Lögrétta - 01.01.1934, Síða 25

49
LÖGRJETTA
50
næði háskólans. 3) framlag þings og stjóm-
ar. 4) kjör stúdenta. Hann benti á, að há-
skólakennarar vorir hafa nú aðeins helm-
ingslaun á við stjettarbræður vora í ná-
grannalöndunum. Vjer höfum! að þessu leyti
stigið stórt spor aftur á bak. 1 launalögum
háskólakennara frá 1909 var gert ráð fyrir
byrjunarlaunum prófessora 3000 kr., en
lokalaunum 4800. Samkvæmt verðgildi pen-
inga 1931 jafngildir þetta 7500 kr. byrjun-
arlaunum og 12000 kr. lokalaunum, en nú
hafa prófessorar í hæsta launaflokki aðeins
6000 kr. auk lítilfjörlegrar dýrtíðaruppbót-
ar, sem ef til vill hverfur um næstu ára-
mót. Enginn háskólakennari getur nú lifað
af þessum launum og verða þeir því að
gegna ýmsum óskyldum störfum til þess að
sjá fyrir daglegum þörfum. Það er vafalaust
eitt af mestu meinum þjóðfjelags vors, að
háskólakennarar vorir geta ekki verið ó-
skiftir við störf sín og á þessu verður að
ráða bráða bót, því annars tekur háskólinn
ekki þeim1 þroska, sem' krefjast verður af
honum.
Húsnæði.
Húsnæði háskólans hefur frá byrjun verið
óviðunandi. Nokkrar stofur niðri í Alþing-
ishúsinu hafa verið notaðar til kenslu.
Enginn fyrirlestrasalur er til, ef fluttir eru
fyrirlestrar, sem eiga erindi til allra manna,
og hefur því orðið að leigja húsnæði úti í
bæ í hvert sinn, er erlendan gest hefur bor-
ið að garði, sem flutt hefur fyrirlestra á
vegum háskólans. Ekkert húsnæði er til
fyrir bókasöfn deildanna og önnur söfn,
sem eru að skapast. Háskólaráðið hefur ár
eftir ár vakið athygli þings og stjórnar á
þessari vansæmd stofnunarinnar. Þingið
hefur viðurkent þessa þörf með því að sam-
þykkja lög um háskólabygging, en lög þessi
heimila stjórninni að láta reisa háskóla-
byggingu á árunum 1934—40, ef fje er veitt
til þess í fjárlögunum. En það er fyrirsjá-
anlegt, að eins og nú horfir um fjármál
þjóðarinnar, ern engar líkur á, að á næstu
árum fáist fje á fjárlögum til háskólabygg-
ingar. Þar sem nú horfði svo við, var tekið
það ráð á síðasta þingi, að undirlagi há-
skólakennara og með atbeina nokkurra
rranna bæði utan þings og innan, að semja
lög um happdrætti og skyldi ágóðanum var-
ið til háskólabyggingar. Háskólanum var
síðan veitt einkaleyfi til rekstrar happ-
drættis í þessu skyni og verða kennarar há-
skólans að standa fyrir þessum framkvæmd-
um. En um leið og þingið velti af sjer þess-
ari fjárhagsbyrði um bygging háskólans, er
það hafði samþykt og viðurkent áður, var
svo ákveðið í lögunum, að 20% af netto-
hagnaði happdrættisins skyldi renna í ríkis-
sjóð. Jeg verð að líta svo á, að þetta ákvæði
sje til vansæmdar fyrir þingið og mun jeg
því fara fram! á það á næsta þingi, að þetta
ákvæði verði numið burt úr lögunum. Jeg
ber þá von í brjósti, að happdrættið veiti á
næstu árum þann hagnað, er nauðsynlegur
er til þess að kom'a upp háskólabygging og
mun þá undirbúningur undir bygging há-
skólans verða hafinn eins fljótt og auðið er,
því að þörfin er mikil.
| : ' 1 | ! i j.' 1.’ 1
Framlag þings.
Framlag þings og stjórnar til háskólans
var á fjárlögum1 1912 51,100 kr., en á fjár-
lögum 1932 152,899 kr. Þetta jafngildir því,
að 1912 var ætlað til háskólans 3%% af á-
ætluðum tekjum ríkissjóðs, en 1932 aðeins
1,36%, en á þessum samla tíma hafa tekjur
ríkissjóðs nærri áttfaldast. Auk þess verður
að líta á, að verðgildi peninga er nú miklu
lægra en 1911 og er því afturförin auðsæ.
Háskólinn hefur í raun og veru verið horn-
reka þings og stjómar fram að þessum
tímum1.
Kjör stúdenta.
Þá skal jeg minnast á kjör stúdenta.
Námsstyrkur og húsaleigustyrkur stúdenta
var 1912 9000 kr. og voru þá 45 stúdentar á
háskólanum. Það jafngildir 200 kr. handa
hverjum stúdent og var það allviðunanlegt á
þeim tíma, en náms- og húsaleigustjnrkur
er núna 24000 kr. og jafngildir það kr.
150 á hvern stúdent, en ef litið er á verð-
fall peninga, hefur þessi stvrkur stórum
roinkað. tslenskir stúdentar eru flestallir fá-
tækir. Þeir leggja út í erfitt nám. er stend-
ur í 5—6 ár til jafnaðar, og er því mikils-
vert fyrir þjóðfjelagið, að þessir ungu