Morgunblaðið - 12.12.2000, Blaðsíða 66

66 ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Undirbúningur fyrir fjöl-
menningarlegt samfélag
FYRIR stuttu
ég ráðstefnu
sótti
sem bar
heitið „Heimurinn er
heima“ og fjallaði um
fjölmenningarlegt sam-
félag á Islandi. Þar
kom fram að samfélag-
ið á Islandi er þegar
orðið fjölþjóðlegt, íbú-
um af erlendum upp-
>rana hefur fjölgað gíf-
urlega á síðustu árum
og ekkert lát virðist þar
á. Flestir á ráðstefn-
unni virtust þó vera
sammála um að enn
væri langt í land þar til
samfélagið gæti talist
fjölmenningarlegt.
Hvers vegna
fjölmenningarlegt samfélag?
Til þess að ekki skapist vandræði
og óyfirstíganlegir árekstrar í sam-
félaginu, eins og gerst hefur víða um
heim, þurfum við að þróast inn í fjöl-
menningarlegt samfélag. Samfélag
þar sem fleiri en ein
menning er ásættanleg
og þar sem einstak-
lingarnir og menning-
arbakgrunnur þeirra
fá að njóta sín. Þróunin
virðist þó því miður að
mörgu leyti vera í öf-
uga átt og neikvæð við-
horf í garð útlendinga
hafa aukist. Þetta kom
t.d. fram í niðurstöðum
könnunar sem var
gerð meðal allra nem-
anda í 8.-10. bekk fyrr
á árinu. Búa þarf sér-
Sigrún staklega börn og ung-
Valsdóttir linga undir þá framtíð
sem blasir við Islandi
og hjálpa þeim að takast á við hana á
jákvæðan hátt og tel ég skiptinema-
dvöl eina leið til þess.
Nauðsynlegt er að erlent fólk sem
hingað flyst fái aðstoð við að aðlag-
ast og fái þjónustu við hæfi. Það
kostar þjóðfélagið að sjálfsögðu
bæði peninga og aðlögun, en á móti

SKARTGRIPA VERSL UN
FYRST OG FREMST

Sendum m;

Plötuvefur á mbl.is
Á mbl.is er að finna kynningu og
umfjöllun um nær allar plötur sem
gefnar hafa verið út upp á síðkastið.
Einnig er hægt að
hlusta á tóndæmi af plötunum.
Smelltu þér á mbl.is
og finndu jólaplötuna í ár!
TÓNLIST Á
mbl.is
kemur gífurlegar ávinningur, sem er
mun mikilvægari og verðmætari en
sá kostnaður sem þjóðfélagið þarf að
greiða. Nýjar hugmyndir og þekk-
ing streyma til landsins og einstak-
lingarnir sem það byggja fá að njóta
sín betur. Islendingar eru ekki allir
eins og hafa aldrei verið það, smekk-
ur manna og áhugamál eru mjög
misjöfn og fjölbreyttara samfélag
veitir fleirum tækifæri til að finna
sig og láta sér líða vel. Ástæða þess
að íslendingar flytja úr landi er oft
sú sama og gerir útlendingum erfitt
fyrir hér, þ.e. fábreytnin og eins-
leitnin. Fjölbreytnin ætti því að vera
öllum íbúum landsins til góðs.
Skiptinemadvöl
er ein leið
Spurningin sem við stöndum
frammi fyrir er hvemig getum við
best lagað okkur að breyttu þjóð-
félagi og myndað fjölmenningarlegt
samfélag á traustum gmnni? Hvaða
leiðir standa okkur til boða? Þessi
spurning var efst í huga mér þegar
ég gekk út af ráðstefnunni og ein af
þeim leiðum sem komu upp í hug-
ann, eflaust vegna eigin reynslu, var
skiptinemadvöl. Hvemig er betur
hægt að undirbúa ungt fólk undir
fjölmenningarlegt samfélag á Is-
landi en að senda það út í hinn fjöl-
menningarlega heim og kynnast
honum á náinn hátt? Eða þá að hýsa
skiptinema, að taka á móti einstak-
lingum úr hinum stóra heimi og
kynnast því hvernig þeir sjá íslenskt
þjóðfélag, aðlagast því og læra
tungumálið.
Að vera skiptinemi erlendis er
mjög sérstök reynsla. Þar sem
skiptinemar búa hjá innfæddum fjöl-
skyldum og ganga í skóla með inn-
fæddum jafnöldrum sínum, ná þeir
að kynnast þjóðfélaginu betur innan
frá en margir aðrir sem dvelja er-
lendis tímabundið í öðram erindum.
