Morgunblaðið - 12.12.2000, Blaðsíða 68

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 2000
UMRÆÐAN
Samræmd
Yefmæling
HALDINN var
fundur um vefmæl-
ingar hjá Verslunar-
ráði íslands ö. des-
ember sl. A fundinn
mættu allir helstu
forkólfarnir á íslenska
netmarkaðnum, alls
V 19 manns, þ.m.t. for-
svarsmenn stærstu
netmiðla landsins.
Fyrir fundinum lá að
svara þeirri spurn-
ingu hvort vilji væri
fyrir því að koma á
samræmdri vefmæl-
ingu á Islandi.
Skemmst er frá því að
segja, að mikill áhugi
virtist fyrir því hjá fundarmönnum
að komið yrði á samræmdri vef-
mælingu. Vefmæling með sam-
ræmdu sniði felst í því, að mæla
netumferðina á mörgum heimasíð-
um með samræmdum hætti. Þetta
er nýtt fyrirbrigði og til komið
vegna lítils samræmis í birtum töl-
um um netnotkun. Stundum er
sagt að erfitt sé að fínna sannleik-
ann, og alveg sérstaklega á Netinu.
Þörfin fyrir réttar og auðskiljan-
legar upplýsingar um heimsóknir
inn á heimasíður er því augljós og
raunveruleg.
Þriðjudaginn 5. desember birtist
í Morgunblaðinu auglýsing um net-
notkun landsmanna byggð á fjöl-
miðlakönnun Gallup. Samkvæmt
auglýsingunni heimsóttu að með-
altali tveir einstaklingar netmið-
* ilinn mbl.is á einni viku. 1,7 heim-
sóttu visir.is, 1,3 leit.is, 0,7
heimsóttu strik.is, 0,4 torg.is og 0,2
einstaklingar heimsóttu ruv.is á
einni viku. Hvernig á maður nú að
skilja þessar tölur, er netnotkun
Islendinga virkilega ekki meiri en
tölurnar gefa til kynna? Margir
hafa sjálfsagt misskilið auglýs-
inguna. Allir vita að netnotkun ís-
lendinga er almenn og mikil, trú-
lega með því mesta sem gerist á
byggðu bóli ef tekið er mið af
fjölda nettenginga.
Til er tækni til þess
að mæla þessa notkun
nokkuð nákvæmlega.
Tækni þessi er tiltölu-
lega einföld og vel
þekkt, framkvæmdin
kann hins vegar að
vera flókin - sérstak-
lega ef mæla á marga
vefi með mörgum
tækjum. Samræmd
vefmæling byggist á
því, að mæla marga
vefi samtímis með
einu og sama tækinu á
sama hátt, og fá þann-
ig fram sambærilegar
tölur. Tæki þessi eru
yfirleitt nefnd einu nafni teljarar
og sú tegund sem um ræðir, vafra-
tengdir fagteljarar (e. browser
Netið
Til er tækni, segir Jens
P. Jensen, til þess að
mæla netnotkun nokkuð
nákvæmlega.
based procounters). Teljarar þessir
senda gögn í gagnagrunna, sem
síðan flokka og reikna út fjöldann
allan af upplýsingum um tegundir
og eðli heimsókna inn á heimasíð-
ur. Ef samræmd vefmæling kemst
á laggirnar, eins og að er stefnt,
þurfum við ekki að velkjast í vafa
um það hversu mikil netumferðin
er, því hana má einfaldlega mæla.
Modernus ehf. og Verslunarráð
Islands hafa með frumkvæði sínu
lagt sitt lóð á vogarskálarnar til
þess að koma megi á fót birtingu á
samræmdum tölum um netnotkun
Islendinga.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Modemus ehf. - teljari.is.
Jens P.
Jensen
G U C C I
Garðar Ólafsson
úrsmiður, Lækjartorgi
Húfurnar eru hlýjar og vandaðar.
Kuldahúfa úr
náttúrulegum efnum
er hlýleg jólagjöf!
Hattar og húfurfyrir bœði kyn. Slœður,
hanskar, pils, blússur, dag- og kvöld-
kjólar. Góð verð á gœðavöru!
Opið kl. 13 til 22 frá 15. Desember.
HATTABÚÐ
R E Y K J A VI K U R
Nokkuð sem aldrei
átti að gerast
NIJ Á jólaföstu hafa
tryggingafélögin og
fleiri aðilar staðið að
átaki til að draga úr og
helst að uppræta í eitt
skipti fyrir öll ölvunar-
akstur meðal lands-
manna. Það er ekki að
ástæðulausu sem þessi
árstími er valinn til
slíks átaks, enda hefur
ölvunarakstur verið
hlutfallslega hvað
mestur er nær dregur
jólum. Ölvunarakstur
vill oftar en ekki enda
með skelfilegum afleið-
ingum, bæði fyrir hinn
drukkna ökumann og
aðra sem hann hefur valdið tjóni.
