Eimreiðin - 01.09.1904, Blaðsíða 1

Um skattamál íslands.
Eftir yfirréttarmálaflutningsm. JÓN KRABBE.
t*ær sívaxandi kröfur, sem gerðar eru til landssjóðsins, hafa
gert það að verkum, að hvert einasta alþingi nú síðustu árin hefur
orðið að fást við þá spurningu, hver ráð væru til að auka tekjur
hans; og á hverju þingi hefur mönnum tekist að finná
annaðhvort eldri skatta, sem mætti hækka, eins og t. d. útflutn-
ingsgjald af hvalafurðum, aðflutningstoll af vínföngum og tóbaki,
eða þá nýja skattstofna, svo sem vínfangasölu og innflutning á
tegrasi og súkkulaði. En á síðasta alþingi kom mönnum þó saman
um, að þetta mundi lítt hrökkva, svo að bráðlega mundi verða
að auka tekjur landsins að miklum mun.
þar sem þetta líka sjálfsagt reynist óhjákvæmilegt, þegar
miðað er við síðustu fjárlög og önnur útgjaldalög, sem samþykt
voru á síðasta þingi, þá virðist vel til fallið, að spurningin um
tekjur landssjóðs sé tekin til íhugunar yfirleitt og í einu lagi; því
skattalöggjöfinni er nú einu sinni svo farið, að hún er ekki vel til
þess löguð, að verið sé að reyna að bæta hana með smábótum,
og hún hefur t sér fólgin svo mikilsvarðandi atriði, að engin von
er til þess, að henni verði gerð rækileg eða full skil á þeim stutta
tíma, sem alþingi á kost á að verja til hennar.
Að vísu er fjárhagur landssjóðs sem stendur góður, og jafn-
vel þó eyða verði nokkrum hluta af viðlagasjóðnum á fjárhags-
tímabilinu, mun stjórnin þó tæplega að þessu sinni þurfa að grípa
til þeirrar heimildar til lántöku, sem henni var veitt.
Pað væri líka sannarlega að leggja út á hálan ís, og hann
vökóttan og stórhættulegan, að fara að taka lán, til þess að stand-
ast almenn og vanaleg útgjöld. Sú leið — lántökuleiðin — verður
frá fjárhagslegu sjónarmiði því að eins varin, að láninu sé varið
til fyrirtækja, sem gefa landssjóði beinan arð, t. d. að afla sér
eigna, svo sem járnbrauta, skipa og þvíuml., er svo mikið geti
gefið í aðra hönd, að það fyllilega nægi til að standast vexti og