Morgunblaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR15. OKTÓBER 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Gróa Jakobína
Jakobsdóttir var
fædd í Snotrunesi á
Borgarfirði eystra
24. nóvember 1913.
Hún lést á Dvalar-
heimilinu Ljósheim-
um, Selfossi 9. októ-
ber siðastliðinn.
Hún var dóttir
hjónanna Þuríðar
Björnsdóttur, f. 21.
september 1888, d.
31. október 1971,
frá Snotrunesi á
Borgarfirði eystri
og Jakobs Sigurðs-
sonar, f. 15. nóvember 1883, d.
15. mars 1952, frá Unaósi í
Hjaltastaðaþinghá.
Fyrri maður Gróu
var Jón Erlingsson, f.
25. aprfl 1908, d. 29.
júni 1941, hann fórst
með M.S. Heklu.
Börn þeirra eru Giss-
ur P.Æ. Jónsson, f.
26. septembcr 1931;
Erlingur K.Æ. Jóns-
son, f. 20. október
1932, k.h. Sigríður D.
Ólafsdóttir; Sigur-
björn Æ. Jónsson, f.
6 ágúst 1934, k.h.
Erna V. Ingólfsdótt-
ir; Anna Esther Æ.
Jónsdóttir, f. 25.
ágúst 1936, m.h. Birgir Indriða-
son.
Seinni maður Gróu var Steinn
Einarsson, f. 11. apríl 1914, d.
24. desember 1986. Börn þeirra
eru Halldóra V.K.Æ. Steinsdótt-
ir, f. 6. mars 1939, m.h. Óli Karló
Ólsen; Skúli Steinsson, f. 7. des-
ember 1941, k.h. Svanhildur
Magnúsdóttir; Ingibjörg Æ.
Steinsdóttir, f. 2. apríl 1953, ra.h.
Þrúðmar S. Þrúðmarsson. Gróa
og Steinn tóku að sér fjögur fóst-
urbörn, þeirra fyrst er Maria J.
Steinsdóttir, f. 17. júlí 1944, m.h.
Guðmann Guðmundsson, hún var
ættleidd; Jón B. Sveinsson, f. 12.
april 1945, k.h. Anna H. Reynis-
dóttir; Matthias Bergsson, f. 2.
ágúst 1949; Gróa S.Æ. Sigur-
björnsdóttir, f. 7. janúar 1955.
Gróa og Steinn bjuggu f
Vatnagarði á Eyrarbakka fram
til ársins 1979 en þá fluttu þau í
Hveragerði.
titför Gróu fer fram frá
Fossvogskirkju mánudaginn 16.
október og hefst athöfnin klukk-
an 13.30.
GRÓA JAKOBÍNA
JAKOBSDÓTTIR
Elsku mamma.
Égflytþér, móðir
þakkirþúsundfaldar,
og þjóðin öll má heyra kvæðið mitt
Er Islands mestu mæður
verða taldar,
þá mun það hljóma fagurt, nafnið þitt
Blessuð sé öll þín barátta ogvinna.
Blessað sé hús þitt, garður
feðra minna,
sem geymir lengi gömul spor.
Haf hjartans þakkir, blessun
bama þinna.
Og bráðum kemur eilíft vor.
(Davið Stef.)
Hinn 24. nóvember 1913 fæddist
stúlkubarn á bænum Snotrunesi á
Borgarfirði eystra og þá grunaði
trúlega engan hvað þetta barn ætti
eftir að marka djúp spor í átt til
mannlífs okkar, ekki síst hér við
suðurströndina en þar stendur þorp
okkar, Eyrarbakki. Þetta var móðir
okkar systkina bæði hálf-, al- og
'Ckki síst uppeldissystkina og ætíð
öll fjölskyldan kennd við Vatnagarð.
Húsakostur var þröngur þar sem
við systkinin vorum sjö en ekki hafði
það mikið að segja, nóg var af
kjarki, sterkri stefnu og vilja
mömmu og pabba enda ávallt nóg að
bíta og brenna, fullar tunnur af salt-
kjöti, súrmat og öðru góðgæti sem
allt var heimafengið eða komið með
af sjónum sem bræður okkar pöss-
uðu vel, ekki bara fiskur, líka fugl
sem kom í net eða hnísa sem flestir
hentu, allt matbjó mamma af stakri
snilld. Þau mamma og pabbi voru
sterkir persónuleikar og ótrúlegt
sem þau gátu, enda með stærstu
hjörtu sem hægt er að hugsa sér.
