Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1881, Blaðsíða 9

9
sem g’oðorðinu fylgdi, hefði staðið á „Völlunum11, sem
svo eru nefndir, af því að vér vitum, að Valhöll, búð
Snorra Sturlusonar, stóð þar1. Væri þá fyrri hlutinn
dreginn af Oxará, því hún er mjög opt eigi nefnd
annað en „á“, þegar um þingstaðinn er að ræða, og
í samsettum orðum er sagt t. a. m. árbakki fyrir Öx-
arárbakki. í sjálfu sér er það alls eigi óhugsandi, að
goðorð gæti dregið nafn af alþingisbúð goðorðsins.
Upprunalega voru goðorðin bundin við hofið, meðan
heiðni var, en að öðru leyti voru takmörk þeirra eigi
ákveðin og þau eigi bundin við neinn tiltekinn stað
heima í héraði2. En þegar kristni var lögtekin og
1) St. 1878. YII. 85. og 104. k. sbr. 39. k. (I. b. 301.,
327. og 233. bls.). Kr. Kaalund : Hist.-topogr. beskr. af Is-
land I. 107. bls. Sigurður Guðmundsson: Alþingisstaður
hinn forni 31. bls.
2) það hefir hingað til eigi, svo eg viti, verið tekið fram,
hversu mikla þýðingu þetta hefir fyrir sögu lands vors á
þjóðveldistímanum, og leyfi eg mér því að sæta þessu færi til
að fara um það nokkrum orðum. Meðan goðorðin íölluveru-
legu voru hofssóknir—ef svo má að orði kveða—þá höfðu þau
sín eðlilegu takmörk, því að hver þingmaður sótti þá helzt
til þess hofs, sem honum var hægast að sækja til, ef engar
sérstakar ástæður mæltu á móti því. Meðan svo stóð, var
óhugsandi, að nokkurt eitt goðorð gæti orðið mjög stórt, þar
sem hverjum var frjálst að lögum, að segja sig í þing með
hverjum, sem hann vildi, og hins vegar hlaut það að vera
miklum örðugleikum bundið fyrir einn goða að þjóna fleirum
hofum en einu, og var með því girt fyrir, að mörg goðorð gæti
safnazt á eina hönd. Hofið var þá í raun og veru þunga-
miðja hvers goðorðs; goðinn var þá fyrst og fremst hofgoði,
og hið andlegavald, sem fylgdi þessari stöðuhans, var í raun-
inni undirstaðan undir öllu hinu pólitiska valdi hans. Hin
íslenzka stjórnarskipun var þannig frá upphafi reist á trúar-
legum grundvelli; heiðnin var rót hennar og kjarni. þegar
menn nú köstuðu hinum forna átrúnaði og hofin lögðust nið-
ur, þá högguðust um leið máttarstólpar stjórnarskipunarinn-
ar, og urðu þá afleiðingarnar að sýna sig fyr eða síðar; úr því
hofin vóru lögð niður, þá vóru þar xneð fallnar hinar einu
skorður, sem reistar vóru við því, að eitt goðorð gæti breiðzt