Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Blaðsíða 16

16
nú frætt höf. á því, hversvegna eg hef lítt getið ritgerðar hans, sem
hann virðist taka mjög illa upp. Ritgerð mín snertir aðallega Fast-
eignabókina, og er samin upphafiega í tillöguformi til jarðayfirmats-
nefndarinnar, og efninu þjappað sem mest saman, til þess að hún
yrði sem styzt, því að tilætlunin var, að hún yrði gefin út sem fylgi-
rit við Fasteignabókina, þótt það færist fyrir (sbr. formálann). Af
þessu leiddi, að ritgerð mín kemur ekki fram í nokkru sambandi
við ritgerð höf. Mig skorti algerlega rúm til þess að gera ritgerð
mína að nokkurskonar ádeiluriti gagnvart honum, því að það hefði
hún orðið, hefði eg tekið þann upp, að fara að vitna í ritgerð hans,
ekki að eins um þau atriði, er við vorum sammála um, heldur jafn-
framt um allt, er okkur bar á milli, aðfinnslur og breytingar á skýr-
ingum hans, greinargerð um það, sem hann hefði gefizt upp við, en
eg getað skýrt eða reynt að skýra, og loks greinargerð um allt, sem
hann hefði þegjandi gengið fram hjá og enga tilraun gert til að
skýra. Á þennan hátt hefði ritgerð mín orðið að lengjast afartnikið
og allur búningur hennar orðið annar. Það voru því engin tök
á því í jafnstuttri ritgerð að taka höf. til rækilegrar athugunar í
heild sinni, enda mundi honum ekki hafa fallið það betur, en ritgerð
raín, eins og hún er. Eg varð því að sleppa honum svo að segja
alveg úr rökfærslu minni, bæði í því, er við vorum sammála um og
ósammála, og af því að eg sleppti hinu fyrra sýndi eg honum þá
sjálfsögðu hlífð að láta nafns hans ekki getið, þótt eg hnekkti ýms-
um röngum eða óheppilegum skýringum hans, þar sem ekki varð hjá
því komizt. En auðvitað vissi eg, að hann mundi þekkja markið
sitt á þeim, og hann er vitanlega lítt þakklátur mér fyrir þessa lin-
kind, sem hann þó ætti að vera, því að eg hefði kveðið harðara að
orði um flest, en eg geri, ef eg hefði getið höfundarins að þessum
vafasömu, miður heppilegu og víða alröngu skýringum, sem höf.
varpar fram í ritgerð sinni, opt órökstutt að mestu, en víða með óbif-
anlegri vissu, eins og það sé úttalað mál, sem ekki þurfi frekari
rannsókna við. Og satt að segja finnst mér, að leitun sé á jafnlangri
ritgerð, er jafnlítið sé á að græða, sem ritgerð hans, um efni það,
er hún fjallar um.
Eg hef nú gert grein fyrir því, hversvegna mér var ekki
unnt, samkvæmt fyrirkomulagi ritgerðar minnar, að gera hana að
miklu leyti að ádeiluriti gagnvart höf., og vona eg þvi, að hann
afsaki, þótt eg færi þá ekki að eins að geta þess, þar sem við vor-
um sammála, en sleppti öllu hinu. Skrá hans um þau atriði I rit-
gerð minni, þar sem okkur ber að mestu saman, er harla þýðing-
arlítil og hégómleg, því að það er sannarlega ekkert undarlegt,