Dagblaðið Vísir - DV - 13.04.1987, Blaðsíða 24

24
MÁNUDAGUR 13. APRÍL 1987.
1AUSAR STÖÐURHJÁ
REYKJAVÍKURBORG
Hitaveita Heykjavíkur óskar að ráða starfsmann
vatns- og hitalagna.
Upplýsingar í síma 82400.
til
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds Reykja-
víkurborgar, Pósthússtræti 9, 5. hæð, á sérstökum
eyðublöðum sem þar fást.
LAUSAR STÖÐUR HJÁ
REYKJAVÍKURBORG
Staða forstöðumanns við dagh/leiksk Hálsaborg,
Hálsaseli 27 og Fellaborg, Völvufelli 9, eru lausar til
umsóknar. Fóstrumenntun áskilin.
Umsóknarfrestur er til 26. apríl.
Upplýsingar veita framkvæmdastjóri og umsjónar-
fóstrur á skrifstofu Dagvistar barna í síma 27277.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds Reykja-
víkurborgar, Pósthússtræti 9, 5. hæð, á sérstökum
eyðublöðum sem þar fást.
DÚNMJÚKIR
DEMPARAR!
Monroe gas- og vökvahöggdeyfar.
Sjálfvirk stilling eftir álagi.
2ja ára ábyrgð!
Straumur bíleigenda liggur í Borgartún 26.
Þar er úrvalið mest í bílinn! Láttu sjá þig sem
fyrst. Þú og bíllinn þinn njótið góðs af
heimsókninni.
BORGARTÚNI 26, SÍMI 62 22 62
Stórmarkaður bíleigenda
Þórfer á að endurmeta
heilbrigðisþjónustuna
Oft er þörf eri nú er nauðsyn. Um
þessar mundir stendur heilbrigðis-
þjónustan frammi fyrir margs
konar vandamálum sem skylt er
að leysa. Okkur sem erum komin á
miðjan aldur finnst að margt af því
sem til framfara horfir í heilbrigðis-
þjónustu sé svo til nýtt og ekki
þurfi breytinga við.
Samt er nú svo að margt þarf að
endurskoða, bæði vegna þess að
nauðsynlegt er að endurmeta hlut-
ina með tilliti til gagns og gæða
og ekki má heldur gleyma því að
5-10 ár er langur tími þegar fram-
farir eru örar eins og nú.
Aldursdreifing hefur mjög breyst
á 'liðnum árum. Æ fleiri ná háum
aldri. Hinir öldruðu eiga lagalegan
og siðferðilegan rétt á því að mál-
um þeirra sé sinnt.
Allir virðast sammála um að eitt-
hvað þurfi nauðsynlega að gera til
að losa þegnana við nagandi sam-
viskubit yfir því ófremdarástandi
er ríkir í aðbúnaði og kjörum aldr-
aðra víðast hvar. Það er hastarlegt
að horfa upp á hversu kjör aldr-
aðra eru slæm í mesta góðæri sem
komið hefur.
Allir landsmenn eiga rétt á góðri
heilbrigðisþjónustu, óháð búsetu.
Hér er stórt verkefni óleyst og
ýmis teikn eru á lofti um að ástand
í þeim efnum versni frekar en hitt
með fólksflótta frá dreifbýli til þétt-
býlis.
Umhverfissjúkdómar
Umhverfissjúkdómar eru geysi-
stór þáttur og við sjáum ennþá
aðeins í toppinn á ísjakanum í þeim
efnum. Svo ég raski nú ekki ró
frelsiselskandi sálna og fari að
minnast á kjarnorkuvopn þá er til
mengun af ýmsum toga, hávaði á
vinnustöðum, opinberum stöðum
og af bíla- og flugumferð, svo eitt-
hvað sé nefnt. Atvinnusjúkdómum
fjölgar stöðugt samfara aukinni
tækni og framleiðslu. Þessir sjúk-
dómar koma niður á allri heilsu
einstaklingsins, líkamlega, and-
lega og félagslega.
Hér er oft við ramman reip að
draga þar sem oft er um króníska
sjúkdóma að ræða og atvinnurek-
endur líta ekki alltaf á það sem
sinn hag að launþeganum líði sem
best eða ætla að bæta úr vandanum
þegar betur árar. Sú róttæka breyt-
ing sem hefur orðið á allri þjóð-
félagsmyndinni og þá sérstakíega
hinni minnstu einingu þess, fjöl-
skyldunni, hefur margs konar
nýjan vanda í för með sér. Vanda-
mál sem því miður hefur ekki tekist
að leysa, oft vegna lítillar framsýni
og íhaldssemi. Það eru nefnilega
til menn, ábyrgir menn, í þessu
þjóðfélagi sem eru að meta þarfir
fjölskyldunnar og bama hennar
eftir sínum eigin bernskuminning-
um. Hver kannast ekki við sögur
eins og - við strákarnir í vestur-
bænum lékum okkur i fótbolta og
niðri við höfn. Það þurfti ekki fé-
lagsmiðstöð þá og þarf hana ekki
nú. Þetta er allt í höfðinu á vanda-
málafræðingum. - (Ekki átt við
Flosa).
Ein sú mynd sem heilbrigðis-
þjónustan fær af fjölskyldunni er
afleiðing alltof langs vinnutíma oft
beggja foreldra, svo ekki sé minnst
á kjör. Einstæðir foreldrar með
allri þeirri skemmd sem svo langur
vinnutími getur haft í för með sér,
eins og til dæmis hvers slags at-
vinnusjúkdómar, streita og oft
örvænting, hjónaskilnaðir og
fíkniefnaneysla hvers konar, hegð-
unarvandamál barna á öllum aldri.
