Eimreiðin - 01.01.1905, Page 21

21
Svenska Lákaresállskapet. En mestan heiður hlaut hann með því, að
Nóbelsverðlaunin (140,000 krónur) voru veitt honum 1903.
Utför hans fór fram með ákaflega mikilli viðhöfn og í viðurvist
fjölmennis. Jafnvel úr fjarlægum löndum komu merkir vísindamenn og
sendimenn frá vísindafélögum til að heiðra minningu hans og jafnvel
í’ýzkalandskeisari sendi einn af gæðingum sínum með skrautlegan pálma-
sveig til að prýða kistuna.
Öll helztu læknatímarit heimsins hafa flutt myndir og eftirmæli
Finsens og kepst um að sýna honum lotningu.
1400 menn af ýmsum stéttum í Danmörku hafa skrifað undir
áskorun til allra um að leggja fram fé til stofnunar sjóðs til minn-
ingar um Finsen, sem bæði geti orðið til eflingar ljóslækningum hans
og til að reisa honum veglegan minnisvarða. í’að hefur þegar verið
skotið saman mörgum þúsundum króna.
* •
Finsen varð frægur fyrir ljósrannsóknir sínar, er leiddi hann til
þýðingarmikilla uppgötvana. Það er einkum tvent, sem gjört hefur
nafn hans kunnugt um allan heim, en það er: hið svonefnda rauða
herbergi, til að lækna bóluveiki og aðferð hans til að lækna
lúpus.
Eins og flestum er kunnugt, er sólarljósið samsett af allavega lit-
um geislum. f'etta sést greinilega í regnboganum, sem myndast við
að sólarljósið klofnar í hina ýmsu liti sína við að skína gegnum regn-
ský loftsins. Svipað sést þegar sólin skín í gegnum þrístrent gler; þá
klofnar ljósið og verður marglitt.
Menn höfðu lengi vitað að hinir ýmislega litu geislar höfðu mis-
jafnar verkanir í náttúrunni. Rauðu geislarnir voru áhrifaminstir, en
bláleitu geislarnir voru aftur á móti mjög áhrifamiklir gagnvart ýmsum
efnum og efnasamböndum. Hinna geislanna gætti lítils. Charcot,
Widmark og aðrir vísindamenn höfðu sýnt fram á, að Ijósið hefur tölu-
verð áhrif á hörund manna og þeim hafði tekist að sanna, að það
væri eingöngu áhrifum bláleitu ljósgeislanna að kenna, að menn yrðu
útiteknir, sólbrendir og freknóttir. Finsen kom nú til hugar að þeir
gætu einnig verið orsök í því, að bóluveikin verður svo skæð á þeim
hlutum hörundsins, sem ljósið nær að skína á, eins og hendur og and-
lit. Gætu menn útilokað bláleitu geislana frá að verka á hörundið,
þótti honum eigi ósennilegt að veikin yrði vægari.
Hann hafði heyrt sögn um enskan prins á miðöldunum, sem
hafði batnað bólan við að skarlatskikkja hans var hengd fyrir glugg-
ann Svipuð þjóðráð þektust á Japan og á Tyrklandi, en læknar köll-
uðu það kreddur og kerlingabækur. Finsen hélt þó að einhver fótur
væri fyrir átrúnaði fólksins, og skýrði það þannig, að rauða Ijósið, sem
skein í gegnum skarlatskikkjuna, hefði útilokað bláu geislana. Hann
gjörði því þá tilraun, að hengja rauð tjöld fyrir gluggana, þar sem
bóluveikir menn lágu, svo að í herbergjunum var eingöngu rautt ljós.
Afleiðingin varð sú, að þessum sjúklingum batnaði fljótar en öðrum og
bóluörin urðu því nær engin.
Hann gjörði grein fyrir athugunum sínum í Hospítalstíðindum 1893