Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1983, Blaðsíða 18

18
DV. ÞRIÐJUDAGUR 22. FEBRUAR1983.
17 íslensk böm fædd
eftír tæknifrjóvgun
— 25 konur alls orðið þungaðar frá ársbyrjun 1980
Frá því í ársbyrjun 1980 hafa 25
íslenskar konur orðiö þungaðar eftir
tæknifrjóvgun. Sautján hafa þegar
fætt, ein hefur misst fóstur og sjö eru
bamshafandi. Þessar upplýsingar
komu fram í viötali við Jón Hilmar
Alfreðsson kvenskjúkdómalækni,
sem birtist nýlega í tímaritinu
Heilbrigöismál.
Meö tæknifrjóvgun er átt viö aö
sæöi er sprautað upp í legháls kon-
unnar. I þeim tilvikum hefur verið
notaö djúpfryst sæöi sem Ríkisspítal-
arnir hafa keypt frá Danmörku. Þar
er eini sæöisbankinn á Norðurlönd-
um og er hann jafnframt einn sá
stærsti í Evrópu.
Sæöiö kemur hingaö til lands í strái
(plaströri) og er geymt í Blóö-
bankanum viö —196° C. Aðferöin viö
frjóvgunina er síöan sú aö sæöinu er
þrýst úr stráinu og upp í legháls kon-
unnar.
Skilyröi fyrir því aö tæknifrjóvgun
sé beitt er aö ekkert sé því til fyrir-
stööu aö konan geti átt bam, en sæði
eiginmannsins sé ekki nógu virkt.
JHAItNS ttox
Tæknifrjóvgun, ný tækni tíi að ráða bót á bamleysi, hefur verið notuð hár á landi siðastíiðin þrjú ár með
góðum árangri. 25 konur hafa orðið þungaðar og 17 böm hafa þegar fæðst.
Eftir aö ákvöröun hefur veriö tekin
um aö reyna þessa aöferð er valiö
sæði frá gefanda sem líkist eigin-
manni konunnar. Meöal annars er
tekiö miö af líkamsbyggingu, háralit
ogaugnalit.
Áöur en meðferð hefst gefur eigin-
maðurinn skriflega yfirlýsingu um
aö hann muni gangast viö væntan-
legu barni sem sínu, tryggja fram-
færslu þess og gera þaö aö iögerf-
ingja.
Gefendur þess sæðis sem kemur
hingaö til lands eru taldir danskir
stúdentar, en aö sjálfsögöu er öllum
nöfnum haldiö Ieyndum. Sæðis-
gjafamir hafa verið valdir þannig aö
heilsufar þeirra sé gott og þeir hafi
ekki arfgenga sjúkdóma.
I, fyrmefndu viötali viö Heil-
brigöismál segir Jón Hilmar Alfreös-
son Iæknir aö afköstin við aðgeröir
þessar hérlendis séu ekki oröin nógu
mikil því aö nú eru 30—40 konur á
biðlista, sem þýðir aö sumar veröa
að bíöa í allt aö tvö ár.
-SþS
Pétur Sigurgeirsson biskup:
„Ég skil þau
hjón er lang-
ar í bam”
„Ég hef fullan skilning með þeim
hjónum sem langar til að eignast
barn," segir séra Pétur
Sigurgeirsson biskup.
Hér má sjá strá (piaströr) með djúpfrystu sæði eins og það kemur
erlendis frá. Sæðinu er siðan þrýst úr stráinu upp i legháls konunnar.
Islenskt sæði
yrði of dýrt
— segir lón Hilmar Alf reðsson læknir
„Það eru kostnaöarástæöur sem
liggja að baki því að sæöi er keypt
inn frá Danmörku en ekki fengiö hér-
lendis,” segir Jón Hilmar Alfreösson
kvensjúkdómalæknir, er DV innir
hann eftir því hvort ekki sé hægt að
notast viö sæöi úr íslenskum sæöis-
gjöfum viö tæknifrjóvganir.