Ekki þykir mér ólíklegt að ein
ástæðan fyrir ofnotkun fúkalyfja
hér á landi sé tengd félagslegri
stöðu ungs fólks með böm á fram-
færi. Það væri eflaust verðugt
rannsóknarefni. Þá væri einnig
ómaksins vert að rannsaka áhrif
kjaraskerðingar á síðustu 4 ámm
KjaUaiiim
Sólveig Þórðardóttir
Ijósmóðir/hjúkrunarfræðingur
á kostnað heilbrigðisþjónustunnar,
t.d. með fleiri innlögnum á geð- og
langlegudeildir, barnadeildir, áhrif
þess á slysatíðni og vitjanir til heil-
sugæslulækna sem gæfu vísbend-
ingu um félagslega heilsu.
Sameiginleg ábyrgð sam-
félagsins og einstaklingsins
á heilbrigði
Vágestir eins og hjarta- og æða-
sjúkdómar, krabbamein og síðast
en ekki síst eyðni eru allt sjúk-
dómar sem eru meira og minna
tengdir umhverfisþáttum og eigin
hegðun.
Þar af leiðir að samfélagið og
einstaklingurinn sjálfur ber ábyrgð
á því hvernig til tekst með að halda
þeim í skefjum. Lyfta þarf grettis-
taki til að fræða og fyrirbyggja ef
ekki á að fara verr en nú er útlit
fýrir þar að lútandi.
Niðurskurður eða sparnaður
Auk alls þessa sem þeir er láta
sig heilbrigðisþjónustuna ein-
hverju varða þurfa að skoða f nýju
og gömlu ljósi er að auknar kröfur
eru til þessarar þjónustu um sparn-
að og hagkvæmni á sama tíma og
flestar visindagreinar eru að upp-
götva og þróa uppfinningar sem
geta skipt sköpum í þróun hinna
ýmsu greina sem fljótt á litið virð-
ast dýrar og fáir njóta góðs af. Þær
geta samt til lengri tíma litið skipt
sköpum ef vel tekst til. Það er öll-
um ljóst er láta sig þessi mál
einhverju varða að forvarnarstarf
er árangursríkt til lengri tíma litið.
En við megum ekki setja vísindi
og þær hefðbundnu aðferðir, sem
við höfum notað til lækninga og
hjúkrunar hingað til, sem tvo and-
stæða póla.
Við verðum að sjá skóginn fyrir
trjám. Nú, þegar öll sjúkrahús eru
komin á föst fjárlög, fjárlög sem
sveitarstjómir mótmæltu.
Ekki vegna þess að þeim þætti
miður að peningarnir kæmu úr
hinum vasa ríkisvaldsins heldur
hins að fjárþörf sjúkrahúsanna er
mjög vanmetin. Þetta er kallað
hagræðing eða sparnaður. En eftir
orðanna hljóðan er þetta ekkert
annað en hreinn og beinn niður-
skurður til heilbrigðisþjónustunn-
ar i landinu, sem hlýtur að leiða til
minni þjónustu við þegnana. Það
hefur verið talið að hið svokallaða
daggjaldakerfi leiddi til óhóflegrar
nýtingar á rúmum sjúkrahúsanna
með því að fólk væri látið liggja
lengur inni en þörf væri á. Mér er
til efs að þessar tilgátur séu réttar
því víðast hvar vantar pláss og
langir biðlistar eru. En ljóst er að
nú munu þeir lengjast til mikilla
muna því að sjúkrahúsin hafa ekki
fjármagn til að nýta allt sitt rými,
hvað þá að nota ganga og annað
rými sem þekkt er. Því hlýtur að
þurfa að horfast i augu við nýjan
vanda, sem sagt fleiri sjúkir á bið-
lista. Hvað kostar slíkt?
Annar þáttur þes'sa máls er hvaða
áhrif þetta hefur á sjúkrahúsin ut-
an Reykjavfkur sem hefur verið
lagður metnaður í að byggja upp
með sem víðtækasta þjónustu.
Ekki er óliklegt að þessi ráðstöfun
leiði til enn meiri fólksflótta til
Reykjavíkursvæðisins. Svo
kannski þarf Davíð að byggja ann-
an Borgarspítala til að selja ríkinu.
Að lokum þetta
Ljóst er að nauðsynlegt er að
endurmeta flest það sem við höfum
verið að vinna að á liðnum árum í
þessum efnum. Þótt það sé ekki
sannfæring mín að niðurskurðar
sé þörf til þessa félagslegu þátta
sem heilbrigðisþjónustan er. Menn
gleyma því æði oft að góð heilsa
skilar arði.
En nauðsynin byggist á reynsl-
unni sem við höfum aflað okkur,
breyttum þjóðfélagsháttum, auk-
inni tækni og síðast en ekki síst
nauðsyn þess að efla forvarnarstarf
hvers konar, fræðslustarf og
kennslu. Allt þetta gerir þær kröfur
til allra er málið varðar að vinna
saman að því markmiði að auka
heilbrigði og vellíðan landsmanna.
Til að því markmiði verði náð
verða eigin hagsmunir oft að víkja.
Sólveig Þórðardóttir
Höfundur er ljósmóðir og hjúkrunarfræðing-
ur, nr. 10 á lista Alþýðubandalagsins á
Reykjanesi.
„Þetta er kallað hagræðing eða sparnað-
ur. En eftir orðanna hljóðan er þetta
ekkert annað en hreinn og beinn niður-
skurður til heilbrigðisþjónustunnar í
landinu.“