>Það kom í ljós að þau létuekki á sig
fá lítið húsnæði því plássið var nýtt í
litla húsinu bara upp að lofti í sam-
andregnum kojum þó svo að tvisvar
byggðu þau við Vatnagarð. Lengi
vorum við bara sex systkinin svo
gerðist það þegar mamma er ful-
lorðin mjög að hún fer að fitna, að
manni fannst varla eðlileg en það
var eins með það sem annað hjá
henni hún eignaðist undir vor
stúlkubam, augastein okkar hana
Ingibjörgu en þá vorum við orðin
sjö.
Áður höfðu þau tekið að sér og
ættleitt hana Maríu en kvöldið sem
þau sóttu hana þá var svipurinn
sterkur en þá þurfti mamma á sterk-
um manni að halda og ákveðnum,
sem fáir vildu standa á móti ef á
þurfti að halda enda var gustur á
þeim þegar þau fóru en blíðan mikil
þegar þau komu með þessa litlu
elsku sem aldrei var til umræðu að
færi frá okkur aftur þótt reynt væri.
Varð hún dásamlegur einstaklingur
svo bar af að öðrum ólöstuðum, sem
kom í ljós í miklu veikindastríði
mömmu þar sem María var slíkur
stólpi að aðdáun vakti. Þökkum við
henni, þessari elsku, öll fyrir. Bússí
eins og við köllum hana sagði það
var ekki mikið, þau mamma og
iiabbi björguðu lífi mínu, ég vil
þakka þeim fyrir h'fgjöfina og ég veit
satt að segja ekki hvar ég hefði lent
annars. Þarna hefði mátt halda að
toppnum væri náð, við orðin átta,
nei, nei, fleiri voru í vanda, og enn
hægt að bæta við. Um svipað leyti
og dökka, fallega stelpan fæddist,
augasteinninn, þá lögðu þau af stað í
ferð og seinni part komu þau til baka
og út úr bílnum steig mamma með
lítinn hnoðra, sem var upp á klædd-
ur í bleikum íotum. Frá Vatnagarði
fór hún ekki fyrr en hún varð sjálfri
sér nóg en þetta var hún Gógó bróð-
urdóttir okkar, þakka ykkur
mamma og pabbi fyrir þessar við-
bótarsystur. Flestum fyndist toppn-
um nú náð í þessu litla húsi en ekki
var það nú því fleiri reyndust í vanda
og ekki höfðu heldur hin sláandi
stóru hjörtu mömmu og pabba
minnkað, því síður kjarkurinn sem
flóði alls staðar út fyrir. Þá kom
ógæfumaður með son sinn hann
Matta og spurði hvort hann mætti
vera einhvem tíma, og já það var í
lagi, enn var pláss í Vatnagarði og
ekki löngu seinna kom hér í þorpið
kona með son sinn, Nonna, sem var
vægast sagt fyrirferðarmikill og
mikill einfari þótt smár og grannur
væri og uppátækin ótrúleg. Jú, hann
skal ekki fara í skítinn, þessi pjakk-
urinn, í Vatnagarði - fór hann svo og
launaði eldi sitt með mikilli prýði,
t.d. tók hann við í veikindum pabba,
sá um skepnur og flest sem að heim-
ili laut þegar aðrir vom farnir á
vinnumarkaðinn, hann var vandað-
ur, nákvæmur og má ekkert aumt
sjá. Nonni sagði; „Mamma og pabbi
björguðu mér.“ Hann hefur unnið
nánast alla sína starfstíð við fangelsi
ríkisins. Nonni sagðist eins hafa get-
að lent fyrir innan rimlana eins og
utan. Nonni þakkar mömmu og
pabba fyrir sig. Já, þarna emm við
systkinin orðin 11 ágætlega til
manns komin frá þeim mömmu og
pabba.
Öll systkinin áttu það sameigin-
legt þótt kannski óskyld væra að
vera stefnuföst, dugleg, fylgja skoð-
unum sínum standa og falla með
þeim, horfa á móti brimi, sjóunum
og blikna ekki enda vön briminu við
bæjardyrnar en það kom í ljós að
svona ólu þau okkur upp. Styrka
stoð höfðu mamma og pabbi við upp-
eldi hópsins og væri synd að þakka
honum Pella ekki fyrir hans hjálp,
hann gekk í öll störf hvort sem var
móðir, faðir, bóndinn, kokkurinn oft
hlífði hann mömmu og pabba við
inni- og útiverkum t.d. var máltækið
hjá honum: „Étiði nú, nú fáið þið
nóg,“ þegar hann bar á borð góðan
mat ekki síst áður en við fóram í
skólann, hafragrautinn og slátrið.
