Morgunblaðið - 12.12.2000, Blaðsíða 73

MORGUNBLAÐIÐ
SKOÐUN
geta einnig orðið til þess að ýta þeim
svæðum, löndum eða hópum til hlið-
ar sem ekki geta nýtt sér nýja tækni
eða geta ekki skipulagt sig innan-
lands sem og í alþjóðlegri samvinnu
svo að þau geti nýtt sér breyting-
arnar.
Samstaða okkar má því ekki taka
endi við ytri mörk Evrópu. Við verð-
um að taka á okkur alþjóðlega
ábyrgð. Það er best að gera í gegn-
um sterka og samstæða Evrópu.
Svæðasamvinna er nauðsynleg
forsenda öflugra alþjóðasamstarfs.
Vera Noregs í svæðisbundnum evr-
ópskum samvinnusamtökum styrkir
möguleika okkar á að hafa áhrif á
mótun alþjóðaleikreglna. Evrópa,
með ESB í broddi fylkingar, er mik-
ilvægasti di’ifkrafturinn til að vinna
að betur skipulögðum heimi.
Við viðurkennum samtímis að
með því að standa utan ESB á Nor-
egur möguleika á því að taka upp
eigin frumkvæði í málum þar sem
ESB-ríkin eru bundin af sameigin-
legri afstöðu. Þetta getur í ein-
stökum tilfellum veitt okkur meiri
áhrif og meiri möguleika á að brúa
bil í alþjóða samningaviðræðum.
EES-samningurinn -
nýjar áskoranir
Tengsl Noregs við ESB stjórnast
fyrst og fremst af EES-samningn-
um en einnig öðrum samvinnufyr-
irkomulögum sem eru til viðbótar.
EES-samningurinn er góður eins
langt og hann nær en hann var gerð-
ur í upphafi síðasta áratugar. Samn-
ingurinn var svar við þeim áskor-
unum sem við stóðum frammi fyrir
vegna stofnunar innri markaðar
ESB. Frá þeim tíma hafa orðið
grundvallarbreytingar í Evrópu sem
einnig hafa haft áhrif á þróun ESB-
samvinnunnar á fjölda sviða.
í fyrsta lagi öryggis- og varnar-
málastefnan. Þróun æ nánari örygg-
issamvinnu ESB-ríkjanna styrkir
sameiginlegt öryggi okkar. Hér ber
Noregur einnig ábyrgð.
í öðru lagi með því að koma á evr-
ópska myntsamstarfinu og evrunni,
sem leiðir til mun nánari samein-
ingar á viðskiptasviðinu innan ESB
og gerir samræmdari efnahags-
stefnu óhjákvæmilega. Þar að auki
koma hin pólitísku skilaboð frá leið-
togafundinum í Lissabon í mars um
atvinnu, efnahagsvöxt og félagslega
samstöðu í hinu nýja upplýsinga-
samfélagi - Evrópu.
í þriðja lagi réttar- og lögreglu-
samstarfið, sem er næsta stóra sam-
einingarsviðið innan ESB. Noregur
verður eins háður því og flest önnur
Evrópuríki til að berjast m.a. gegn
alþjóðlegri glæpastarfsemi.
Ráðherraráðið og Evrópuráðið
hafa á sama tíma unnið að því að
breikka samvinnusviðin innan ESB.
Hin mikla pólitíska þýðing Evrópu-
ráðsins í ESB-samvinnunni felur í
sér að hlutverk og starf ráðherra-
ráðsins hefur styrkst gagnvart
framkvæmdastjórninni. Bæði frum-
kvæðið að stefnumótun og setningu
reglugerða á í vaxandi mæli upphaf
sitt í pólitískri samvinnu ríkisstjórna
ESB-ríkjanna. EES-samstarfið nær
aðeins að takmörkuðum hluta yfir
þessi nýju samráðsform.
