Dagblaðið Vísir - DV - 09.05.1983, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR 9. MAl 1983.
✓ '■
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR I
-
MwBHHHNnHw' jNHHHHNHNNNMNNHHHHNHNHHHN
Útgáfuféiag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Sfjómarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoflarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: RÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON,
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA12—T4. SÍMI86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA12. Prentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI19.
Áskriftarverðá mánuði 210 kr.Verð ílausasölu 18 kr. Helgarblað22 kr.
Hvað verðurum loforðin?
Athygli manna hefur síðustu daga mjög beinzt að
vangaveltum efnahagssérfræðinga og stjórnmálamanna
um vísitölukerfi. Margt skiptir þó meiru fyrir framvindu
efnahagsmála en, hvaða vísitölur eru notaöar. Ef marka
má yfirlýsingar flokkanna fyrir kosningarnar, er mikill
munur á stefnu Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks í
mikilvægum þáttum.
Verði Framsókn í næstu ríkisstjórn, skiptir það okkur
öll miklu, að hún „gleymi” þeirri áherzlu, sem hún lagði
fyrir kosningarnar á bein eða óbein innflutningshöft.
Margt hefur farið aflaga í landsstjórninni um árabil. Þó
hefur okkur tekizt aö varðveita innflutningsfrelsi að
mestu. En freistandi er, þegar að kreppir, að vilja víkja
frá frelsinu. Þannig féllu framsóknarmenn í þá gryfju að
mæla fyrir hömlum á innflutningi.
Þetta er eitt af grundvallaratriðunum, sem skipta sköp-
um um, hvernig fer um efnahag okkar í nánustu framtíð.
Jón Sigurðsson, forstöðumaður Þjóðhagsstofnunar,
kom inn á þetta í ræðu á aðalfundi Vinnuveitendasam-
bandsins. Hann sagði: „Lítið land með opið og sérhæft
hagkerfi eins og ísland á reyndar engra betri kosta völ en
aö freista þess að versla sem frjálsast við sem flesta.
Verndarráðstafanir af okkar hálfu yrðu reyndar alls
engin sjálfsvörn, miklu heldur fela þær í sér þá hættu að
atvinnuvegirnir lendi í sjálfheldu og stöðnun óhagkvæmr-
ar framleiðslu.”
Sjálfstæðisflokkurinn hefur á hinn bóginn lagt í
kosningabaráttu áherzlu á frjálsræði, aukið frelsi fremur
en skeröingu þess. Sjálfstæðismenn tala um þetta sem
grundvallaratriði, þótt reynslan hafi sýnt, að þeim er
varlega treystandi í því efni.
Miklu skiptir, að þeir hafi nú betur, sem vilja meira
frelsi í viðskiptalífinu.
Sjálfstæðisflokkurinn lagði í kosningabaráttu einkum
áherzlu á tvö „kosningaloforð”, afnám tekjuskatts á al-
mennar launatekjur og stórhækkun húsnæðislána.
Menn óttast, að Sjálfstæðisflokkurinn kunni í nýrri
ríkisstjórn að svíkja þessi loforð. Þá mundu forystumenn
flokksins væntanlega vísa til þess, að samstarfsmenn
þeirra úr öðrum flokkum hafi ekki fallizt á þessa stefnu.
Þeir kunna að nefna, að erfitt sé að draga úr tekju-
skatti, þegar óvænlega horfi í efnahagsmálum. Hug-
myndin um afnám tekjuskatts er þó óháð slíku. Hún
miðar við breytingu á skattakerfinu, þannig að hinn rang-
láti tekjuskattur verði lagður niður en meira innheimt
með óbeinum sköttum í staðinn. Slíkt yrði stórt skref til
meira jafnræðis í þjóðfélaginu.
Húsbyggjendur óttast, að sjálfstæðismenn muni í sam-
steypustjórn, til dæmis með Framsókn, finna einhverjar
afsakanir til að komast undan að stórhækka húsnæðislán-
in.
Einnig þar megi búast við „útskýringum” á erfiðum
hag ríkissjóðs og tilvitnun til tregðu ráðherra úr öðrum
flokki eða flokkum.
Því verður athyglisvert að fylgjast með, hvað verður
um helztu kosningaloforð sjálfstæðismanna, verði þeir í
næstu ríkisstjórn. Framsóknarmenn lýstu til dæmis fyrir
kosningar andstöðu við afnám tekjuskattsins.
Stjórnmálamenn hafa yfirleitt litið á kosningaloforð
sem tæki til þess eins að veiða sem stærstan kjósendahóp.
Þeir hafa verið fundvísir á afsakanir og útskýringar á
því, hvers vegna þeir hafa sjaldan staðið við neitt. Einnig
er sú trú þeirra sterk, aö kjósendur gleymi hvort eð er
næstum öllu milli kosninga.
Haukur Helgason.
Nú verða
bændur að
verja rétt sinn
Ekki er einleikið hvaö sjávarút-
vegsráöuneytið veöur uppi meö vald-
níöslu og yfirgangi á hendur bænd-
um, lætur sem fom réttur þeirra,
gamlar hefðir, lögmál lífs og náttúra
séuekkitil.
Sjávarútvegsráöherra er á rangri
línu, haldi hann aö ráðuneyti hans
megi ráöslaga meö selveiðar eftir
þess höföi. Alveg eins gætu þeir
kumpánar sagst eiga yfir aö ráöa
æðarfugli, bjargfugli, laxi og silungi,
af því þær skepnur skaparans geta
syntá ogísjó.
