Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Page 51

5i
glöggar dyr. Tóttir þessar eru norðan til í þessu gerði og vestan
til í því er tjörn, en nær því í miðri girðingunni er allmikil rústa-
bunga og efst á henni er vallgróin tótt, er virðist vera fjárhústótt
með heytótt við endann og munu þær vera frá síðari öldum.
Niðri á árbakkanum, nær beint niðurundan gerðinu, er fyrhyrnd
upphækkun, rjett vestan við veginn; hún snýr nær því frá austri
til vesturs og er um 2 m. að lengd og lVa að breidd, og um J/8 m.
að hæð. Steinn er í norðausturhorni og annar i suðvesturhorni. —
Virðist helzt muni vera frá síðari öldum, og ef hjer er maður dysj-
aður, og ekki hestur, mætti til geta að hann hefði fundist hjer dauð-
ur, ef til vill í ánni.
Steinker SigríOar stórráðu í Auðbrekku.
10. VII. 1915.
í Auðbrekku í Hörgárdal er stórt og gamalt steinker, höggvið
út úr rauðleitu móbergi. Það stendur í eldhúshorni, við þil, sem er
milli búrs og eldhúss, og er nú notað til að geyma i þvottasand, en
sagt hafa verið þvottaker áður. Kerið er 92 cm. að leugd og 77 að
breidd, en 42 að hæð, ferhyrnt. Það er 29 cm. að dýpt að innan og
er þyktin á börmunum 15 cm. »Laggir að innan ekki hvassar og
botninn eitthvað 1—2 þuml. dýpri en út við hliðirnar*1). Sú sögn
fylgir staðnum um ker þetta, að Sigríður stórráða hafi skorið smal-
ana sína niður við það »þegar henni þóttu þeir svikulir við smala-
menskuna*1). — Sigríður Magnússdóttir, sem kölluð var hin stórráða,
var þjóðkunn kona á 17. öldinni. Hún var fyrst gift Benedikt Páls-
syni Guðbrandssonar byskups og bjuggu þau á Möðruvöllum, þar
sem hann var klausturhaldari. Hann dó 1664 og giftist hún þá Jóni
Eggertssyni frá ökrum, sem fjekk þegar klaustrið eftir Benedikt,
og bjuggu þau Sigríður á Möðruvöllum um 20 ár, unz Jón misti
klaustrið 1684 og fór utan. Þá fiutti Sigríður að Auðbrekku og bjó
þar við rausn til dauða síns 1694. Um þau Sigríði og menn hennar
sjá t. d. Sýslum.-æfir I., 536—37 og 387—91. — Það er mjög svo
líklegt, að Sigríður hafi látið gera kerið þegar hún bjó 1 Auðbrekku,
og fleira mun vera þar frá hennar tíð, og stoðir þar í bæjardyrun-
um, með gömlum útskurði, munu vera enn eldri.
1) Segir sjera Jónas Jónsson i brjefi til mín 1. ág. 1916. Hann skoðaði kerið
sklimmu áður en jeg sá það.
4*