Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1881, Blaðsíða 34

34
þegar þær standa niðri i vatni eða eru grafnar i jörð.
Oll þau kol, sem nú á dögum eru grafin upp úr iðr-
um jarðarinnar, og það á stundum upp úr fjarska dýpi,
hafa fyr á tímum, fyrir þúsundum og millíónum ára,
staðið á yfirborði jarðarinnar sem blómgandi tré og
jurtir. J>að tímabil, er hin helztu kolalög hafa mynd-
azt á (Carboniferous Period), er einkennilegt af þvi,
að þá hefir jurtaríkið verið auðugra en nokkru sinni
fyr eður síðar. Jurtarikið á því tímabili var í mörgu
tilliti ólíkt því jurtariki, sem vér þekkjum og sjáum
nú á dögum; þær jurtategundir, er þá komu optast
fyrir, voru burkni, mosategundir og mýrajurtir; en þá
var hitinn og loptslagið svo hentugt jurtaríkinu, að
hinar áðurnefndu jurtategundir voru þá ekki að eins
litlar eins og nú á tímum, heldur voru sumar þeirra
líka eins stórar og jafnvel stærri, en hin stærstu tré,
sem vér nú þekkjum til á jörðunni. Af þessari jurta-
auðlegð mynduðust stór og mikil lög af mó, á sama
hátt og mór myndast í mýrum á vorum dögum, og í
kolalögunum finnast stundum stofnar af trjám, sem
standa beinir á rótum sínum, alveg eins og þeir stóðu,
þegar hið upphaflega mólag var að myndast. Aptur
lítur stundum svo út, sem stór fljót og ár hafi sópað
burt með sér hinum gömlu skógum, og borið þá eins
ogrekavið fram í ósa sína, og orpið þá þar sandi, leir,
og öðru þvi, er áin hefir borið með sér. f>að er ekki
hægt að segja, hvernig allar þær jurtir og tré, sem
mynda kolalögin, hafi borizt saman á einn stað, en
það er víst, að þau hafa orðið fyrir vatnaágangi,. og
hafa grafiztíjörð niður, og orðið þakin moldu ogleir;
þessi mold og leir, sem ofan á þau hefir borizt, hefir
farið vaxandi, breytzt og harðnað, eptir því sem yfir-
borð jarðarinnar hefir breytzt og ummyndazt um allar
þær aldir, sem síðan eru liðnar; er nú þessi mold og
leir orðin að steinum og klettum, sem námumaðurinn