Eimreiðin - 01.05.1910, Blaðsíða 48

124
Ég veit ekki að vísu til fulls, hversu miklir vitsmunamenn
Pingvallafundarfitlltrúarnir vóru yfirleitt. En ég leit svo til, að
fæstir þeirra hefðu haft það bein í nefinu, sem þarf til þess að
rísa upp móti öðrum eins hólmgöngumönnum, sem forkólfarnir
þar vóru. En hvað sem því líður, þá er það víst, að fundurinn
var lítið undirbúinn og hugsjón hans ekki vel grundvölluð. Mikil-
hæfasta blað landsins, ísafold, hafði getið þess, eftir að »Blaða-
mannaávarpið« kom út þá um veturinn á undan, — en Pingvalla-
fundurinn var afleiðing þess, — að það væri ekki ætlunin, að
Island yrði fullvalda ríki. Ég vissi vel hvað ég gerði, þegar
ég aðhyltist tillögu fundarins — vissi vel, að hún mundi eigi ná
fram að ganga í Danmörku. En ég leit svo á, að hún mundi þó
knýja fram á leið málefni vort, bæði innan lands og utan, og að
framgangi málsins hefir hún vafalaust stutt, í nefndinni, heldur en
hitt. Ég get vísað til þess, sem ég talaði í Pitigbrekku um sjálf-
stæði einstaklinganna heima fyrir; dró ég dæmi af Sigurði konungi
sýr og benti á, að þar væri grundvöllur sjálfstæðinnar, sem
bændur væru tvent í einu: efnamenn og konungar heima fyrir,
og gat hver hygginn maður skilið hug minn. En ég þagði af
ásettu ráði um það, að þessi ákvörðun fundarins mundi aldrei ná
fram að ganga, að sinni. Ef ég hefði það sagt, hefði ég gert
þingsafglöpun og fundinn hlægilegan og sjálfan mig að gjalti. En
ég vissi orð Ibsens, þau, að heimta skyldi hið ófáanlega, til þess
að fá borið úr býtum eitthvað dálítið. Á þessa leið hugsaði ég,
og er mér alveg sama um þann vitnisburð, sem sumir menn
kunna að gefa mér í staðinn. Þeir um það.
BISMARCK OG MOLARNIR. Flestir kannast við Bismarck,
járnkarlinn þýzka, sem talið er að hafi haldið hlut sínum hverjum
manni betur; og haldið hefir það verið, að fyrir honum hafi
Norðurálfan skolfið nærri því. Hann þótti hafa ráð ríkja og kon-
unga í hendi sér, enda limlesti hann Dani og vanaði Frakka.
Svo dó járnkarlinn og í dyngjunni hans fundust skrifaðar »Endur-
minningar« stjórnmálamannsins, og þóttu þær merkilegar. þvílíkur
maður sem hann var í lifanda lífi.
Og hvað segir karlinn um hlutskiftið, sem stjórnmálamaðurinn
ber frá borði í lífinu?
Hann segir á þá leið — samkvæmt umsögn þýzks doktors,
sem ég hefi í höndum —, að eina reglu verði stjórnmálamaðurinn
að temja sér, þá reglu: að vera á gægjum, — vera á sífeldum