Nú er komið að því að skilja á milli
og ég tek fram að hann pabbi stóð
sem klettur við hlið mömmu í því
sem á eftir skal talið upp, og legg því
hans hlut til hliðar. En sporin sem
hún skildi eftir rifja ég upp. Það sem
mamma ákvað að gera gerði hún
með slíkri einurð að það gekk, en
fyrst ber að nefna áhuga hennar á
slysavömum sem í raun var hennar
áhugamál svo lengi sem hún hafði
fulla rænu, hún var formaður slysa-
vamafélagsins hér á Eyrarbakka í
18 ár og stofnaði björgunarsveit sem
enn starfar hér og satt að segja dá-
semd að vera svo langan tíma undir
hennar stjórn þar, finna áhugann,
smitið írá henni og vaða áfram í leit-
um og ef við efuðumst þá kom:
„Hvað er þetta, látið mann ekki
heyra þetta, farið bara af stað,“ sem
var gert. Hún sat í stjórn Slysa-
vamafélag íslands um árabil enda
veggir í þeim herbúðum skrýddir
með myndum af henni.
Svo kom að því að kirkjugarður-
inn þótti dimmur yfir að líta og þá
var settur kraftur í það, á endanum
varð frumkvæði hennar að veru-
leika og bar þann árangur að á
skömmum tíma vora ljósin orðin
mörg, oft voru það síðustu verk
þeirra á aðfangadag að ganga frá
þessu, ekki má gleyma leiði óþekkta
sjómannsins sem hún ræktaði vel.
Líknarhjálp hennar var einstök,
hún lét sér hana alls staðar við
koma, skreytti kistur fyrir fólk og
ekki var þar gróðasjónarmið sem
réð heldur kærleikur. Minnast má
fjáröflunar hennar við þessi mál öll,
saumaði tugi grímubúninga, hélt
böll og bara hvað lagði hún ekki á
sig til eflingar hugsjón sinni. Ekki
má hjá líða að minnast á það list-
fengi sem hún mamma hafði í putt-
unum en hún skar út hrein listaverk
úr tré, líka úr steinefni sem hún svo
skreytti sinn alúðlega garð í Vatna-
garði sem ávallt var eftirtektar-
verður. Hún átti mikið steinasafn
en steinana hafði hún mest dálæti á
að tína á sínum fæðingarstað eða á
Borgarfirði eystri, en ekki mátti
taka feil á Borgarfjörðum svo eystri
varð að fylgja. Haft var á orði að
hún sæi út steininn og bryti hann í
sundur en þá kom í ljós allavega út-
lit sem mann óraði ekki fyrir. Þetta
mikla listfengi erfðist frá mömmu
því tveir bræðranna eru
uppfinningamenn og annar þeirra
þúsund þjala smiður, sá þriðji vann
það sem honum datt í hug úr leir ás-
amt því að stunda málaralist, að
teikna fólk sem reyndar allir þrír
gátu. Mamma vann mikið úr leir,
kenndi það ásamt annarri list.
Mamma sat oft við saumavél sína
og saumaði alklæðnað á okkur, t.d.
fóru þau pabbi með okkur að
Hreðavatni en þar var hátíð, hún
settist við saumaði á okkur bræður
upp úr gömlu, falleg föt, öll eins,
gráar buxur og ljósar skyrtur.
Þessa ferð fóru þau á gamla X-66
með boddíið aftan á eins og svo oft
áður. Ekki má gleyma hinum fræga
H-degi sem hún lagði metnað sinn í
vegna slysahættu sem hún taldi
skapast, en tekið skal fram að
mamma hafði ekki bílpróf til ful-
lorðins ára en viti menn, hún pant-
aði sér tíma, tók próf með stæl auð-
vitað, en ekki var nú laust við að
einhverjir hefðu áhyggjur af þessu
uppátæki hennar en reyndist hún
ágætasti bílstjóri. Hún mamma var
alger bindindismanneskja til ævi-
loka, sem reyndar flestar systurnar
eru líka, en ekki er ég frá að hún
hafi nokkuð haft áhyggjur af sonum
sínum og stundum þeim gamla líka.
Ekki sparaði hún ræðusnilld sína
þá og ekki var risið hátt á körlunum
þar sem í því eins og öðru hafði hún
rétt fyrir sér og fylgdi fast eftir
enda málstaður þeirra ekki góður.