Ferðamenn og þeir sem fara til
náms eða vinnu, kynnast þjóðfélag-
inu frekar utan frá, því að í slíkum
Skiptinemadvöl
Skiptinemar geta orðið
hluti af þjóðfélaginu,
segir Sigrún Valsdóttir,
hluti af fjölskyldu og
snúið heim með ný við-
horf, nýja þekkingu og
reynslu sem hefur mót-
að þá fyrir lífstíð.
tilvikum er heimilið yfirleitt íslenskt
og einstaklingamir sem um ræðir
því oft takmarkaðir þáttakendur í
þjóðfélaginu, eru frekar áhorfendur
utan frá fremur en þátttakendur
innan írá. Kjami hvers þjóðfélags er
oftast inni á heimilunum, í fjöl-
skyldulífinu, og þessir einstaklingar
fá þvi ekki mikinn aðgang að kjarn-
anum sjálfum.
Einstök
reynsla
Að sjálfsögðu er upplifun hvers og
eins einstök. Ég tel hinsvegar að
möguleikarnir til að komast að hin-
um innri kjama samfélagsins, verða
hluti þess, og þar af leiðandi mögu-
leikarnir á því að snúa heim með
nýja innsýn sem gagnast betur í
myndun fjölmenningarlegs sam-
félags, séu mun meiri þegar farið er
utan til skiptinemadvalar en til
annarrar tímabundinnar dvalar. Ég
hef dvalið erlendis sem skiptinemi,
sem námsmaður og vegna vinnu og
þó svo að ég hafi í hvert skipti lært
eitthvað nýtt og þroskast, þá er
skiptinemadvölin sú dvöl sem hefur
haft mest áhrif á mig. Það var aðeins
eftir þá dvöl sem ég sneri heim og
fannst ég ekki lengur vera bara ís-
lendingur, ég var orðin Venesúela-
búi líka. Ég sá heiminn ekki lengur
eingöngu með augum Islendings,
heldur einnig með augum Vene-
súelabúa. Skiptinemar, sem eiga vel
heppnaða dvöl erlendis, verða hluti
af þjóðfélaginu, hluti af fjölskyldu og
snúa heim með ný viðhorf og nýja
þekkingu og síðast en ekki síst,
reynslu sem hefur mótað þá fyrir
lífstíð. Lykillinn að vel heppnuðu
fjölmenningarlegu samfélagi er ein-
mitt skilningur, víðsýni og umburð-
arlyndi, nokkuð sem skiptinema-
dvölin veitti mér og getur sömuleiðis
veitt öðmm.
Höfundur er formaður Reykjnvík-
urdeildar AFS (Alþjóðleg fræðsla og
samskipti) og var skiptinemi f
Venesúela 1993-1994.
Er afmælisbarnið
nokkuð að gleymast?
Á HINU merkilega hátíðarári,
2000, sem senn er á enda höfum við
glaðst og fagnað og fundið okkur til-
efni til hátíðarhalda af ýmsu tilefni.
Menningar- og hátíðarblær hefur
svifið yfir þjóðfélaginu og auðgað
lífið og er það vel.
2000 ár frá fæðingu frelsarans
Á þessu merkilega tímamótaári
hefur þó ekki mikið farið fyrir um-
ræðu, þakkargjörð eða hátíðarhöld-
um vegna þess að 2000 ár em frá
Aöventan
Skilaboð Jesú til þín á
þessum jólum eru þau,
segir Sigurbjörn
Átt þú ekki ömgg-
lega svona? Þú verður
að fá þér svona! Núna
eiga allir svona! I ár er
það þetta sem gengur!
Þú ert ekki maður með
mönnum, ekki við-
ræðuhæfur á manna-
mótum, nema þú hafir
prófað svona eða sért
búinn að fá þér svona!
Allir eiga að vera með í
kapphlaupinu þar sem
enginn kemst í mark
og allir tapa og sitja
eftir með sársauka.
Þorkelsson, að láta þig
vita hversu óendanlega
dýrmæt sköpun Guðs
þú ert.
fæðingu Jesú Krists, frelsara mann-
anna, þess sem við miðum tímatal
okkar við.
Það ætti að vera rík ástæða til að
gleðjast, fagna og þakka Guði fyrir
að nálgast okkur með þeim hætti
sem hann gerði með því að senda
son sinn í heiminn til að taka á sig
syndir okkar og misgjörðir. Hann
kom til að afmá dauðann og gefa
mönnunum líf um eilífð, já öllum
þeim sem taka vilja við honum,
þeim er trúa á nafn hans.
