Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Blaðsíða 46

46
Ræningjar þessir gengu á land í Hvallátrum og ætluðu að
höggva strandhögg; fóru og ráku saman búfje manna. Landsmenn
söfnuðust þá saman og vopnuðu sig með hákarlabreddum og öðru,
gengu undir bökkum út með sjónum, mölvuðu 3 báta, sem ræningj-
anrir höfðu komið á í land, og drápu siðan alla ræningjana.
Forndysjar í Breiöuvík.
31. VII. 1913.
Þegar grafið var fyrir undirstöðum steinhúss þess, sem nú er
verið að byggja í Breiðuvík, fundust þar í jörðu allmörg bein, manna
og hesta. Einkum komu þau í Ijós við vesturhlið hússins og við
suðvesturhornið fann jeg nokkur mannabein um 30 cm. í jörðu.
Bollasteinninn í Seláröal.
5. VIII. 1913.
í Arb. 1883, bls. 68—69, hefur Sig. Vigfússon sett stuttlega
lýsing af þessum merkilega steini. I Þjóðsögum Jóns Árnasonar,
I, 507—508, eru 2 sagnir um steininn, hvor annari áþekk, en
einkennilegt er það, að í hinni fyrri þeirra er hann nefndur kvern-
steinn og sagður »lagaður sem aðrir stórgrýtis kvernsteinar«. Nokk-
uð er steininum lýst jafnframt í þjóðsögunum.
Steinninn stendur rjett fyrir sunnan gangstíg þann sem er milli
bæjar og sáluhliðs. Hann var að hálfu leyti í jörðu, en var nú
grafinn upp. Hann er um 85 cm. að hæð, mjög reglulega lagaður, fer-
strendur og uppmjór; flöturinn að ofan er rjetthyrndur, lengd 109 cm.,
breidd 31, en mælt á endaflötum eða hinum mjórri flötum steinsins
er breiddin raunar 32 og 37 cm. efst og 38 og 40 cm. um miðju,
en lengdin er um miðju 120 cm. Að neðan virðast hafa sprungið
af 2 hornunum stór stykki, — hafi hornin þau þá verið regluleg í
fyrstu. Efnið í honum er eitlótt og holótt basalt, ekki hart og hefur
ekki verið mjög torvelt að laga steininn til, enda má það heita vel
gert; hliðfletir og endafletir eru vel sljettaðir. í hann að ofan hafa
verið gerðar 3 skálar eða bollar, nær hálfkúlumyndaðir og að þver-
máli efst um 18 cm. Bilin á milli þeirra eru jöfn, um 13 cm. Steinn-
inn er nú allur lautóttur og ójafn ofan, vegna þess að barin hafa
verið á honum bein og fiskur.
Munnmælin segja að Árum-Kári, prestur í Selárdal einhvern