Pabbi okkar fór til fjalls í mörg ár
og þá auðvitað útbjó hún nesti hans
af kostgæfni nema eitt sem hann
fór mjög dult með og fór kannski
smá á skjön við skoðanir hennar og
langar mig að nefna smádæmi. Þeir
félagar, pabbi og Óli á Sæfelli, sem
er látinn, blessuð sé minning hans,
þeir vora að undirbúa fjallferð og
grunur lék á að of mikið væri af
fljótandi sem þeir félagar væru
með en ekki varð við ráðið en svo
fór að töskuhestur þeirra fældist,
sleit af sér í gili á Gnjúpverjaafrétt
sem nú nefnist „koníaksgil". Þeir
urðu að éta sinn mat út langa fjall-
ferð mengaðan af koníaki. Þegar sú
gamla frétti þetta brosti hún og
sagði: „Mér datt þetta í hug.“ Og til
margra ára mætti mamma alltaf
með kjötsúpu handa öllum fjall-
mönnunum í Skeiðaréttir, hún var
ótrúleg. Ég vil aðeins minnast á að
mamm var ætíð jafnaðarmann-
eskja, trú þeirri skoðun sinni og dái
ég hana líka fyrir það, þótt við vær-
um kannski ekki sammála þar en
aldrei kom fyrir að hún reyndi að
hafa áhrif á skoðanir mínar pers-
ónulega í því en ég var kannski sá
eini óþægi í því. Það er ótrúlegt að
nær alla ævi sína hefur mamma
verið mikill sjúklingur, oft stóð
okkur ekki á sama, stundum héld-
um við að hún mamma væri að
deyja en hún lifði þann gamla sem
lést á aðfangadag 1986 eftir að hafa
átt mjög ánægjulegt kvöld. Ekki
nóg með það, eftir langa legu og
dapurlega kom í Ijós að hjartað
góða og stóra var svo sterkt að við
héldum bara, elsku mamma, að þú
gætir kannski ekki dáið, stæðir
kannski upp einn daginn þar sem
þú varst svo oft búin að brjóta lög-
málið að við töldum um dauðann.
Við þökkum forsjóninni fyrir að
hafa fengið að vera með þér síðasta
kvöldið en hvíldin og friðurinn kom
aðfaranótt mánudagsins sl. kl. 4.50.
Við vonum svo, elsku mamma mín,
að þú hittir pabba fljótt, þið haldið
áfram að byggja upp fólk og slysa-
vamir. Við þökkum þér, góður Guð,
að hafa hlotið umönnun og vera fædd
af þessari ótrúlegu manneskju og
biðjum þig að hún fái að hvíla í friði.
Elsku mamma, við kveðjum þig með
söknuði og full af minningum. Og
það á nú vel við, elsku mamma mín,
að kistan þín skuli skreytt af henni
Svönu sonardóttur þinni en það vit-
um við að þér mun vel líka.
F.H. systkinanna,
Skúli Ævarr Steinsson.
Hún bar þig í heiminn og hélt þér að sér.
Hún heitast þig elskaði og fyrirgaf þér.
Hún ætíð er skjól þitt, þinn skjöldur og hE
Hún er íslenska konan sem ól þig og þér
helgaði sitt líf
Með landnemum sigldi’ hún um svarrandi
haf.
Hún sefaði harma. Hún vakti, er hún svaf.
Hún þerraði tárin. Hún þerraði blóð.
Hún var íslenska konan, sem allt á að þakka
vorþjóð.
Ó! Hún var ambáttin hljóð.
Hún var ástkonan rjóð.
Hún var amma, svo fróð.
Ói- Athvarf umrenningsins,
Inntakhjálpræðisins,
Líknfrákynitilkyns.
Hún þraukaði hallæri, hungur og fár.
Hún hjúkraði og stritaði gleðisnauð ár.
Hún enn í dag fóma sér endalaust má.
Hún er íslenska konan, sem gefur þér allt,
sem hún á.
Ó, Hún er brúður, sem skín!
Húnerbamsmóðirþín.
Hún er björt sólarsýn!
Ó, Hún er ást, hrein og tær!
Húneralvaldikær,
Eins og Guðsmóðir skær!
Og loks, þegar móðirin lögð er i mold,
Þá lýtur þú höfði, og tár falla á fold.
Þú veist, hver var skjól þitt, þinn skjöldur
og hlíf.
Það var íslenska konan, sem ól þig og gaf
þérsittlíf.
En sólin, hún hnígur, - og sólin, hún rís, -
Og sjá: Þér við hlið er þín hamingjudís,
Sem ætíð er skjól þitt, þinn skjöldur og hlíf.
Það er íslenska konan, - tákn trúar og
vonar,-
Sem ann þér og þér helgar sitt líf.
(ðmar Ragnarsson.)