Eftir því sem ESB mætir fleiri
áskorunum alþjóðavæðingar með
því að taka frumkvæðið, því oftar
munu Noregur og EFTA/EES
Rafsuðuvélar
Pinnasuðuvélar
Hagstætt verð
ÞÓR HF
Reyk)*vflc Armúla II . Sknl S8S-IB00
fttaaawli LAmbJldi* ■ «knl 481-1070
lenda í þeirri aðstöðu að vera ætlað
að láta reglugerðir taka gildi án þess
að hafa tekið þátt í því ferli innan
ESB sem leiddi til þeirra. Þetta
krefst þess í auknum mæli að Nor-
egur verður að tala máli sínu í höf-
uðborgum og gagnvart stofnunum
sambandsins.
Noregur hefur mikilvæga hluti
fram að færa í ESB-samstarfinu og
á mikilla hagsmuna að gæta. EES
nær aðeins til hluta þeirra og í æ
minni mæli hvað varðar samvinnu
ESB-ríkjanna í málum er skipta
Noreg miklu.
Nýjar viðskiptaáskoranir
EES-samningurinn tryggir
norsku atvinnulífi jafnan aðgang að
innri markaðnum í öllum aðalatrið-
um. Hins vegar breytast markaðirn-
ir í kjölfar nýrra þarfa og neyslu-
mynstra, breyttra ytri aðstæðna eða
vegna nýrrar tækni, rannsókna og
þróunar. Til að tryggja áframhald-
andi velferð og öryggi skiptir öllu
máli fyrir Noreg að mikilvægir hlut-
ar atvinnulífisins njóti stöðugra og
fyrirsjáanlegra ytri aðstæðna fyrir
útflutning og þátttöku í alþjóðavið-
skiptum. EES-samningurinn hefur
skipt sköpum til að tryggja þetta.
Þegar við metum EES sem tæki
til að gæta norskra hagsmuna ber
okkur einnig skylda til þess að horfa
fram á veg. Að mínu mati munum
við mæta miklum áskorunum á kom-
andi árum sem tengjast ytri aðstæð-
um er varða mikilvæga hluta norsks
viðskiptalífs, s.s. gas og fisk.
Það skiptir meginmáli fyiir Noreg
hvernig ramminn um eldsneytis-
þáttinn þróast og verður endurskoð-
aður á næstu árum, einkum gas-
markaðinn. Gas er nú um 20%
norsks eldsneytisútflutnings og er
búist við að það hlutfall aukist veru-
lega. Langstærstur hluti norsks ga-
sútflutnings er til ESB og landa sem
hafa sótt um aðild að ESB.
Tæknilegar og efnahagslegar að-
stæður takmarka möguleikana á út-
flutningi til markaða sem standa ut-
an hins stækkaða ESB. EES-samn-
ingurinn veitir hvorki Noregi né
öðrum EFTA-ríkjum sérstaka
möguleika þegar ESB-þjóðirnar
ræða nýja og breytta tillögu um
reglugerðir er varða eldsneytisþátt-
inn. Við verðum því að gæta norskra
hagsmuna með því að eiga viðræður
við ESB og ESB-löndin.
Hvað varðar fiskveiðar og sjáv-
arútvegsmál bendir ýmislegt til þess
að verðmæti norsks útflutnings auk-
ist frá 30 milljörðum norskra kr.
eins og nú er, upp í 100-150 millj-
arða á næstu 20 árum. Þar með mun
hann á afgerandi hátt koma í stað-
fyrirsjáanlegs samdráttar í olíuiðn-
aði og veita mikla mörguleika á vexti
og atvinnutækifærum í hinum
mörgu og smáu sveitarfélögum á
strönd Noregs.
Ég tel að núverandi markaðsað-
stæður til útflutnings á fiski og fiski-
afurðum til ESB séu ekki nægilega
góðar til þess að Noregur geti nýtt
sér til fullnustu þá möguleika sem
liggja í sjávarútvegi. Þetta mun
koma skýrar í ljós þegar ríki Mið-
Evrópu, sem Noregur hefur gert frí-
verslunarsaminga við, verða með-
limir ESB. Norskur útflutningur
mun þá heyra undir EES-samning-
inn. Hvernig Noregi verður bætt
það tap sem hlýst af endalokum frí-
verslunarsamninganna verður að
ákveða í viðræðum Noregs og ESB.