Má þar nefna tjón á bílum og fleiru
en þó ekki síst slys á öðrum vegfar-
endum, oft svo alvarleg að bani
hlýst af eða fólk býr við alger ör-
kuml það sem eftir er.
Samkvæmt umferðarlögum ber
tryggingafélögunum að jafnaði að
greiða bætur til þeirra sem verða
fyrir tjóni af völdum vélknúinna
ökutækja. Þegar svo stendur á að
ölvaður ökumaður hefur valdið
tjóninu eiga félögin hins vegar end-
urkröfurétt á hendur honum. Tjón
sem þannig eru endurkrafin geta í
mörgum tilfellum numið hundruð
þúsunda króna og jafnvel milljón-
um í verstu tilvikum. Er þá ein-
ungis tekið til það beina tjón sem
tryggingafélögin hafa
orðið að greiða í bæt-
ur. Oftast er það að-
eins hluti þess heild-
artjóns sem hlýst
þegar slys verða sem
tjónvaldur er þannig
endurkrafinn um.
Gríðarlegum fjárhæð-
um er einnig varið af
sjúkrahúsum og raun-
ar heilbrigðiskerfinu
öllu, til að koma slös-
uðum einstaklingi til
heilsu á ný. Er þá
ótalinn sá mannauður
sem glatast samfélag-
inu þegar fólk slasast
eða lætur lífið í um-
ferðarslysum. Hjá Hagfræðistofn-
un Háskóla íslands hefur verið
reiknað út að tjón samfélagsins
vegna einstaklings, sem slasast
mjög alvarlega í umferðinni, geti
verið allt að 66 milljónir króna. Sú
upphæð getur ríflega tvöfaldast og
orðið hátt á annað hundrað milljón
króna þegar um banaslys er að
ræða.
Ölvunarakstur snýst ekki bara
um að vera gripinn og þurfa að
greiða nokkra fimmþúsundkalla í
sekt og missa ökuskírteini í ein-
hvern tíma. Það mikla tjón sem oft
vill íylgja slíkum akstri er hinn
grafalvarlegi hluti. Þótt ökumaður-
inn sé endurkrafinn um aðeins lít-
inn hluta þess tjóns sem hann veld-
Ölvunarakstur
Sektarkenndin fyrir að
hafa valdið sjálfum sér
og öðrum varanlegum
örkumlum, segir Ágúst
Ögmundsson, er svo
sérstakur kapítuli sem
aldrei fyrnist yfír.
ur getur það verið honum
fjárhagslega ofviða þannig að það
verði honum þungur baggi um
margra ára skeið. Ökumaðurinn
getur svo sjálfur lent í þeirri ógæfu
að slasast og eiga þá hvergi bóta-
rétt. Sektarkenndin fyrir að hafa
valdið sjálfum sér og öðrum var-
anlegum örkumlum er svo sérstak-
ur kapítuli sem aldrei fyrnist yfir
og verður þungbærari en ella fyrir
það eitt að hafa ekið fullur. Nokkuð
sem aldrei átti að hafa gerst, en
gleymdist eitt lítið augnablik þegar
spara átti einn leigubíl. Afdrifarík
„gleymska" sem koma má í veg fyr-
ir ef ökumenn temja sér þá gull-
vægu reglu „eftir einn ei aki neinn“.
Höfundur er aðstoðarforstjóri
Tryggingam iðs töðvarin imr hf.
Ágúst
Ogmundsson
Aðförin að rótum
Islandsklukkunnar
HÉR hefur orðið til
einskonar riddararegla,
sem á sér hvorki nafn né
póstfang. Þessi regla,
sem kalla mætti Kilj-
anómana, hefur valið
sjálfa sig til þess að
reisa Halldóri Kiijan
Laxness einskonar hug-
lægt musteri þar sem
hinir vígðu gæta logans
eins og Vestumeyjar í
Róm hinni fomu. Höfuð-
stöðvar reglunnar eru í
Heimspekideild Há-
skóla Islands, auk anga
sem ná út í bókaútgáf-
una og hugsanlega til
einstaklinga sem þókn-
ast vilja reglunni. Utangarðsmennn
skulu ekki dirfast að fjalla um Hall-
dór Laxness og verk hans. Og nú
skal vikið að Eiríki Jónssyni og riti
hans Rætur íslandsklukkunnar.
Margir hafa talið það verk til önd-
vegisrita, en fáir gert þá skoðun sína
opinbera. Hér verður reynt að gera
grein fyrir orsök þeirrar tregðu.
