Gefn - 01.01.1874, Blaðsíða 20

20
stöku stöðurn og heldur í minna lagi. Inni í landinu munu
þær finnast miklu meiri og útbreiddari.
Enir smágjörvustu partar jurtanna hafa geymst óskemdir
í grjótlögunum, og sýnir það, að jurtirnar hafa hlotið að
vaxa einmitt á þessum stöðum, þar sem leifar þeirra íinnast
enn. j>ar var því áður land, sem huldist síðav jarðlögum,
sem luktust ytir þennan jurtagróða.
Eðlisástand enna islenzku fjallalaga sýuir glögglega,
hvernig náttúra þeirra hafi hlotið að vera áður en þau
hörðnuðu og festust. Stailagrjótið, mandelsteinar og trachýt
hafa verið sem blaut leðja, sem lét undan og gat fyllt skörð
og holuv; þannig var túff einnig leðja að nokkvu leyti, en
að nokkru leyti eins og laus mold.
j>essi mold og leðja breiddist út yfir viði vaxið land,
þar sem þróuðust hávaxnar eikur, furuviðir, hnottré, beinviður
og aðrir skógarviðir.
Fjallalögin hafa myndast í sjó; það sem einusinni var
þurrlendi, hefir því hlotið að verða sjávarbotn aptur. j>etta
hefir orsakast af því, að nýtt land hefir komið upp í suðurátt
og rekið hafið norðureptir.
Eptir því sem hafið færðist yflr norðurhluta landsins,
uxu einnig surtarbrandslögin, og hafiö varð því aldrei mjög
djúpt; þetta sést á mörgum túfflögum, sem auðsjáanlega
hafa myndast í ókyrrum (grunnum) sjó. Eptir því sem
surtarbrandslögin uxu, þá byrjaði ólgan í enum linu efnum
undir landinu; af því lögin þrýstust niður af þúnga sjálfra
þeirra, þá rifnaði jarðskorpan sem undir var, og en blautu
efni þrengdust neðan frá og upp eptir inn í þessar rifur og
holur og hörðnuðu þar smám saman (gángar).
En þessi byggíng eyddist bráðum aptur, þó ekki algjör-
lega, heldur einkum við útrandir landsins. j>ar sem lin
efni höfðu þrengst inn í gilin og rifurnar í harðari efnin,
þar lilutu en linu efni að þvost á burtu, þetta gerðu hafs-
öldurnar, og þannig mynduðust firðirnir, þessar sjóskorur
sem liggja inn í landið úr öllum áttum. í fjörðunum liggja