Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.1985, Blaðsíða 24

24
DV. LAUGARDAGUR 9. NOVEMBER1985.
Erlend bóksjá
Erlend bóksjá
Uthlutunarnefnd Booker-verö-
launanna fyrir bestu skáldsögu
ársins kom á óvart með vali sínu.
Verðlaunaskáldsagan varð
sem sé fyrsta saga nýsjálenskr-
ar skáldkonu, Keri Hulme. The
Bone People nefnist hún og er
samkvæmt blaðafrásögnum í
Bretlandi ekki við allra hæfi.
Skáldsagan fjallar einkum um
þrjár persónur sem allar eru af
ættum maoria, en svo nefnast
frumbyggjar landsins. Kerewin
Holmes er aðalpersónan. Hún
er listamaður sem hefur ein-
angrast frá íjölskyldu sinni sem
og list sinni. Hún býr um sig í
turni á sjávarströnd. Einangr-
un hennar er rofin er hún finn-
ur ilskó af barni í sandinum.
Leit hennar að barninu, sem
hún finnur, afhjúpar óhugnan-
legar staðreyndir en eykur jafn-
framt skilning hennar á sjálfri
sér og öðrum.
í sögunni eru afar harðn-
eskjulegar lýsingar, m.a. á hör-
kulegum misþyrmingum barns-
ins sem er innhverft. Þar er
einnig mikið af maori-orðum
sem gera lestur sögunnar erfið-
an þrátt fyrir orðaskýringar
sem fylgja.
Afstaða gagnrýnendá í Bret-
landi skiptist nokkuð í tvö
horn. Sumir láta sér fátt um
finnast en aðrir telja skáldsögu
þessa frumlega, ljóðræna og
sannfærandi.
The Bone People kemur
væntanlega á markað í pappír-
skiljuánæstaári.
AIITHOR’S CHOICE
GR.
Cilc í
M.. A*. %
ftic Vovirmá
lh< QíúuAkv
IW&vds ýiúi .
iWHonomyCt:
Greene velur
fjórar sögur
AUTHOR’S CHOICE: FOUR
NOVELS.
Höfundur: Graham Greene.
Penguin Books, 1985
Breski rithöfundurinn Gra-
ham Greene, sem á þá einu von
til nóbelsverðlaunanna í bók-
menntum að lifa lengur en
Arthur Lundkvist, hefur sjálfur
valið fjórar skáldsagna sinna í
þetta safnrit. Bókin kemur út
þegar Greene hefur einn um
áttrætt.
Skáldsögurnar fjórar eru The
Power and the Glory, The
Quiet American, Travels
with My Aunt og The Honor-
ary Consul.
í örstuttum formála segist
höfundurinn velja þessar fjórar
sögur sem fulltrúa ólíkra þátta
rithöfundarferils síns. The
Power and the Glory (1940) er
mikilvægasta „kaþólska“
skáldsaga Greene. The Quiet
American (1955) tekur til með-
ferðar mistök Bandaríkja-
manna í Víetnam. í Travels
with My Aunt (1969) er fjallað
á skoplegan hátt um alvarlegt
viðfangsefni: elli og dauða. The
Honorary Consul (1973) er bæði
trúarlegs og stjómmálalegs
eðlis og eftirlæti höfundarins
sjálfs.
Nomimar í Austurvík
THE WITCHES OF EASTWICK.
Höfundur: John Updike.
Penguin Books, 1985.
Nornaskapur kvenna í ólíkum
mynd-
um er ýmsum rithöfundum af karl
kyninu hugleikið viðfangsefni um
þessar mundir.
Bandaríski rithöfundurinn John
Updike, sem er í fremstu röð sam-
tímamanna sinna þar vestra, lætur
sér ekki nægja í þessari nýjustu
skáldsögu sinni að gera gys að femín-
istum fyrir flónsku af margvíslegu
tagi hann gerir þær beinlínis að
nornum.
Þær eru að vísu harla kraftlitlar í
seið sínum þar til undir lokin að
hefndarhugur í garð yngri konu nær
tökum á þeim - en hún framdi glæp
glæpanna: stal þeim karlmanni sem
þær töldu sig allar eiga.
Nornirnar í smábænum Austurvík
á Ródeyju eru þrjár. Á þeim tíma sem
sagan gerist - undir lok sjöunda
áratugarins - verða þær „meðvitað-
ar“ eins og títt var í þá daga. Þær
skilja við eiginmenn sína og reyna
að „finna“ sjálfar sig í störfum utan
heimilis.
Nornirnar hittast reglulega, í
hverri viku. Á fundum sínum drekka
þær ótæpilega, skiptast á kjaftasög-
um og magna seið ef þannig liggur
áþeim.
Daglegt líf þeirra tekur verulegum
breytingum þegar Darryl, „prins
myrkursins", kemur til bæjarins,
leigir þar hús og efnir til svallveislu
þar sem nornirnar skipa veglegan
sess. Darryl verður miðpunktur til-
veru þeirra. Þær telja hann sinn.
