Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Side 12

16
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
hans: „Heyr þú, son minn, hví flýr þú feður þinn, hví rennur þú
herklæddur undan mér gömlum og vopnlausum?“ Sem hinn sæli
Jóhannes hefir svo kallað nokkurum sinnum, dregur saman með
þeim, því að hesturinn var vel fimur og fljótur, en maðurinn her-
klæddur og stórlega feitur, svo að honum dregur skjótt um rásina,
hvar fyrir erindreki drottins semur sér önnur orð enn háleitari og
meiri miskunn hafandi; hann segir svo: ,,Þú aujnur maður, óttast
eigi, því að þú hefir enn lífs von. Sé hérna“, segir hann, ,,eg mun
gjalda skynsemi fyrir þig allsvaldanda guði, og ef hann vill, skal
eg feginn þola dauða fyrir þig, svo sem drottinn þoldi dauða fyrir
vora sök, og mína sál mun eg útgefa fyrir þitt líf. Því gjör svo vel,
son minn sæli, að þú nem staðar og trú mér, að drottinn sendi mig
hegat.“ Viður þessi orð hin síðustu stendur spellvirkinn og stirir í
jörð, svo sem gripinn af guði og höndlaður brott af grimmleik í góða
ráðagjörð, kastandi því næst sverðinu, er hann hélt á, langt í brott
á völlinn, þar meður sérhverjar herfórur, svo að hann stendur vopn-
laus.“ — Og til að gera langa sögu stutta þá iðraðist ræninginn
sárlega „meður sút og háreystum gráti, með nóglegum lækjum tár-
anna og fremsta lítillæti síns líkama“, en Jóhannes tók spellvirkjann
að sér. — „Og eigi gefur liann upp fyrr en hann geldur þenna mann
aftur 1 faðjn heilagrar kristni, svo vel endurbættan og alstyrkan,
sem almáttugum guði var mest til lofs og eilífrar prýði. Svo veitti
vin drottins ókomnum tímum eftir sinn dag háleit dæmi sannrar
iðranar og heilaga kenning nýrrar endurgetningar“.
Sagan um spellvirkjann er svipuð í öllum gerðiím Jóns sögu, og
þó er þar nokkur munur. Skal það eitt rakið hér, sem getur orðið
til skýringar á atriðum myndarinnar. í I er stuttlega sagt frá fundi
spellvirkja og postula, og gæti sú frásögn kamið heim við myndina
án þess þó að skýra öll atriði hennar. („Og er postulinn hafði þetta
mælt, þá nam illvirkinn staðar og tók sanna iðran“ o. s. frv.). I II
segir öllu ger frá, t. d. að illvirkinn drap niður höfði, þegar hann
nam staðar á flóttanum. I III kemur sagan verr heim við myndina,
því þar elti postulinn illvirkjann fótgangandi. IV segir frá fundi
spellvirkja og postula á svipaðan hátt og II: („Stendur spellvirkinn
sem herfanginn varpandi fram á völlinn sverðinu“ o. s. frv.). Þá
er næst að athuga röð sagnanna. I I og II er spellvirkjasagan næst á
eftir sögunni um tvo öfundsjúka bræður (8. mynd), í III kemur
sagan næst á eftir sögunni um Drúsíönu (5. mynd), en 1 IV fylgir
hún eftir sögunum um Aristódímus (9.—11. mynd). í Tv. p. s. hefst
sagan af spellvirkjanum næst á eftir sögunni um Drúsíönu eins og