Eimreiðin - 01.05.1910, Blaðsíða 22

98
náð í hann, svo karldýrið verður að skjótast til æxlunar með
mestu lífshættu. Pað er ekki gott að sjá, hvernig náttúran eða
kynval á að hafa komið slíkum mismun makanna til leiðar. Hjá
fiðrildum eru stundum ákaflega margbrotnar og marglitar teikn-
ingar á vængjunum, mismunandi hjá karl- og kvendýri; varla geta
þó þessar tilbreytingar verið til hjálpar fyrir makavalið, því fiðrildi
sjá illa og æxlast á nóttum, karldýrin finna kvendýrin í kolniða
myrkri; hvort það er með lyktinni eða á annan hátt, vita menn
eigi; en það er sannreynt, að skordýr hafa ýms skilningarvit, sem
menn eigi hafa.
Margbreyttar rannsóknir hafa verið gerðar til þess. að athuga
sambandið milli blóma og skordýra, og var Darwín mikill fröm-
uður þeirra fræða; hann fann margt merkilegt og aðdáunarvert í
byggingu blóma og smádýra, sem duftið bera á milli. Taldi
hann eðlilega alla þessa líffærabyggingu myndaða við náttúruval,
og hafa menn nú líka efast um, að hún sé framkomin á þann hátt.
Litur blóma og hunangshirzlur þeirra áttu eftir kenningu Darwíns
að vera komnar fram til þess, að hæna skordýrin að blómunum,
svo duftið bærist á milli. Á seinni árum hafa ýmsar undantekn-
ingar fundist frá þessari reglu; menn þekkja nú t. d. skrautlega
Jituð blóm með lokuðum dufthirzlum, sem skordýr geta eigi kom-
ist að; sumstaðar kemst duftið aldrei út og jurtin æxlast með
kynlausri æxlun; og margt fleira hafa menn fundið, sem alls ekki
getur samlagast úrvalskenningunni. I jarðlögum fyrri tíma vonuð-
ust menn sterklega eftir að finnast myndi margir milliliðir milli
ætta og kynkvísla, þar sem stórar glompur voru í röðum hinna
lifandi dýra og jurta; en mildu minna hefir fundist, en menn
bjuggust við. Ýmsir hafa því komið fram með þær tilgátur, sem
líkjast hinum fornu kenningum Cuviers, að snöggar stökkbreyt-
ingar hafi gerst í jarðarsögunni með löngu millibili, og þá hafi alt
í einu skapast stórir flokkar af nýjum tegundum; en svo kemur
lognmók á breytiþróunina um langan aldur þangað til ný bylting
kemur. Pessa getgátu er náttúrlega ekki hægt að sanna, og
heldur elcki hægt að gera sér í hugarlund, hverjar orsakir væri
til slíkra byltinga. Breytingar í fósturlífinu hafa jafnan verið taldar
með liinum beztu líldnda-sönnunum fyrir breytiþróun, en af þeim
er ekld hægt að ráða neitt um orsakir framþróunarinnar. Pó eru
ekki myndbreytingar fóstursins nærri eins glöggar og samanhang-
andi í náttúrunni, eins og E. Háckel setti fram í ýmsum alþýð-