Eimreiðin - 01.09.1904, Blaðsíða 11

umræðu og stungið upp á að hækka hann. I sjálfu sér eru hval-
veiðarnar reyndar ágætur skattstofn, og verður það því að teljast
mjög miður farið, að stjórnin hefur ekki fyrir löngu lagt fyrir al-
þingi áreiðanlegar skýrslur um, hve háan skatt þær gætu þolað
samkvæmt reynslu annarra þjóða, svo að upphæð skattsins hefði
þegar verið ákveðin eins og hún er nú. En sú aðferð, að breyta
skattinum og hækka hann ár eftir ár, gerir atvinnuna ótrygga, og
það hefur mjög óheppilegar afleiðingar og verður síður en ekki
til þess að laða atorkusama dugnaðarmenn til þess að ráðast í
önnur ný fyrirtæki í því skyni að hagnýta sér auðsuppsprettur
landsins. Eins og löggjöf hvers lands yfirleitt á að vera þannig
háttað, að festa sé í henni og ekki verið að breyta henni dag frá
degi, eins á þessi regla í enn frekara mæli við um skattalög, sem
ekki á að breyta nema eftir hinar gagngerðustu rannsóknir og
íhuganir. En um þetta hafa menn ekki skeytt, þegar önnur deild
þingsins síðasthðið sumar horfði ekki í að samþykkja svo mikla
hækkun á hvalveiðaskattinum, að hann ferfaldaðist, án þess að
hafa nokkrar líkur við að styðjast fyrir því, að þessi atvinna, sem
þó er svo þýðingarmikil fyrir landið fjárhagslega, yfir höfuð gæti
þolað þessa feikna skatthækkun, sem eflaust mundi hafa orðið
þess valdandi, að menn hefðu flutt hvalveiðastöðvarnar burt úr
landinu.
Praktiskar ástæður mæla þannig fyrst og fremst með því, að
leggja ekki toll á nýjar vörutegundir, en reynist það nauðsynlegt
að fá auknar tolltekjur, — þá að hækka heldur gömlu tollana.
Ölskatturinn er á íslandi lægri en í Danmörku, og skatturinn á
vínföngum og tóbaki er lika lægri en í ýmsum öðrum löndum.
Og loks er hægt að fá stórmikinn tekjuauka með því að hælcka
kaffi- og sykurtollinn, sem nú nemur meira en helmingi af öllum
tolltekjum landsins. Að vissu leyti yrði það að teljast miður
farið, ef grípa þyrfti til slíkrar tollhækkunar, af því að sá tollur
kemur sem skattur ekki niður á menn í réttu hlutfalli við skattþol
þeirra. En af praktiskum ástæðum verða menn þó langtum fremur
að kjósa það, heldur en t. d. toll á vefnaðarvöru, sem reyndar
heldur ekki mundi koma sérlega réttlátlega niður. Sú mótbára
gegn hækkun hinna eldri tolla, að það mundi um of leiða menn
í freistni til að fremja tollsvik, er naumast mikils virði, að minsta
kosti ekki að því er kaffi- og sykurtollinn snertir.
En auk þess að menn verða að taka tillit til þess við skipun