Elsku mamma, mig langar að
kveðja þig með þessu ljóði
og þakka þér fyrir að fá að vera
hjá þér, okkar skemmtilegu stundir,
ferðalög austur og út um allt. Og allt
sem þú fræddir mig og mín börn um,
og þá sérstaklega allt sem þú sagðir
mér frá fyrir austan sem er mér
ómetanlegt því þar finn ég ræturn-
ar.
Megir þú hvíla í friði og ró.
Gróa (Gógó).
Elsku amma mín.
Nú ert þú loksins komin til hans
afa sem þú saknaðir svo mikið, og
þér líður aftur vel.
Það er frá svo mörgu að segja að
ég veit ekki hvar ég á að byrja.
Þú varst alltaf svo góð og yndis-
leg. Á hverjum morgni fór ég til þín
og við gerðum svo margt skemmti-
legt saman. Þú kenndir mér svo
margt, og varst öllum alltaf svo góð
og blíð. Þú varst mín besta vinkona
og finnst mér ég alltaf hafa þekkt
afa eins og þig. Þó svo að ég hafi að-
eins verið eins árs þegar hann dó,
því að við töluðum svo mikið um
hann saman. Það er svo erfitt að
þurfa að kveðja þig elsku amma mín
en þú munt alltaf eiga vissan stað í
hjartanu mínu og ég á aldrei eftir að
gleyma öllum yndislegu stundnum
okkar sém við áttum saman ég og þú
. Ég held í þá trú að þér líði vel, og
vakir yfir mér, passir mig og hjálpir
mér í gegnum lífið.
Elsku amma mín mig langar að
kveðja þig með þessu litla versi.
Nú leggégaugunaftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mérverivömínótt.
Æ,virst mig að þér taka,
méryfirláttuvaka
Þinn engil,svo ég sofi rótt.
(Þýð. S. Egilsson.)
Ástar- og saknaðarkveðja.
Þín dótturdóttir,
Hólmfríður Bryndís.
Elsku amma mín.
Mig langar að minnast þín í
nokkrum orðum. Hugurinn reikar
til æskuáranna í Vatnagarði, og er
þessi tími Ijóslifandi í minningunni.
Þetta vora yndisleg ár. Alla skólafrí-
daga fór ég með rútunni austur til
ömmu og afa. Þar var öllum tekið
með opnum örmum og var ávallt
fullt hús af ættingjum eða gestum.
Við krakkarnir undum okkur við
garðyrkju, í heyskap eða við að
hjálpa til á heimilinu. Verk okkar
stelpnanna vora ákveðin en það var
að þurrka af á laugardögum, leggja
á borð fyrir matinn og vaska upp
enda veitti ekki af, þar sem alltaf var
stöðugur gestagangur í Vatnagarði.
Þeir era ekki margir mennirnir
sem hafa alla þá kosti sem þú hafðir
til brunns að bera, amma mín. Þú
varst alltaf svo jákvæð og blíð, pínu-
lítið stríðin og með húmorinn í lagi.
Þú varst frábær listamaður í öllu
sem þú tókst þér fyrir hendur hvort
sem það var handavinna, leirlist,
matseld eða garðyrkja. En fyrst og
fremst varst þú besta mamma og
amma sem nokkur gat hugsað sér að
eiga, og það áttu þig margir að. Það
vora ekki bara við í fjölskyldunni
sem nutum umhyggju þinnar, held-
ur varst þú alltaf boðin og búin að
hjálpa öðram.
Elsku amma, ég vil þakka þér fyr-
ir allt sem þú gafst mér og það sem
þú kenndir mér. Minningu þína mun
ég alltaf geyma í hjarta mínu.
Svanhildur Erlingsdóttir.
Þær era ófáar minningarnar sem
koma uppí hugann þegar maður
hugsar til baka. Vatnagarður með
allt sitt blómahaf og svo síðar sælu-
reiturinn hjá afa og ömmu í Hvera-
gerði. Þó maður hafi ekki verið hár í
loftinu, þá eru margar minningar úr
Vatnagarði og era þær sveipaðar
miklum ævintýraljóma. Hestarnir,
garðurinn og allt þetta fólk sem var
reglulega í heimsókn, enda alltaf all-
ir velkomnir á þetta stóra heimili.
Minningarnar eru þó öllu fleiri eftir
að afi og amma fluttu til Hveragerð-
is. Amma var um leið búin að skipu-
leggja miklar garðframkvæmdir,
eins og henni einni var lagið. Þennan
sælureit kallaði hún strax ástar-
hreiðrið.
Það er varla hægt að tala um að
þetta hafi verið eins og annað heim-
ili manns í þá daga, því hjá þeim
gömlu hjónunum var allt sem maður
gat óskað sér. Hestarnir spiluðu þar
stóran þátt, og var miklum tíma eytt