Mjöll
á óhjákvæmilega hlutdeild tækninnar
í sérhveni framsetningu á sögunni.
Enginn fær að heyra söguna nema
hann „kveiki á“, setji söguna af stað
fyrir milligöngu tækninnar. Lands-
lagið, eða umhverfi sagnanna, er auk
þess hægt að færa á milli staða.
Grímsnes og Laugardalur era í sýn-
ingarsal ASl á Freyjugötu í Reykja-
vík, og væri svosem hægt að færa
hvert á land sem er. Sagan og um-
hverfi hennar, framsetningin og stað-
setning hennar era tengd órjúfanleg-
um böndum og margslungnum í
þessu listaverki. Gréta Mjöll skil-
greinir form listaverksins sem nokk-
urs konar sambland af þrívíddarverki
og gjömingi. Hún er því fólki ákaf-
lega þakklát sem tók henni opnum
örmum og taldi ekkert því til fyrir-
stöðu að ljá verkinu rödd sína. Hver
og einn segir sína sögu sem samhengi
Grétu Mjallar síðan endurskapar í
formi vangaveltna um tengsl söguvit-
undarinnar við kringumstæður nú-
tímamanna.
Keramik-
sýning - ís
og hraun
SVETLANA Matusa opnar
laugardaginn 14. október sýn-
ingu á keramikskúlptúrum hjá
Ófeigi, Skólavörðustíg 5.
Svetlana er fædd í Júgóslavíu
1959 og útskrifaðist frá Nytja-
listaháskólanum í Belgrad. Síð-
an 1986 hefur hún tekið þátt í
100 sýningum og haldið 12
einkasýningar. Sýningin verður
opnuð kl. 16 og lýkur 1. nóv.
Opið er á verslunartíma.
Dúkar og borðbúnaður
í Samlaginu listhúsi
Morgunblaðið/Jim Smart
Kristina Wahlin og Hulda Björk Garöarsdóttir söngkonur.
Norðurljós í
Norræna húsinu
%SM-2000
Sunnudagur 15. október