Þrúgandi hefð?
Fyrir mörgum em aðventan og
jólin aðeins þrúgandi hefð. Árstími
þar sem óþægilegum og sáram
minningum er þyrlað upp. Tími þar
sem minnt er óþyrmilega á vanmátt
fólks í efnislegu tilliti með yfirþyrm-
andi auglýsingum í blöðum, útvarpi,
sjónvarpi, tilboðum og sneplum sem
renna óboðnir inn um lúgur lands-
manna til þess eins að fylla síðan
mslakörfurnar.
Skotið yfir markið
Það er sjálfsagt að
njóta Ijósadýrðar í skammdeginu
enda minna ljósin okkur á þann sem
fæddist á jólum, ljós heimsins, en
öllu má nú ofgera. Þá er sjálfsagt og
eðlilegt að gleðja aðra, einnig sína
nánustu, þá sem við elskum mest,
með gjöfum enda eiga gjafimar að
minna á gjöfina stærstu sem Guð
gaf okkur, frelsarann, Jesú Krist.
En þegar gjafimar verða svo
íþyngjandi og yfirþyrmandi,
valdandi áhyggjum yfir þvi hvernig
fara eigi að því að greiða kredit-
kortareikninginn í febrúar hafa þær
algjörlega misst marks. Þá er skotið
langt yfir markið.
Jólin koma
Ætli blessuð jólin komi ekki þótt
við notuðum tímann á aðventunni
bara til að slaka á. Þótt við notuðum
tímann til að tala við börnin okkar
og gefa þeim af tíma okkar. Leikum
við þau, segjum þeim sögur, föram
með þeim í gönguferðir, lesum fyrir
þau, biðjum með þeim. Það sem
börnin vilja fyrst og fremst um jólin
em foreldrar sem sinna þeim og
virða þau viðlits sem manneskjur
sem mark er takandi á, manneskjur
sem hafa eitthvað til málanna að
leggja.
Kaupum ekki börnin okkar til að
sitja allar stundir fyrir framan
tölvuskjái eða sjónvörp svo við hinir
fullorðnu getum fengið frið. Eyðum
heldur tímanum um jólin með börn-
Sigurbjörn
Þorkelsson
unum okkar, tíma sem
ekki kemur aftur, tíma
sem er svo óendanlega
dýrmætur barninu og
framtíð þess.
Böm þurfa og vilja
fyrst og fremst for-
eldra, fullorðið fólk
sem virðir það, talar
við það, hlustar á það
og sýnir þannig raun-
veralega umhyggju og
væntumhyggju.
Er allt klárt
fyrir jólin?
Hvemig er svo und-
irbúningi jólanna hátt-
að á okkar heimilum,
eða öllu heldur í okkar hjarta?
Verðum við tilbúin á jólunum? Fær
hinn 2000 ára frelsari, sem lifir enn
í dag, rúm í hjarta okkar eða vísum
við honum út í litlu köldu, skítugu
og illa lyktandi dýrageymsluna eitt
árið enn.
Guð sendi okkur son sinn á jólum
til að taka okkar tötra og nekt á sig.
Hann kom til að deyja í okkar stað,
frelsa okkur svo við gætum lifað og
óhrædd gengið yfir frá dauðanum
til lífsins. Vegna upprisu hans frá
dauðum, vegna sigurs lífsins yfir
dauðanum eigum við von um sigur
þrátt fyrir allt. Og sigurinn er til-
einkaður okkur. Sigur lífsins.
Hvað ætlum við að gefa afmæl-
isbarninu á þessum miklu tímamót-
um, litla jólabaminu um þessi jól?
Hann stendur við hjartadyr hvers
manns og knýr á. Hyggst þú ljúka
upp fyrir honum?
Jólabarnið Jesús kom með þau
skilaboð inn í þennan heim að þú og
hver og einn einasti maður væri
elskaður út af lífinu, af lífinu sjálfu,
honum sem er vegurinn, sannleik-
urinn og lífið. Skilaboð hans til þín á
þessum jólum em þau að láta þig
vita hversu óendanlega dýrmæt
sköpun Guðs þú ert. Elskuð/elsk-
aður út af lífinu, af sjálfu lífinu.
Kærleiksríkur Guð gefi þér og
þínum sinn frið, gleðilega hátíð.
Höfundur er rithöfundur.