Eimreiðin - 01.09.1910, Blaðsíða 32

188
skilyrði, er því einn af velgerendum mannkynsins. Pað liggja því
fögur sannindi í göinlu grísku goðasögninni, að Dýónýsos (vínguð-
inn) hafi ferðast meðal viltra þjóða til að siða þær.
Það verður ekki sagt með neinni vissu, hvar séu hin fyrstu
heimkynni vínyrkjunnar. Vínviður vex viltur um suðurhluta tempr-
aða beltisins, og á fyrri jarðtímabilum óx hann jafnvel í norðlæg-
um löndum; þannig finnast leifar hans í surtarbrandslögunum á
Islandi frá tertiera tímabilinu. Pað liggur næst að ætla, að vín-
rækt og víngerð hafi fyrst átt sér stað í Litlu-Asíu eða í löndun-
um við kaspiska hafið. það var lengi ætlun málfræðinga, að orðið
vín, sem finst bæði í semítiskum og indógermönskum málum,
væri af semítiskum uppruna, og að Grikkir hefðu lánað orðið úr
hebresku; en nú má telja víst, að það sé af indógermönskum
uppruna og að Semítar hafi tekið það þaðan. Hinir fyrstu vín-
gerðarmenn voru því að öllum iíkindum einhver hinna indóger-
mönsku þjóða, sem fluttu til Austurlanda áður ljós sögunnar rann
upp. Upptök vínyrkjunnar eru forsöguleg og það eitt er víst, að
frá Litlu-Asíu barst hún yfir til Þrakíu og þaðan til Grikklands;
þá leið má að minsta kosti rekja dýrkun Díónýsosar. Grískir ný-
lendumenn fluttu hana til Ítalíu og Gallíu (Massilíu), en líklegt
þykir, að Föníkumenn hafi flutt hana til Spánar. Rómverjar
neyttu lítils víns á fyrstu öldum Rómaríkisins, því að þá stóð vín-
yrkjan á lágu stigi á Ítalíu, og grísk vín voru dýr, en góð þóttu
þau. Petta breyttist smámsaman og, eins og þegar hefir verið
tekið fram, var Ítalía orðin vínyrkjuland á síðustu dögum þjóð-
veldisins. Cató gamli, hinn siðavandi og hófsami Rómverji, hafði
stuðlað mikið að útbreiðslu vínyrkjunnar þar í landi. Rómverjar
áttu og mestan þátt í að útbreiða hana í Gallíu (Frakklandi) og á
síðustu öldum keisaradæmisins var tekið að rækta vín á Ungverja-
landi og fýzkalandi (Mósel- og Rínarhéruðunum); er mælt, að
Próbus keisari (276—282) hafi verið hvatamaður þess. Á norður-
strönd Afríku var og vín ræktað að nokkrum mun í fornöld og í
suðvesturhluta Asíu voru vínsæl lönd; einkum var Persía ágæt-
lega fallin til vínyrkju, en austan Indusfljóts getur hennar ekki að
neinu.
Á miðöldunum breiddist ræktun vínviðar nokkuð út og jafn-
vel til norðlægra héraða, þar sem engar vínekrur eru á vorum
dögum. Karl mikli keisari lét sér mjög ant um vínyrkjuna og á
búum hans voru skólar í þeirri grein, eins og í öðrum greinum