Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1889, Blaðsíða 26

178
lönd hafa sigið í sæ og önnur hafa risið úrsæ, fjall-
garðar hafa hafizt og eyðzt til agna, fljót hafa breytt
farveg sinum, stöðuvötn þornað upp o. s. frv.; allt
þetta hlýtur að hafa haft stórkostleg áhrif á út-
breiðslu tegundanna. Sumir jarðfræðingar hafa
jafnvel farið svo langt, að þeir hafa haldið, að flest-
ar eyjar hafi á seinni jarðöldum verið áfastar við
meginlöndin; en þeir fara víst allt of langt, enda
er þess ekki þörf; útbreiðsla tegundanna um eyja-
bálka úthafanna skilst án þess. Margt mælir líka
á móti slíkum skoðunum; fjarlægar eyjar í úthöfum
eru flestar eldbrunnar, hrúgaðar saman af hrauni og
vikri, og virðist það benda til þess, að þær séu til
orðnar af gosum á mararbotni, og hafi svo hrúgazt
upp, uns þær náðu upp úr sjó; aðallögun megin-
landanna hefir að öllum líkindum verið allsvipuð því,
sem nú er, um mjög langan tíma.
J>essu næst talar Darwin um útbreiðslu jurt-
anna og hvernig þær fara að flytjast landa á milli,
út á eyjar í reginhafi og frá einum tindi á ann-
an. Darwin gerði fyrstur tilraunir til að sýna, hve
lengi fræ ýmsra jurta gætu legið í sjó án þess að
missa frjóvgunarafl sitt; Darwin fann, að 64 fræteg-
undir af 87 spíruðu eptir að þær höfðu legið 28
daga í sjó, og fáeinar héldu enn frjóvgunarafli sínu
eptir 137 daga; hinir ýmsu jurtaflokkar stóðust
mismundi vel áhrif sævarins. Darwin reyndi líka,
hve lengi ávextir, fræhylki og greinar með berjum
gætu synt á vatni; sumir ávextir gátu synt í 28 daga
og þaðan af lengur, og gátu þó framleitt fullþrosk-
aðar plöntur, ef þeim var sáð á eptir. Af þessu er
það auðséð, að jurtir geta borizt með straumum
langar leiðir til fjarlægra eyja og sprottið þar, ef
jarðvegur er hentugur og loptslag gott. Fræ getur
lfka borizt landa á milli með rekavið; í holum 0g