Gefn - 01.01.1874, Page 46

46
(Phyllopoda): vatnafló. — c) Jafnfættir (Isopoda): óskabjörn
(loðpurka, taðfló). — d) Hríngfættir (Amphipoda): marfló,
i þángi og sjó, etur og rífur í sig hræ (rújetið). — e)
Munnfættir (Stomatopoda): ögn, át, Grænlandsögn, í rúmsjó.
hvalafæða.') — f) Tífættir (Decapoda); þeir eru aptur a)
Lánghalar (Macrouri): humarr, kampalampi.2) — /9)
Blauthalar (Anomuri): kóngakrabbi, kuðúngakrabbi, felur
halann í kuðúngi og dregur hann á eptir sér. — y) Stutthalar
(Brachyuri): Pmargfætla. Maia? Eg hefi fundið eina
tegund á Islandi, sem var Grapsus eða Nautilograpsus. —
C. Kóngulær (Arachnoidea), anda með loptrennum, eða þá
lúngnapokum, enar lægstu gegnum húðina; átta fætur,
2—12 augu; eiturkyrtlar liggja út í bitbroddinn og drepa
smádýr; á milli iðranna eru kyrtlar með límsafa, og liggja
þaðan gángar út í vörtur á rassinum; safi þessi er seigur,
en harðnar í loptinu, hann myndar kóngulóarvefinn (sumar
spinna samt ekki). Engin heyrnartól hafa menn fundið, en
bábiljusðgur eru sagðar um að þær hendi gaman að saung.
Flestar lifa á landi, fáeinar í sjó og vötnum. Til þessa
flokks toljast kóngulær og dordínglar (fjalla-, hnoða-
kónguló; gullberi?), maurar (kláðamaur á dýrum og mönnum,
fleiri kyn en eitt) og fleiri smádýr sem lifa í íjörunni undir
steinum og þángi (steinalús). — D. Fjölfætíngar (My-
riapoda) eru lángvaxnir og hafa marga liði, og tvo eða
íjóra fætur á hverjum (nema 5 eða 6 þeim fremstu); þeir
anda með loptrennum, sumir hrínga sig saman þegar þeir
verða hræddir. E. Skordýr (Insecta) hafa þrískiptan
') Kratibar þessir kallast Mysida eða Schizopoda, en eptir
merkíngunni felur „átu og „ögn“ í sér öll þau dýr sem hvalir
eta, og eru þau margs kyns (marglittur, clione o. s. fr.).
!) Marþvari eða marþvara telst í Eddu með tiskum, eins og
humarr; getur því verið krabbi; Eggert segir að svo kallist
ætikrabhi (Reie) fyrir vestan; Espólín segir að síldartegund
kallist svo íyrir norðan, og Björn Ilaldórsson þýðir þetta orð
„lupus marinus11.