„Það er mikið rannsóknarstarf aö
útiloka erföagalla, virusa og aöra
sjúkdóma úr sæðinu og því fylgir
mikil starfsemi sem ekki borgar sig
fyrir okkur á meðan þessar aðgeröir
em ekki algengari en raun ber
vitni,” segir JónHiImar.
Sem dæmi um það rannsóknar-
starf sem þessu fylgir nefnir hann aö
úr hundrað manna hópi eru yfirleitt
ekki nema um 15 sem eru nothæfir
sem gefendur. Ekki sé nóg að sæöiö
sé gallalaust heldur þarf þaö einnig
að þola frystingu.
Meöal annarra ástæöna sem liggja
aö baki því aö sæöið er flutt inn er
fámenni okkar Islendinga. Vegna
þess yröi erfiöara aö halda gjöfumm
leyndum og þar aö auki em hætturn-
ar á tengslum milli gjafara og þiggj-
anda of miklar.
Hvaö varöar notkun á fersku sæði
viö tæknifrjóvganir, segir Jón
Hilmar að sú aöferö sé áhættumeiri
vegna þess aö ekki sé unnt aö rann-
saka sæöiö nógu vel á þeim stutta
tíma, sem líður frá því aö það er gef-'
iö og þangaö til veröur aö nota það.
Einnig sé mjög erfitt aö tryggja báö-
um aðilum leynd vegna þess aö þeir
eru báöir staddir í sama húsinu á
sama tíma. -SþS
„Þetta mál er svo nýtt hérlendis,
að ég treysti mér ekki til að úttala
mig um það,” segir Pétur Sigur-
geirsson biskup, erDV spyr hann um
afstööu hans til tæknifrjóvgunar.
Hann segir aö um afstöðu þjóö-
kirkjunnar hafi ekki veriö rætt, en
hann vonast til þess aö þessi mál
verði fljótlega tekin til umfjöllunar
innankirkjunnar.
,,Ég skil hins vegar þá löngun sem
hver h jón hljóta aö hafa til aó eignast
barn,” segir biskup.
Þess má geta aö í þeim löndum þar
sem tæknifrjóvgun hefur veriö beitt
lengi hefur kirkjan hvergi verið
verulega á móti þessum aögeröum
þrátt fyrir aö Píus páfi tólfti hafi lýst
því yfir 1949 aö þær væru í andstööu
viö meginreglu og siðfræöi kirkjunn-
ar. -SþS
„Lagaiegar reglur varðandi böm
fædd eftir tæknifrjóvgun eru ekki
fyrir hendi, en fyigst verður með
framvindu þessara mála á hinum
Norðuriöndunum," segir Ólöf
Pétursdóttir deildarstjóri.
Ólöf Pétursdóttir:
„Engar lagareglur
til varðandi
tæknifrjóvgun”
„Þaö eru engar beinar lagareglur
til hvaö varöar tæknifrjóvgun,”
segir Olöf Pétursdóttir, fulltrúi í
dómsmálaráðuneytinu, en hún hefur
sérstaklega kynnt sér sif jarétt.
„Mál þessi eru til umræðu og
athugunar á hinum Norðurlöndunum
og viö munum að sjálfsögöu fylgjast
meö framvindu þeirra þar.”
Eins og í öörum hjónaböndum get-
ur eiginmaöur konu sem eignast hef-
ur bam eftir tæknifrjóvgun höföaö
vefengingarmál til aö fá þaö staðfast
aö hann sé ekki faöir aö barninu ef til
skilnaöar kemur. Hvemig á aö færa
bam í slíku tilfelli getur veriö mjög
vandasamt, telur Olöf. Eins og máliö
er í dag getur móöirin ekki feðrað
barniö vegna þess aö hún getur
engan veginn fengiö uppgefið nafn
sæðisgefandans.
Hver á þá að sjá um framfærslu
bamsins er óljóst og fæst líklega ekki
úr því skorið fyrr en og ef á þaö reyn-
ír.