Eimreiðin - 01.01.1905, Blaðsíða 10

IO
þeim er svipað ástand eins og hjá oss. Hjá þeim er líka mjög
strjálbýlt, þeir dreifðir yfir fjölda smáeyja og samgöngur fult eins
örðugar eða jafnvel örðugri en hjá oss. Hve miklu verja þeir nú
til embættiskostnaðar úr iandssjóði (ríkissjóði)? Samkvæmt fjár-
lögunum dönsku eru það einar 27,000 kr. á ári. Par sem íbúa-
talan er nú um 15,000 manns, verður embættiskostnaður Færey-
inga úr landssjóði ekki nema kr. 1,80 á mann. En á íslandi
nemur sá émbættiskostnaður, sem greiddur er beint úr landssjóði,
rúml. kr. 5,54 á hvert mannsbarn á landinu (miðað við 79,000 íbúa).
Og þó ber ekkert á því, að embættisrékstur fari í neinum ólestri
á Færeyjum eða sé að neinu leyti lakari en hjá oss. Skyldi því
ekki þessi stórkostlegi munur á embættiskostnaði þeirra og okkar
geta stafað af því, að þeir séu ólíkt hagsýnni en vér? Jú, þessu
er í sannleika þannig varið, og vér ættum ekki að láta okkur
neina lægingu þykja að læra af þeim í þessum efnum.
En hver ráð eru þá til að lækka þennan mikla embættis-
kostnað? Pau að gera gagngerða breyting á embættaskipun
landsins og fækka embættunum að miklum mun. Eví að vér
getum ekki komist af með færri embættismenn, er bláber hégilja,
gamall draugur, sem vér verðum að kveða niður sem allra fyrst.
Hvernig þessari breytingu ætti að vera varið í einstökum at-
riðum, verður þó ekki skýrt að sinni. Til þess þarf langtum meiri
rannsóknir og athuganir, en sá, er þetta ritar, hefur nokkur tæki
til að gera, enda eru slíkar rannsóknir verk landsstjórnarinnar, en
ekki einstakra manna. Hér verða því aðeins settar fram nokkrar
bendingar til athugunar fyrir kjósendur landsins, til þess að sýna,
í hverja átt vér álítum að breytingin gæti stefnt. Fallist kjósend-
urnir svo á þessar bendingar, eða aðalstefnu þeirra, kemur til
þeirra kasta að krefjast þess af þingmönnum sínum, að þeir knýi
stjórnina til að rannsaka og undirbúa málið og koma því í fram-
kvæmd í lagaformi.
Þegar vér lítum á I. flokkinn hér að framan, sjáum vér, að
79,300 kr. ganga til dómara og sýslumanna (I, 3). Af þeim
ganga nú 13,800 kr. til að launa dómurunum í yfirréttinum, en
hitt (65,500 kr.), gengur til sýslumanna og bæjarfógeta. Far við
bætist svo ritfé bæjarfógetans í Rvík, 1,400 kr. (II, 4), svo öll
upphæðin verður 66,900 kr.
Er það nú víst, að nauðsynlegt sé að hafa svo marga sýslu-
menn eða verja svo miklu fé til að inna þau störf af hendi, sem