Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Page 105

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Page 105
VATNSSTEINN frá bjarteyjarSandí 109 töluvert eldri. Kemur það vel heim við það, sem áður hefur verið sýnt fram á, að notkun klébergs er einkum bundin við hinar fyrstu aldir byggðar hér á landi. Enginn vafi er á, að skál þessi er vatnssteinn eða kirkjubolli eða hvaða nafn sem kosið er að gefa kirkjukeri undir vígt vatn. Hún minnir mjög á skírnarsá, en er allt of lítil til að vera það. Hún er svo vönduð að allri gerð, að langt væri um of fyrir hversdagslegan búshlut, og hún hefur verið greypt á undirlag á föstum samastað, svo að ekki hefur verið ætlazt til, að hún væri flutt úr stað. Ekkert ann- að en vatnssteinn kemur til greina.0 Engar heimildir eru fyrir því, að kirkja eða annað guðshús hafi verið á Bjarteyjarsandi. Bænhús kynni að vísu að hafa verið þar, þótt heimildir geti þess ekki. Hitt er þó eðlilegra að álíta, að vatns- steinn þessi sé frá Brekku, sem er nágrannabær Bjarteyjarsands og örskammt milli bæja. í Vilkinsmáldögum (1397) er talin hálf- kirkja á Brekku.* * * 7 I Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns segir,8 að þá (1706) sjáist enn merki kirkjugarðs og standi þar skemmuhús, en engin minnist þar hafi þjónustugjörð framin verið. SUMMARY A mediaeval holy-water stouy. The article deals with a fragment of a stone bowl, recently given to the National Museum of Iceland and identified as a holy-water stoup. The bowl is made from steatite, probably of Norwegian origin. It is 21,5 cm in height, the width at the top being 26 cm, whilst the basin has a diameter of 18 cm. The depth of the basin is 11 cm. At the bottom there is a four-sided hole, which served to fasten the bowl to a pedestal on which it must have rested. The modelling of the bowl seems to be Romanesque in character, thus probably dating as far back as the 12th century. In the National Museum of Iceland there are preserved a good many plain roughly hewn bowls from native rock. Several of them are thought to have served as holy-water stoups, but the newly acquired one excels them all by beir.g elaborately modelled and cut from exquisite (imported) material. It was found on the farm site at Bjarteyjarsandur, Southwest-Iceland, but most likely it ultimately originates from the neighbouring farm Brekka, where there was a church during the Catholic period. o Fá vígsluvatnsker hafa varðveitzt á Norðurlöndum. Um þau er nokkurn fróðleik að finna hjá Sophus Miiller, Vievandskar og Kirkelamper, Aarb. f. nord. Oldkyndighed 1888, bls. 106—110. l Isl. fornbréfasafn IV, bls. 198. 8 Jarðabók IV, bls. 11.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.