Evrópa breytist
Við viljum að Noregur verði þátt-
takandi og leggi sitt af mörkum í
evrópskri samvinnu og sem slíkt
taki landið á sig hluta ábyrgðarinnar
á þróuninni í Evrópu. Við viljum
nýta EES-samvinnuna vel í þessu
sambandi. Til að ná þessum mark-
miðum dugir EES ekki til eitt og
sér. í auknum mæli verða að koma
til loforð mikilvægra þjóða til að
tryggja raunverulega þátttöku Nor-
egs í evrópskri samvinnu á sviði
efnahags- og stjómmála svo að
hagsmuna Noregs sé gætt á viðun-
andi hátt.
Aðild að ESB er ekki á dagskrá í
Noregi nú. Því hlýtur spurningin að
vera hvernig Noregur geti sem best
gætt þjóðarhagsmuna sinna, unnið
að stöðugleika og velferð í allri Evr-
ópu og unnið að samstöðu innan nú-
verandi rammaskilyrða.
Við verðum einnig að horfa fram á
veg. Eftir nokkur ár kunnum við að
standa frammi fyrir ESB, sem hefur
30 aðildarríki. ESB, sem í huga
margra verður æ meiri samnefnari
fyrir Evrópu. ESB, sem mun í raun
leika aðalhlutverk hvað varðar
norska hagsmuni, þróunina í Evrópu
og alþjóðaþróun. Það er í ljósi þessa
sem við bjóðum norsku þjóðinni til
að taka þátt í víðtækri og opinni um-
ræðu um afstöðu Noregs til Evrópu
og norska Evrópustefnu á komandi
árum. Það er í Ijósi þessa sem Nor-
egur verður að hafa athafnafrelsi
hvað varðar tengslin við ESB.
Höfundur er utauríkísráðherra
Noregs.
Jólatilb
Eldvarnarteppi
slökkvitæki,
reykskynjari
(7.995-
læg bílastæði
Opið alla virka daga frá kl. 8:00-18:00
og laugardagurinn 16.des frá kl. 10:00-22:00
Grandagarði 2 | Reykjavlk | sími 580 8500
L
ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 2000 73
^Nýtt - nýtt
k§3í
Mörkinni 3, sími 588 0640
Opið mán.-fös. frá kl. 12-18.
Lau. frá kl. 11-16
Expresso kaffikönnur
Klapparstíg 44,
sími 562 3614
fyrir raf-
magnshellur
og gas.
6 stærðir.
Verð frá
kr. 995.
PÓSTSENDUM
Þúertá réttri leið
með þessari gjöf!
Kr. 17.500 stgr.
UmboBsmenn um allt land
Fóst í helstu útivistarverslunum
www.mbl.is
Þegar íslenski osturinn er kominn á ostabakkann,
þegar hann kórónar matargerðina - bræddur eða
djúpsteiktur - eða er einfaldlega settur beint í munninn
-þáwLítíÁ!
Himneskur í salatið,
sem meðlæti
. eða snarl.
§Wa'-<T$we'
Á ostabakkann og með
kexi og ávöxtum.
Stów/-&)(monÍ
Ómissandi j>egar vanda
á tll veislunnar.
Einn og sér, á ostabakkann
og í matargerð.
Á kexið, brauðii
í sósur og
■Bjta). ídýfur.
9{aUUvi/ka&tali
Með ferskum ávöxtum
eða einn og sér.
Góð ein sér og sem M
fyliingíkjöt-ogílsku-lli. .]
Bragðast mjög ||
vel djúpsteikt.
^flascmpone/
Góður einn og sér og
tilvalinn í matargerðina.
lmwM
^aia/^ljija/
Sígildur veisluostur,
fer vel á ostabakka.
Alltaf góður með
brauði og kexi.
^ont/ Salut-
Bestur með
ávöxtum, brauði
ogkexi. ^
Tilvalinn til matargerðar
í súpur, sósur eða til fyllingar í kjði
og fiskrétti. Góður einn og sér.
CfÚMlauítsime'
Kærkominn á ostabakkann,
með kexi, brauði og ávöxtum.
ISLENSKIR *t»
OSTAR, y
‘IflextÁéostuv
Kryddar hverja veíslu.