Eimreiðin - 01.05.1910, Blaðsíða 33

109
ce peuple Francais que j’ai tant aimh, (jeg æski þess, að aska
mín hvíli á Signubökkum, hjá frönsku þjóðinni, sem ég heíi elskað
svo mjög).
Undarleg ást hefir það verið vissulega — ef orðin eru ekki
tóm hræsni — og minnir á ást veiðimannsins á dýrunum, sem hann
getur ekki séð á landi, sjó eða í lofti, án þess að sýna þeim bana-
tilræði.
Vissulega er Napóleon einhver sá undarlegasti maður, sem
lifað hefir, og óskiljanlegt, að annað eins afl til framkvæmda
skyldi geta verið í einum mannsbúki, og honum litlum. Líklega
hefir ekkert annað vakað fyrir Napóleon en hans eigin upphefð; aðrir
menn voru honum aðeins verkfæri, sem hann vílaði ekki fyrir sér
að láta slátra þúsundum saman, til að koma fram vilja sínum.
Menn sá hann í gegnum og kunni að meta betur en flestir aðrir,
það er að segja, það gagn eða ógagn, sem hann gæti af þeim
haft. En þó skauzt honum stundum illa, eins og þegar hann
hafnaði Robert Fulton og eimskipi hans.
Undarlegt virðist það, að fáir menn hafa verið eins elskaðir
af mönnum sínum eins og þetta smávaxna mikilmenni, er svo
mörgum kom í hel og bakaði óumræðilegar hörmungar. Hann
kom hreyfingu á tilfinningar manna og breytingu á hugina.;
deyfðarmók var óhugsandi með honum; það hefir tengt hugina
við hann, og svo þetta afl andans.
Sumir af hinum svo nefndu ágætismönnum sögunnar, — eins
og líklega Gladstone t. a. m., — hafa miklu fremur leikið mikil-
menni, en verið það í raun réttri. En Napóleon var eigi aðeins
þessi ódæma afreksmaður, heldur einnig framúrskarandi leikari,
þegar honum þótti það við eiga, og mátti segja um hann öfugt
við orð Njálu um Pórhall Ásgrímsson, að hann gat verið skap-
stiltur og þó orðbráður. Og svo mikill sem hann var af sjálfum
sér, þá kunni hann manna bezt að meta gildi þeirrar ytri við-
hafnar, sem einkum Loðvík XIV. hafði látið hinni æðstu tign í arf,
og eigi aðeins var keisari, heldur og lék keisara, og var í því
ólíkur Ágústus, sem var keisari, en lék rómverskan borgara og
ræðismann.
Napóleon hefir verið mjög fríður maður sýnum, en einhver
grimdarleg ró og fyrirlitning er í svip hans. Virtist mér ótvíræð
líking með Napóleon og mynd af Neró í Louvre-safmnu, þó að
svipur Napóleons sé mikilúðlegri. Neró var líka le;k ; og eigi
S