Þegar hann tekur allt í einu upp á
því að kvænast annarri konu, og það
yngri, verða nornirnar frá sér af
vonbrigðum og bræði. Þær samein-
ast um gjörning til að koma eigin-
konunni fyrir kattarnef.
Það er líkt með þessa sögu og
nýjustu skáldsögu Kingsley Amis,
sem kynnt var hér fyrir skömmu, að
hún hefur að geyma afar gagnrýna
afstöðu til kvenna sem sætta sig ekki
við hefðbundinn bás. Af sögunni má
ráða að konur, sem yfirgefa menn
sína, lendi í erfiðleikum fjárhagslega,
vanræki börn sín, drekki ótæpilega,
sofi hjá flestum karlmönnum sem
þær ná til og eigi sér þann draum
helstan að klófesta nýjan eiginmann.
Texti Updikes er hér, sem í mörgum
fyrri skáldsagna hans (ekki síst
Beck-sögunum), afar fyndinn og
skemmtilegur aflestrar. Hann beitir
í ríkum mæli beittu háði og skopleg-
um athugasemdum. Lýsingar hans
eru gjarnan hnitmiðaðar, bragðmikl-
ar og safaríkar. Sannkallaður norna-
galdur.
SAKLEYSINGIA FLÓTTA í
FRAMTÍÐARLANDINU
MOLLYZERO.
Höfundur: Keith Roberts.
Penguin Books, 1985.
Framtíðarsýn Keith Roberts er
óneitanlega fremur svartnættisleg, í
það minnsta ef marka má þær þrjár
vísindaskáldsögur sem Penguin hef-
ur gefið út eftir hann síðustu árin.
Tvær þær fyrri, Pavane og The
Furies, hafa þegar verið kynntar hér
í bóksjánni.
Molly Zero, söguhetjan í þessari
nýjustu framtíðarskáldsögu Roberts
(hún kom reyndar fyrst út árið 1980),
er sakleysingi í ógnvænlegum heimi.
Sagan gerist eftir tvö hundruð ár
eða svo í Bretlandi. Landið er þá
klofið í mörg smáríki. Vegna sífelldra
styrjaldarátaka er mikill hluti mann-
virkja í iandinu í rústum. Lífskjör
eru almennt harla bágborin. Landið
er lokað af með miklum múrum og
girðingum. Smáríkin eru reyndar
einnig aðskilin hvert frá öðru með
slíkum varnarmúrum og erfitt að
ferðast þarámilli.
METSÖLUBÆKUR
PAPPÍRSKILJUR
BRETLAND
1. Anita Brookner:
HOTEL DU LAC. (2).
2. Sue Townsend:
THESECRET DIARYOF
ADRIAN MOLE AGED13 3/4. (3).
3. SueTownsend:
THE GROWING PAINS
0F ADRIAN MOLE. (1).
4. Noel Barber:
A WOMAN 0F CAIRO. (4).
5. Frederick Forsyth:
THE FOURTH PR0T0C0L. (5).
6. Catherine Cookson:
G00DBYE HAMILTON. (-).
7. Howard Jackobson:
PEEPINGTOM.(-).
8. Alistair MacLean:
SAN ANDREAS. (6).
9. Joliffe og Mayle:
TWINKLE, WINKLE. (-).
10. TomShapre:
WILTON HIGH. (7).
Tölur innan sviga tákna röð viðkomandi
bðkar á listanum vikuna á undan. Byggt
áTheSundayTimes.)
Molly elst upp í sérstökum búðum.
Hún veit ekkert um foreldra sína né
systkini. Tölvur fylgjast með henni
og hinum börnunum í búðunum og
annast að verulegu leyti menntun
þeirra. Þau börn, sem af einhverjum
ástæðum standa sig ekki sem skyldi,
hverfa sporlaust. Hverjir stjórna á
bak við? Hver er veruleikinn utan
búðanna? Allt þetta er Molly og fé-
lögum hennar hulið.
Þegar Molly kynnist ungum pilti í
búðunum ákveður hún að flýja með
honum. Þá hefst ævintýralegur
flótti. Þar fær Molly að reyna ólíkar
hliðar þess lífs sem þrifst utan búð-
anna. Hún lendir meðal annars í
hópi hryðjuverkamanna. Að lokum
fær hún svör við þeim spurningum
sem leituðu svo ákaft á hana í upp-
eldisbúðunum. Þau er ekki öll henni
að skapi.
Lýsingar Roberts eru hugvitssamar
og frásögnin spennandi aflestrar eins
og í fyrri bókum hans, enda er Ro-
berts talinn einna fremstur þeirra
sem semja vísindaskáldsögur í Bret-
landi um þessar mundir.
Ljóðskáldið Jorge Luis Borges
SELECTED POEMS1923-1967.
