Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Side 55

55
ok duldist, því at hann vildi ekki finna Þóri, ok lá úti um sumarit
á Möðrudalsheiði ok í ýmsum stöðum; hann var ok stundum á
Reykjaheiði*.
Frá þessum tíma í útlegð Grettis munu vera þau tvö Grettis-
bæli, sem bent er á í Þingeyjarsýslu. Annað er sýnt undir klettum
nokkrum fyrir utan (norðan) Vígabjörg, svo nefnd, fyrir austan foss
þann í Jökulsá í öxarfirði, sem hefur nafn af þeim (Vigabjargafoss).
Það bæli er í Hafursstaðalandi. Er skúti undir klettana og hlaðið
grjóti fyrir framan hann. Munnmælasögn er um það, að eitt sinn
hafi Grettir verið eltur hingað af mörgum mönnum er hann hafðist
hjer við, og sóttu þeir að honum við skútann. Sá Grettir þá það
eitt ráðs, að leita þaðan undan aftur og greip hrúta tvo, er hann
hafði drepið, krækti þeim saman á hornunum, hljóp að ánni þar
sem fossinn er og stökk þar yfir Heitir þar síðan Grettishlaup. Sáu
hinir sjer ekki fært að hlaupa þar yfir á eftir — I ísl lýs. sinni,
II., 182 neðanm., getur Kr. Kálund þessara munnmæla. Annars eru
líkar sagnir, um hlaup Grettis yfir gljúfur annars staðar, sagðar víð-
ar, sjá Þjóðsögur Jóns Árnasonar, II, 94—97. — Þetta bæli sá jeg ekki,
en hitt bælið, sem er í öxarnúpi, skoðaði jeg og álít vafalaust að
það sje gert af Gretti. Jeg tók nokkrar ljósmyndir af núpnum og
bælinu og fylgja 4 þeirra hjer með. 1 sýnir núpinn að norðvestan;
bælið er bakvið burstmynduðu nibbuna á miðri myndinni, neðarlega
i skriðunni. 2. sýnir þessa nibbu vestanmegin. 3. myndin sýnir nibb-
una aftan- og ofan-frá; sjer yfir þakið á bælinu, stuðlabergsdranga,
er lagðir eru hver við annars hlið yfir það þvert og liggja endarnir
á veggjunum, en þeim er hróflað upp úr stórgrýti og sjer enga
hleðslu á að utan. 4. myndin sýnir bælið að framan, nibbumegin;
inngangurinn eða opið sjest; fremsti drangurinn hefur fallið niður
vinstra megin, en þó má vel komast undir hann inn í bælið. Bælið
er mjög lítið, um 3 m. að lengd, um 1 að br. og um 1 að hæð, að
innanmáli. Gera má ráð fyrir, að steinarnir hafi haggast meira eða
minna flestir, og mörg smáop eru nú á milli þeirra. Sennilega hefur
Grettir troðið torfi eða mosa í allar slíkar gáttir og klætt alt vel
innan með skinnum og klæðura. Vel mátti sitja hjer og liggja, en
varla hefur hann nokkru sinni getað staðið hjer upprjettur. Mjög
lítið ber á bælinu fyr en komið er alveg að þvi, en þá sjer það
hver maður og hlýtur að dást að líkamsþreki þess er lagði slikt
árefti og sálarþreki þess manns, er hlaut að dvelja einmana og of-
sóttur ár eftir ár í slíkum hreysum. — Af nibbunni og úr hlíðinni sjer
mjög vel til mannaferða á flatlendinu fyrir framan núpinn; er þar
alfaravegur, og fljótlegt að stökkva ofan skriðuna til atfara. Hins