Blekið var varla þomað á síðum bók-
arinnar, þegar dragsúgur kaldur fór
að leika um stofur og ganga Háskól-
ans. Um bókina reis þagnarmúr,
þykkur og grár, en enginn, ekki einn
einasti, hafði djörfung til að lýsa því
yfir að þetta væri vond bók. Það mun
vera lögmál meðal barna: Ef ég loka
augunum, sé ég ekki ljóta karlinn og
þá hverfur hann. En Eiríkur hvarf
ekki. Menntunarstiginn er geir-
negldur þrep fyrir þrep. Fagidjótið
telur sig fullkomið og leyfir engin
frávik. Eiríkur hefur verið kaliaður
stærðfræðingur og samkvæmt geir-
neglingunni á slíkur maður ekki að
fjalla um bókmenntir. Þeir vom
margir sem í hjarta sínu dáðust að
þessu verki, en þögðu þegar á
reyndi, það er ömggara að styggja
ekki majestetin. Og þótt vindurinn,
ósýnilegur, blési í fangið lagði Eirík-
ur verk sitt fram til doktorsvarnar.
Dómnefnd var skipuð. Engu var lík-
ara en dómnefndarmennimir hefðu
beðið eftir því að fá í
hendur dómsvald yfir
þessu verki. Þeir hófu
ákafa lúsaleit, þeir sáu
ekki höfuðið sem lýsn-
ar áttu að hýsa. Það
væri hverjum manni
ofverk að tíunda allan
þann tittlingaskít og
hártoganir sem þeir
byggðu dóm sinn á.
Og svo bregður nefnd-
in sér í hlutverk bók-
menntagagnrýnenda,
sem stundum kalla
eftir einhveiju sem er
alls ekki að finna í
verkinu - „að sýna
listræn vinnubrögð
skáldsins" vilja þeir allt í einu undir
lokin. Geta þeir það? Getur nokkur
Dómur
Fróðleikur og skiln-
ingur, segir Kjartan
Guðjónsson, fara ekki
alltaf saman.
það? Ekkert bendir til að það hafi
nokkurn tíman verið markmið Ei-
ríks.
Þessi dómnefnd Heimspekideildar
hlaut verðskuldaða frægð. Hæsti-
réttur dæmdi einróma að í dómi
hennar fælist meiðyrði sem hann
dæmdi dauð og ómerk. (Sjá hæsta-
réttardóm nr. 99 /1984).
Lútersk kirkja veitir ekki synda-
aflausn. Guðfræðideild sem auðvitað
er á sömu braut og Heimspekideild
kom hér til bjargar. Guðfræðideildin
valdi einn af hinum þremur dæmdu
nefndarmönnum Heimspekideildar
til að meta gildi doktorsritgerðar í
guðfræði. Sá útvaldi settist með
miklum virðuleik í hið fræðilega
dómarasæti. Þannig hlutu hinir tveir
í raun einnig syndaaflausn hjá Guð-
fræðideild. „Yfir litlu varstu trúr, yf-
ir mikið mun ég setja þig“, segir í
helgri bók. Vera má að Heimspeki-
deild og Guðfræðideild hafi þannig
ætlað að gefa þessum trúu þjónum
sínum „lífsins kórónu“.
Það er deginum ljósara, að nefnd
þessi hefur talið verk Eiríks skáldinu
til hnjóðs. Fróðleikur og skilningur
fara ekki alltaf saman. Þarf að
spyrja, héldu dómnefndarmenn ekki
að Halldór hafi nælt sér í texta hér
og þar, en ekki sé við hæfi að tíunda
slíkt, þegar slíkur höfundur á í hlut.
Þegar Halldór Kiljan Laxness nýtir
litlausa frásögn af veislu 1 Jagara-
lundi, dagbækur Magnúsar Hjalta-
sonar eða þurr bréf og dóma og
sveigir efnið að verki sínu hefur hann
blásið í það lífsanda. Þegar efnið er
orðið hluti af listaverki hans er það
um leið eign hans og einskis annars.
Bendir ekki heift nefndarinnar útí
Rætur íslandsklukkunnar til þess að
þeir hafi ekki skilið neitt ?
Með verki sínu hefur Eiríkur bætt
alin við hæð skáldsins og var hún þó
ærin fyrir. Rætur íslandsklukkunn-
ar má kalla kennslubók fyrir unga
rithöfunda, hér sjáið þið, hvernig al-
vöru höfundur vinnur. Halldór sagði
eitt sinn að ungir rithöfundar gætu
ekki orðað hugsun sína og nenntu
ekki að vinna. Síðan hefur enn sigið á
ógæfuhliðina og það svo að nú skiptir
kunnátta í íslensku ekki máli lengur.
Hugmyndin skiptir máli og ef hún er
ekki tiltæk má alltaf halla sér að
aulafyndni, sem nú virðist vera orðin
lífstíll heillar þjóðar.
Hvernig má það vera að hæpinn
dómur dæmdra manna skuli ekki
hafa verið ógiltur? Hvar annars stað-
ar í hinum menntaða heimi gæti slíkt
átt sér stað?
Margnefndir dómnefndarmenn
geta trúlega huggað sig við, að höf-
undur þessa pistils kláraði ekki einu
sinni fíluna. Én hvernig var það ann-
ars í sögunni forðum, var það ekki
barn sem hrópaði: „Hann er ekki í
neinu“!
Höfundur er listmálari.