Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Blaðsíða 4

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Blaðsíða 4
4 hægt að gera stórslysalítið.r En þar brestur höfundinn oft þekkingu á máli og málþróun svo að tilfinnanlegt er. Og hann er lángt frá því sjálfum sjer samkvæmur. Sjálfur segir höf. í formálalok: »Mynd- irnar Nesjar, Holtar, Fjósar þykist eg ekki þurfa að verja*. Nei, það er ekki nema gott og blessað, að hann viðurkennir rjettmæti þessara nafnmynda, en sama hefði hann átt að gera við ýmsar aðr- ar myndir, sem framkomnar eru eftir eðlilegu málseðli eða þróun, og ekki vísa þeim á bug eða fordæma þær. Það er tvent sem hjer kemur einkum til greina: úrfellíng hljóðs í áherslulausri miðsam- Btöfu og stytting hljóðs á sama stað. Urfellíng þessi á sjer einkum stað á undan hljóðstaf og h. Svo er t. d. Eskey f. Eskiey, Bruna- hóll—Brunhóll, Einiholt—Einholt, Fagrahóls—Fagrhóls (og svo var r hjer fram borið sem ur eins og t. d. í akur f. akr; höf. kallar þetta »eðlilega« breytíngu, og er það rjett), Kárahólmar—Kárhólm- ar, Fróðaholt—Fróðholt, Kampaholt—Kampholt, en hjer gerir höf. alt i einu þá aths., að það >virðist sjálfsagt að rita nafnið svo, en ekki Kampholt*; og líkt segir hann um Skaptaholt—Skaptholt s. 25, og um Skálholt segir hann að það »ætti að nefnast Skálaholt®; en um Reykholt (f. Reykjaholt) segir hann, að »það hafi nú tíðkast svo lengi«, að það sje »þýðingarlítið að taka Reykjaholt upp sem aðalnafn*. En hafa þá hin nöfnin ekki líka tíðkast svo lengi? Jeg efast ekki um, að þau sjeu jafngömul >Reykholtic, það sama á því að gilda um öll þessi nöfn, annaðhvort að skrifa þau öll með a — þótt engin sál hafi svo fram borið í margar aldir — eða sleppa því alstaðar samkvæmt almennum og margra alda framburði. Jeg er ekki í vafa um, að þetta síðara er eitt rjett. Hitt atriðið, styttíngin, kemur fram í nöfnum sem Bakkarholt f. Bakkár-; þetta er rjett athugað hjá höf. (s. 29.), en hann getur og um aðra skýríngu, þá að myndin hefði verið Bakka- og »r skotið inn til hljóðfegurðar*; slíkt nær engri átt og hefði verið betra að sleppa þessari aths. Alveg eins er með Þambarvellir (s. 56), en höf. hefur þar fengið þá vitneskju, að nú sje fram borið Þambár- og er þá einsætt að hafa það, eins og höf. líka segir. Annars er oft eða oftast ómögulegt að vita, hvort í handritum (brjefum) eigi að lesa ár — eða — ar —, því að hljóðstafalengd er sjaldnast táknuð. Stundum fordæmir höf. orðmyndir sem bæði eru gamlar og hafð- ar í sveitinni, sem (bæjar) nafnið finst. Svo er um Smyrlabjargir (>rangmæli« s. 11), Vallatún »er rjettara en Vallnatún« (s. 16), Hella- tún, Hellna- »er rangt« (s. 21). En alt er þetta fullrjettmætt, eins og jeg hef skýrt í ritgjerð minni, og því með öllu rángt að dæma um þau, eins og höf. gerir, þau eru að sínu leyti alveg sem »Nesjar,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.