Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Blaðsíða 37

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Blaðsíða 37
37 tengt við þennan atburð, sem gerðist hjer á þessum stað fyrir rúm- um 900 árum. Síðan glataðist þingstaðurinn. Þegar eg var ungling- ur heyrði eg lærða menn hjer á Hjeraði tala um Lambanessþing sem týndan forngrip og eg man eftir því að þeir töluðu um þetta efni af tilfinningu. Þeim þótti vafalaust vænt um sögunna, en þeir álitu sem og var, að það mundi rýra gildi hennar; sjerstaklega heyrði eg þá óttast útlendinga í þessu sambandi. í þá daga litu menn til Upp-Hjeraðsins sem sjálfsagðra sögustaða frá fornöldinni og þar var skygnst um eftir þessum stað og eg var einn í þeirra flokki; en eftir að eg kyntist betur Ut-Hjeraði og hafði skoðað Krakalækjar- þingstaðinn, þá varð mjer það ljóst, að hjer hlaut að hafa verið brýn þörf á samkomustöðum. Hjer út frá hafði verið mörgum sinnum fjölhygðara en uppi á Hjeraði, og Fljótsdæla styrkti þessa hugmynd mína, þar sem hún segir, að einungis stykkið »austan Selfljóts fyrir utan Gilsá hafi verið hundrað bónda eign.« Jeg sá þvi, að hjer hlaut að vera stór eyða í austflrsku sögunum, hjer hefðu hlotið að gerast margir og miklir atburðir, sem hvergi voru skráðir. I mörg ár gekk eg með þetta í höfðinu og altaf ýttu forlögin mjer utar og utar á Hjeraðið og altaf varð eg var við eitthvað nýtt, gamlar bæjarrústir og söguleg örnefni. Síðast benti tilviljunin mjer á þennan löngu týnda sögustað — Lambanessþing, aðeins röskan klukkutíma gang fyrir utan Eiða. Eg læt mjer nægja að geta þess hjer, að staðurinn liggur mjög fagurlega, meðfram vatni, sem hið forna Lambanes geng- ur út í, þar hafa eflaust í þá daga verið skógi vaxnar brekkur nið- ur að vatninu, á stykki, þeim megin, sem þingstaðurinn er, og þegar alt kemur til greina, hygg eg að þessi staður sje með fegurstu stöð- um þessa lands og vafalaust sá best geymdi af þeim öllum, að öðru leyti vísa eg til lýsingar á Lambanessþingi, í fyrirlestur, sem eg hjelt hjer á Eiðum um það efni 1912 og sem birtur er í Oðni það ár.1) Sumarið 1915 kom Matthías fornminjavörður Þórðarson hjer 1) Hún er svo: „í landareign landsjóðsjarðarinnar Hrjóts i Hjaltastaðaþinghá er staðnr sá, er Vatnsskógur er kallaður. Staðurinn hefur i öndverðu fengið nafnið af skógi, sem þar hefir verið umhverfis svokallað Hrjótarvatn. A þeim timum hefir þessi staður verið einnkennilega fagur og er raunar enn í dag, þótt skógurinn sje horfinn. Þesgi staður takmarkast af á, sem Hurðarhaksá heitir og kemur sunnan úr fjöllum og fell- ur til norðurs fyrir austan Hamragerði og allar götur út fyrir neðan Hrjót; þar geng- ur hún í odd og snöggbeygir til vesturs á talsvert löngum vegi. Á þessu nesi er Hrjótarvatnið og umhverfis það hefur skógurinn staðið til forna, fagur og tigulegur. Hinar hrikalegu kolagrafir, sem þar eru víðsvegar, hera þess Ijósast vitni. Milli árinnar og vatnsins að austan gengur hár ás, er kallast Sjónarás. Hann er hæstur hjurumbil austur af miðju vatni, eða þó öilu innar. í vesturhlið ássins, sem
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.