Selveiði er hlunnindi sem fylgja og
hafa fylgt bújöröum frá ómunatíö.
Selveiöi er metin til hlunninda í fast-
eignamati, er hluti af verði jarð-
anna, fastur gjaldstofn bæöi í eignar-
skatti og fasteignagjöldum, alveg
eins og Iaxveiöi, æðarvarp og reki.
Af þessu leiðir þaö og liggur óum-
flýjanlega í hlutarins eöli, aö drepi
aövífandi og óviökomandi menn seli,
þá samsvarar þaö alveg laxveiðum
Færeyinga um höfin víö og samsvar-
ar líka því þegar veiöiþjófar drepa
æöarfugl. Það er félagsskapurinn
sem hringormanefndin og sjávarút-
vegsráðuneytiö eru í.
Tilvera landsels og útsels er
bundin landinuámóta óumflýjanlega
eins og tilvera lax og göngusilungs er
bundin landinu, þ.e. fersku vatni í
ám og lækjum á landi. Þetta er atriöi
sem skiptir sköpum og ræöur úrslit-
um. Framhjá þvíverðurekkigengið
nema allt réttlæti sé fótumtroðið. Ut-
selurinn kæpir á úteyjum og útskerj-
um fyrir ofan flæðarmál. Þangaö
fara urtumar til aö láta kópana
sjúga, ala þá þar upp allt þangaö til
þeir fara úr fæðingarhárum. Þeir
alast upp uppi á landi.
Nokkuö áþekkt erhjá landselnum.
Urtumar kæpa á skerjum í vogum og
sundum næst landi, skríöa á land upp
í hvert sinn sem kóparnir þurfa aö
sjúga. Þeir alast því einnig upp á
landi og verða vanabundnir æsku-
stöövunum og fastheldnir viö þær
eins og aörar skynsamar skepnur.
Viö brimströndina á landselurinn
líka stöövar uppi á söndunum og enn-
fremur á sandeyrum uppi í stórfljót-
unum. Gegnir þar nákvæmlega
sama máli um uppeldi kópanna. Þaö
styöst viö landiö, byggist á því.
Rétt hlunnindabænda má ekki
bera fyrir borð né fótumtroða hags-
muni þeirra. Þar mega hagsmuna-
samtök bænda og félagssamtök ekki
bregðast, heldur rísa ótrauð upp til
vamar. Og það sem meira er. Þama
Játvarður Jökull
Júk'usson
bændur að glata rétti sinum. Hætta
steðjar að landselnum vegna þeirra
gegndarlausu hrognkelsaneta, sem
girða alla firöi. Þar kemur sjávarút-
vegsráðuneytiö enn viö sögu, kann
sér lítt hóf, skeytir engu þó fomar
heföir séu þverbrotnar, blint í sjálfs
sín sök og stendur fyrir þvílíkri rán-
yrkju að undrum sætir.
Vandræði út af hringormi. Sagt er
aö meira beri á hringormi og er sel-
unum kennt um. Fráleitt er aö
gleypa við öllum sögusögnum, líka
þeim sem stimplaðar eru „vísindi”
þegar svo þy kir henta.
Eru hringormar í öllum selum?
Er ekki sín sníkjudýrategundin á
hverri selategund, rétt eins og er á
tegundum fugla og á tegundum land-
dýra? Eins og allir ættu aö vita, er
svo um sníkjudýr hvort heldur er
innvortis eða útvortis, aö sín lúsin og
sinn ormurinn er á hverri tegund-
á landbúnaðarráöuneytiö að láta til
sín taka og aö sér kveöa og stoppa af
frekjudólgana í sjávarútvegsráðu-
neytinu. Segja: Hingað og ekki hóti
lengra.
Enginn bóndi né heldur nokkur
aöili sem á aö vernda rétt bænda, má
hugsa sem svo: Ekkert verö fæst
fyrir selskinn lengur. Þess vegna
þýöir ekkert aö veiöa sel, þess vegna
tekur því ekki aö skipta sér af því
þótt aðrir taki í taumana. Hugsunar-
háttur af þessu tagi er svo skamm-
sýnn aö engu tali tekur. Selskinn,
kópaskinnin, em nú einu sinni slík
dýrindis vara, svo fögur náttúruaf-
urö, aö naumast getur hjá því farið
aö sóst verður eftir þeim á ný og þaö
ef til vill fyrr en nokkurn nú grunar.
Þess vegna má ekki koma fyrir
inni.
Þetta verður að vera alveg á
hreinu, svo aö landselnum sé ekki
kennt um sníkjudýr sem lifir í útsel
— eða öfugt.
Þótt bændur eigi skýlausan rétt
varöandi selina, veröa þeir aö gæta
hófs og fjölga sel ekki ótakmarkað.
Slíkt væri ein tegund rányrkju, hliö-
stætt ofbeit. Nú sækja fiskimenn og
fiskiðjumenn fast að selnum og að
rétti bænda. Nú er þaö bændanna að
varðveita allan sinn rétt, en um leið
aö mæta sanngjörnum kröfum gagn-
aðilans meö þeirri lipurö, aö leitt geti
til sátta og þeirrar lausnar sem yrði
beggja hagur.
Játvarður Jökull Júlíusson bóndi.