Skírnir - 01.01.1913, Side 80

80
Ritfregnir.
unaraflið bilar hann hvergi, er hann þarf að færa út frásögu heimildar-
innar og gera hana litauðga og lifandi. Eg hefi borið saman á allmörg-
um stöðum ]iað sem hann segir um eldana og það sem stendur í hinum
merkilegu Eldritum Jóns prófasts Steingrímssonar (Safn t. s. sl. IV, 1)
og mér virðist hann hafa notað þær heimildir með hinni mestu sam-
vizkusemi og smekkvísi. Hann fer að jafnaði sem uæst orðum sira Jóns
og sleppir aldrei einkennilegu og alþýðlegu kjarnyrði, en hann hreinsar
myndina og skýrir, tekur að eins það með sem þarf, og gætir þess að
halda frásögustíl sjálfs sin eftir sem áður. Hættan við að taka í skáld-
sögu svo stórfeldan náttúruviðburð, sem nákvæm lýsing er af í heimild-
um, mundi reynast mörgum sú, að náttúran bæri mennina ofurliði og
„talaði þar ein við sjálfa sig“. En Jóni Trausta hefir tekist að vefa
náttúrulýsingarnar þannig inn í söguna, að þær yrðu þáttur í lifi þeirra
manna er hann lýsir. Persónulýsingarnar eru að vanda skýrar, svo
lesandinn þekkir mennina þegar sagan er á enda.
Af þeim köflnm bókarinnar er mér þykja beztir skal eg nefna
„Meyjarkoss11. Guðrún Alexandersdóttir verður manni þar hugstæð:
„Hún er svo frjáls og ítur,
svo æskusterk og hraust“,
eins og kveðið var um aðra konu. Og svo er „Eldmessan11. Það er
eflaust einn hinn áhrifamesti kafli í íslenzkum skáldsögum. Séu borin
saman drögin sem höf. hefir fnndið til ræðunnar, sérstaklega í formála
hins stærra Eldrits síra Jóns, og það sem hann hefir gert úr þeim, þá
sést hvernig hann bræðir brotasilfrið í deiglu sinni og fær úr því hreinan
og sterkan málm.
Með réttu er út á það sett að skjóta „Kveðjusendingu11 inn í sög-
una, og eins hefði það verið skáldlegra að sleppa hinni annálakendu
frásögn um afdrif einstakra manna í lok sögunnar og láta hókina heldur
enda á einhverri mynd er bæri íséreiminn af því sem á undan var gengið
— eins og þegar þrumuhljóð deyr í fjarska. Þrátt fyrir slíka smágalla
munu flestir þakka höfundi söguna og bíða vongóðir eftir „Sigri lifsins11.
G. F.
Sigurður Sigurðsson: Ljöð. Rvik 1912.
Þetta eru 26 frumsamin smákvæði, er sum hafa verið prentuð áður,
og 8 þýðingar. Ytri frágangur prýðilegur. Ljóð þessi eru engin kaupa-
vinna. Hér er skáld, sem her djúpa lotningu fyrir listinni og mundi
eflaust vilja reka úr musteri hennar alla þá er selja þar og kaupa.
Þessi ljóð eiga, að mér finst, helzt að lesast i kyrð, fjarri öllu skrölti
og skarkala, lesast í lágum og þýðum róm, þvi þau eru ljúf og þýð —
aldrei hávær. Oftast angurvær eins og endurminning um horfna fegurð.
Skáldið leggur eyrað helzt við þær raddirnar sem óma í kyrð og friði
náttúrunnar eða úr djúpi hugans, þegar hann snýr sér frá striti og stríði
lífsins og leitar til sinna eiginna uppsprettulinda. Slíkum ómum hefir
skáldið náð í strengi sína. Málið er skært sem kristall og myndirnar
oftast einfaldar og blæhreinar. Eg ætla ekki að nefna nein sérstök
kvæði, því eg geri ráð fyrir að ljóðavinir kaupi sér kverið og finni þar
sjálfir sönnun þess sem hér er sagt. Þýðingarnar virðast flestar mjög
vel gerðar, og gott er að eiga svo fagra þýðingu á hinu indæla kvæði
Longfellows: „The day is done“. Mörgum mun detta Sigurður sjálfur
í hug, er þeir lesa þar um ljóð —
„skálds, sem í áhyggju’ og önnum,
þótt ei væri nátthvildin löng,
heyrði i hjartanu óminn
af himneskum unaðssöng11. G. F.