Eimreiðin - 01.01.1905, Page 43

43
en á íslandi getur víst óvíða verið tiltökumál að nota hann nema
einu sinni. I hæsta lagi yrði hann notaður tvisvar, þar sem þurr-
viðrasamt er og þerrivöllur góður.
Mótekja getur verið með mörgu móti. Hér verða aðgreindar
tvær aðalaðferðirnar: móskurður og móelta. Móelta greinist
aftur í voteltu og þureltu.
Móskurður. Einfaldasta og fábrotnasta aðferðin við mó-
tekju er að skera móinn í reglulegar rétthyrndar flögur, og þurka
þær svo. Sú aðferð er hin einasta, er tíðkast hefur heima og
getur hún með vissum skilyrðum verið hagkvæm, að minsta kosti
er hún venjulega ódýrri en aðrar aðferðir. Skilyrðin fyrir að skor-
inn mór verði góður til eldsneytis er, að mólagið sé þétt í sér,
ekki sé verulegur munur á efstu og neðstu lögunum og í því sé sem
allra minst af lurkum. Oft er
því svo varið, að efstu lögin
eru laus í sér og lítt rotin
— pisja — og því mjög hita-
lítil. l'eim er því títt kastað
burt með rofinu. Neðstu lög-
in eru hins vegar oft svo
rotin og þétt í sér, að þau
springa og molna við þurk-
inn. Við þetta bætist svo,
að á Islandi er venjulega
mikið af smærri og stærri
birkilurkum í mónum. I’etta
alt gjörir að verkum, að mór-
inn verður mjög úrgangs-
samur.
í Danmörku er víða skorinn mór, ekki einungis til heimilis-
þarfa heldur einnig til verzlunarvöru. Aðferðin er víðast svipuð
þeirri, er tíðkast í Sparkær, og skal ég því lýsa henni hér.
Fyrst er rofið tekið af og auk þess efstu allralausustu lögin,
sem Danir alment kalla »Hundeköd«. Á i. mynd sést aðferðin.
Línan a er skorin með kníf á löngu skafti (2. mynd i.). Pví næst
eru lóðréttu skurðirnir b stungnir með stálspaða (2. mynd 2.) og
að síðustu eru skurðirnir c stungnir með litlum spaða, er sést á
2. mynd 3. Með þessum spaða eru skornar upp 3 flögur, hver
eftir aðra, og lagðar í einu lagi upp á bakkann eða niður á grafar-