Eimreiðin - 01.09.1904, Blaðsíða 43

203
skyldu þá sjálfir ekki tigna nema guð! En við hlið hans skipa þeir
Kristi, sem er ekki svo mikið sem andi, og ekki nema framliðinn.
Aðrir trúflokkar heita og þeim, sem aðhyllast kristna trú, eilífum kvöl-
um, sem þeir ógna með og tilfæra jafnmörg furðuverk máli sínu til
stuðnings sem sannanir. f’rákelkm kristinna manna í að framselja lík-
amann til hegningar kemur undarlega í bága við ást þeirra á líkaman-
um, er kemur í ljós í von þeirra um upprisu holdsins. Auðvitað skyldu
menn hvorki með píslum né refsing láta tilleiðast til að segja né drýgja
neitt óguðlegt. En það getur ekki verið neitt saknæmt í því að sveija
við nafn keisarans. Kristnir menn njóta líka sjálfir góðs af veldi hans.
Þeir geta ekki krafist þess, að allir láti það laust, er þeir tigna, og
gangi þeim guði á vald, er ekki hefur verið þeim sérlega hliðhollur til
þessa. Ef allir væri eins óþjálir og þeir, myndi alt fara í óreglu og
stjómleysi. f’eir verða því að hlýða keisaranum og mega ekki neita
að fara í herþjónustu.
Bók Celsusar virbist ekki vera vel fyrir komiö. Snið hennar
hefur haft nokkrar endurtekningar í för með sér. En annars verða
menn að játa, að hann hefur virðingarverða þekking á efni því, er
hann ritar um, og skarpan skilning á meginatriðum kristilegrar
trúar. Bað er og auðséð, hvilík áhrif rit hans hefur haft, þar sem
vinur Órígenesar 70 árum seinna telur nauðsyn á að hrekja það.
Pað virðist líka hafa verið forðabúr allra þeirra, er síðar réðust á
kristindóminn. Einn þeirra, Híerókles Ný'-Platóningur, hefur sýni-
lega valið bók sinni gegn kristindóminum titil (»Sannleikselskandi
rödd«, filaleþes logos frá 305) með hliðsjón til þessa. Pað er
glatað, en rit Evsebíosar gegn því er enn til og nokkrar athuga-
semdir við það í ritum Lactantíusar. Af þeim er auðsætt, að
hann hefur veizt að mörgum einstökum atriðum kristindómsins —
Lactantíus segir, að manni skiljist helzt svo af því, hversu gagn-
kunnugur hann er leyndardómum hans, að hann hafi eitt sinn
verið í söfnuðinum —, að hann hafi farið mörgum orðum um
mentunarskort og óáreiðanleik postulanna og að aðalvopn hans sé
samanburður á Kristi og Apollóníusi töframanni frá Týana, er
mikið orð fór af eftir að Fílóstratos hafði samið æfisögu hans.
Samanburðurinn átti að sýna, að ef kristnir menn héldu, að Jesús
hefði verið guð sakir kraftaverka hans, þá væri hið sama um
Apollóníus að segja, er miklu merkilegri sögur gengi af.
Aðalrit 3. aldar gegn kristilegri trú er þær 15 bækur »Gegn
kristnum mönnum« (frá hér um bil 270) eftir Porfýríos Ný-Platón-
ing, »hinn grimmasta fjandmann vorn«, »svarinn óvin Krists«, eins
og kirkjufeðurnir kalla hann. Svo hefur sagt fróður maður í þess-