Höfundur: Jorge Luis Borges.
Penguin Books, 1985.
Fremsta skáld Argentínu undan-
farna áratugi er tvímælalaust Jorge
Luis Borges. Hann er jöfnuni hönd-
um prósahöfundur og ljóðskáld.
Reyndar var Borges löngum þekktari
fyrir verk sín í -óbundnu máli en
ljóðin. Sjálfur segist hann í stuttum
formála líta á sig fyrst sem lesanda,
þá ljóðskáld og síðast prósahöfund.
„Eg höfða til hugarflugsins en er
enginn hugsuður," segir hann.
Borges segir að til langs tíma litið
muni hann líklegast standa og falla
með ljóðum sínum. Ljóst er af þessu
úrvali skáldskapar nær hálfrar aldar
að hann stendur tígulega með ljóðum
sínum.
í meginkafia bókarinnar eru birt
95 ljóð. í heild eru ljóðin 107. Þau
eru hér bæði á ensku og spænsku -
utan eitt sem var ort á ensku. Nokk-
uð ítarlegar skýringar fylgja. Þar eru
veittar upplýsingar sem auðvelda
skilning á viðfangsefnum ljóðanna.
Þá er það lesendum enn til skilnings-
auka að í sérstökum viðauka er að
finna tíu formála sem Borges hefur
ritað að ljóðabókum sínum.
Einnig er hér yfirlit yfir helstu
útgáfur á ljóðum Borges og fáeinir
kaflar úr prósaverkum hans.
Bandarískur vinur höfundarins,
Norman Thomas di Giovanni, hefur
annast þessa útgáfu. Hann átti um
hana náið samstarf við Borges. Hann
ritar einnig formála þar sem gerð er
nánari grein fyrir því hvernig staðið
var að vali ljóðanna og þýðingu
jor^ÍAiteBorges
Setected Íteitó 1923*1!M)7
þeirra á ensku, en þýðendur eru
nokkuð á annan tuginn.
Bók þessi kom fyrst út árið 1972.
Svo sem mörgum mun kunnugt
vakti bókmenntaarfur íslendinga,
íslendingasögur og verk Snorra
Sturlusonar, mikinn áhuga Borges.
Þess sér stað í þessari bók þar sem
er kvæði um Snorra.
UMSJON:
ELÍAS SNÆLAND
JÓNSSON
Thf.Comkdíesoi
WíUiAM C< >NGR F.VT,
Gamanleikir
Congreve
THE COMEDIES OF WILL-
IAM CONGREVE.
Penguin Books, 1985.
Talið er líklegt að William
Congreve hafi samið fyrsta
gamanleik sinn er hann var að
ná sér eftir veikindi árið 1689,
þá aðeins nítján ára. Þetta ár
kom hann til Englands frá ír-
landi. Hann kynntist fljótlega
einum helsta skáldjöfri Eng-
lendinga á þeim tíma, John
Dryden, sem hvatti Congreve
til aáða við leikritsgerðina.
Þetta fyrsta leikrit Congreve
var frumsýnt í mars 1693. Sjö
árum síðar, þegar hann hafði
samið og fengið sýnda þrjá aðra
gamanleiki, hætti hann skyndi-
lega leikritagerð sinni - sumir
segja í fússi vegna harðrar
gagnrýni og minnkandi vin-
sælda. Hann var þá aðeins þrí-
tugur.
Þessir fjórir gamanleikir -
The Old Bachelor (1693), The
Double Dealer (1693), Love for
Love (1695) og The Way of the
World (1700) - eru hér saman
komnir í einni bók. Eric S.
Rump, aðstoðarprófessor við
York háskólann í Toronto í
Kanada, bjó gamanleikina til
prentunar. Hann skrifar jafn-
framt formála þar sem hann
rekur stuttlega feril Congreve
sem leikritahöfundar og veltir
fyrir sér ýmsum hliðum gaman-
leikjanna.
ARIEL
ANDRE
MAUROIS
Óður um
Shelley
ARIEL.
Höfundur: André Maurois.
Penguin Books, 1985.
Fyrsta bókin, sem gefin var
út undir merki Penguin fyrir
hálfri öld, var þessi rómantíska
ævisaga Percy Bysshe Shelley.
Hún hefur nú verið gefin út að
nýju í tilefni fimmtíu ára af-
mælisins. Þessi útgáfa er ná-
kvæm eftirlíking þeirrar sem
ruddi brautina.
I bókinni rekur franski ævi-
sagna- og skáldsagnahöfundur-
inn André Maurois sögu Shell-
eys frá skóladögum til endalok-
anna á Spezia-flóa er hann var
á þrítugasta aldursári.
Maurois fer hér ekki gagn-
rýnum höndum úm viðfangsefn-
ið. Þvert á móti er Ariel sam-
felldur óður til skáldsins og
uppreisnarmannsins glæsilega,
ljóðrænn og hrífandi.